საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე "ინტერპრესნიუსი" დამოუკიდებელ ექსპერტთა კლუბის პრეზიდენტს, სოსო ცისკარიშვილს ესაუბრა.
- ბატონო სოსო, პრემიერმა ირაკლი ღარიბაშვილმა თავდაცვის მინისტრი ირაკლი ალასანია თანამდებობიდან გაათავისუფლა. ალასანიას გათავისუფლებას წინ უძღოდა თავდაცვის სამინისტროს მაღალჩინოსანთა კორუფციული ბრალდებით დაკავება. მთავრობის წევრმა "თავისუფალმა დემოკრატებმა" თანამდებობები დატოვეს. მოვლენები ელვის სისწრაფით ვითადება. დამკვირვებელთა ნაწილი მომხდარს ახალ პოლიტიკურ რეალობად აფასებს, ზოგი პოლიტიკურ კრიზისად. თქვენ როგორ შეაფასებდით ახალ პოლიტიკურ რეალობას და პოლიტიკური კრიზისის სავარაუდო მიზეზებს?
- ჩემი აზრით, შექმნილ ვითარებას ყველაზე ზუტად ახასიათებს ქართული ანდაზა - კაცმა ჭირი მალა, ჭირმა თავი არ დამალაო. დღეს ქვეყანაში მომხდარზე განსხვავებული მოსაზრებების კორიანტელია. რეალობა კი ის გახლავთ, რომ წარჩინებული და მაღალი რეიტინგის მქონე მინისტრი ალასანია მოიხსნა თანამდებობიდან საკმაოდ ისტერიულ ვითარებაში. მოწმენი ვართ ხელისუფლებაში ამა თუ იმ პრინციპულ საკითხებზე განსხვავებული ხედვებისა.
შესაძლოა, ჯერ ნაადრევია საუბარი იმაზე, თუ რა მტკიცებულებები აქვს ალასანიას მისივე განცხადებების დასასაბუთებლად, მხედველობაში მაქვს საფრთხე, რასაც ის ხედავს. მისი მაღალი პასუხისმგებლობის მახასიათებელი გახლავთ ის, რომ ხანგრძლივ სატელევიზიო ინტერვიუში არ გახსნილა და სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, არ გაუსაჯაროებია ის თემები, რის გამოც მან ასეთი განცხადებები გააკეთა, გადაწყვეტილება მიიღო და რის გამოც საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა საქართველოს ევროატლანტიკური პერსპექტივა.
ცხადია, ეს არ არის არანაირი შანტაჟის მცდელობა რომელიმე პოლიტიკური გუნდის მხრიდან. ეს გახლავთ სამწუხარო რეალობა და ძალაუნებურად ახალი მზერით უნდა შევაფასოთ ის ნაბიჯები, რომლებიც თვეების განმავლობაში იდგმებოდა და, რომლებსაც თუ შევკრებთ, მივხვდებით, რომ ამ ნაბიჯების ჯამი მაამებლური იყო მხოლოდ კრემლისთვის.
- ალასანიამ მომხდარი ქვეყნის ევროატლანტიკური არჩევანის წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებად შეაფასა. მაგრამ მას არ დაუკონკრეტებია, სავარაუდოდ, ვინ თამაშობს ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში "რუსულ თამაშს". თქვენი აზრით, ვინ იგულისხმა ირაკლი ალასანიამ?
- მე ორად გავყოფდი "რუსული თამაშის" მოთამაშეებს. ერთნი თამაშობენ, მეორეებს კი ათამაშებენ. ვინ რა გვარისაა და ვის რა თანამდებობა უკავია დღეს, ეს დადასტურდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც ხელმისაწვდომი იქნება ინფორმაცია იმის თაობაზე, თუ ვინ და რატომ ცდილობდა არ შემდგარიყო ქართულ-ფრანგულ და ქართულ-გერმანულ სამხედრო ურთიერთობებში წინსვლის რეჟიმში გადადგმული ნაბიჯები. ამასთანავე, საგულისხმოა ის სისწრაფე, რომლითაც მოვლენები განვითარდა. ეს ქართული საზოგადოებისთვის არის უცნობი, თორემ კრემლში, ნატო-სა და ვაშინგტონშიც ზუსტად იქნებიან ინფორმირებულები, თუ ვინ იყო საქართველოს სამხედრო უწყებაში ასეთი ქმედებების განხორციელების ინიციატორი.
მოდით, შედეგებით ვიმსჯელოთ. როცა ვსაუბრობთ უსაფრთხოების საბჭოზე, რომელიც არ არის კონსტიტუციური წარმონაქმნი, იქედან უნდა დავიწყოთ თუ ვისი იდეა იყო და რატომ შეიქმნა ასეთი უწყება? რატომ მოხდა, რომ პრეზიდენტს ჩამოაშორეს წვდომა ქვეყნის უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საკითხებში და რატომაა დღესაც შეტანილი მთავრობის მიერ პარლამენტში კანონპროექტები, რომლის მიხედვითაც რაც კი რამე მნიშვნელოვანი ფუნქცია აქვს უშიშროების საბჭოს, როგორც კონსტიტუციურ ორგანოს, უნდა გადაეცეს პრემიერ-მინისტრს, რომელსაც საზოგადოებისთვის დამაჯერებელი დამოუკიდებლობა ნამდვილად არ გააჩნია.
დიდი ფიქრი არ სჭირდება იმას, თუ რომელ ქვეყანას გაუხარდებოდა თავდაცვის მინისტრად არა რომელიმე სამოქალაქო პირის, არამედ სამხედრო წოდების მქონე ჩეკისტის დანახვა. ჩემი აზრით, იგი კრემლის საამებლად მოძებნილი კანდიდატია, რომელიც კგბ-ს მსგავს სტრუქტურებში საქმიანობდა. ძალიან მნიშვნელოვანია ის, ბატონმა ღარიბაშვილმა რა პრინციპით და ვისი რეკომენდაციით მოიაზრა ბატონი ჯანელიძე ჯერ კონტრდაზვერვის შეფად, როცა თავად უდგა სათავეში შსს-ს, შემდეგ, მასზე უკეთესი უსაფრთხოების საკითხებში მრჩეველი რომ ვერ იპოვა და მასვე ჩააბარა უსაფრთხოების საბჭო, რომელიც დღევანდელი გადასახედიდან უკვე საფრთხის შემცველი ორგანოა.
შესაძლოა, ბატონ ჯანელიძის მიმართ პრეტენზიები არ გაგვაჩნდეს, მაგრამ თანამდებობა, რომელიც მას შსს-ში ეკავა, ანუ, კონტრდაზვერვის უფროსობა, ძალიან ბევრ კითხვას ბადებს. საინტერესოა, რა როლი აქვს მას შესრულებული საქართველოში ე.წ. ჯაშუშების გამოვლენაში, რომელიც იყო მხოლოდ "ნაცმოძრაობის" ახირება. რა ნაბიჯები გადადგა მან, რომ გათავისუფლებული პოლიტპატიმრების საქმეები არ ყოფილიყო გასაჯაროებული. საერთოდ, საინტერესოა, თავად ჯანელიძეების გვარში მას თავად რა ავტორიტეტი აქვს, რომ შემდეგ იგი მთელმა საქართველომ შეიყვაროს, როგორც დიდი მხედარმთავარი.
თუ პოლკოვნიკი გვინდოდა, აგერ ვარდიკო ნადიბაიძე გვყავდა გენერალი და ის რომ მოგვეყვანა ხომ კიდევ უფრო კმაყოფილი დაგვრჩებოდნენ ისინი, ვის საამებლადაც ვაბრუნებთ სამხედრო პირს თავდაცვის მინისტრის თანამდებობაზე. ეს გახლავთ მთელი ქართული ჯარის წარსულში მიპატიჟება. ვიმეორებ, ალასანიას გათავისუფლებისა და ჯანელიძის შერჩევის თემებზე როგორც ღარიბაშვილის, ისე ჯანელიძის მიმართ უამრავი პასუხგაუცემელი კითხვა არსებობს.
- იქნებ დავაზუსტოდ, რას გულისხმობთ სამხედრო სფეროში ქართულ-ფრანგულ და ქართულ-გერმანულ თანამშომლობაში?
- არ მაქვს ამ თემაზე საჯარო საუბრის უფლება. მე ეს ინფორმაცია პირველი წყაროებიდან არ მაქვს მიღებული. არ გამოვრიცხავ, რომ საჭიროების შემთხვევაში ამ თემაზე თავად ამ პროცესის მონაწილეებმა ისაუბრონ. გამიხარდებოდა, ამ თემებზე თავად თავდაცვის ახალი მინისტრი თუ იტყვის. საინტერესოა, ამ საკითხებზე მას თავად რა პოზიცია ეკავა და სად გააჟღერა მან ამის თაობაზე თავისი პოზიციები უკანასკნელი დღეების განმავლობაში.
- თქვენი აზრით, სავარაუდოდ, პოლიტიკური კრიზისის დაძლევის რა სცენარები შეიძლება არსებობდეს? რამდენად დიდია იმის ალბათობა, რომ საჭირო გახდეს ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება? და საერთოდ, რა გავლენას იქონიებს კოალიციაში განვითარებული მოვლენები შიდაპოლიტიკურ პროცესებზე?
- სცენარი არც ისე ბევრია, რომ მოვლენათა რომელიმე განვითარება ანალიზს არ დაექვემდებაროს. უპირველეს ყოვლისა, პრემიერ-მინისტრის სრულიად დამსხვრეული ავტორიტეტი არის აღსადგენი. ვინაიდან, პრემიერ-მინისტრი ეყრდნობა მხოლოდ პროკურატურის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებს. და ეს მაშინ, როცა სამხედრო უწყებაში ორ წელიწადზე მეტი ხნის განმავლობაში გამოუძიებელ ერთ საქმეს, დღენახევარში ორი შეკერილი საქმე დაემატება და ამგვარ პროკურატურას მფარველად მოევლინა პრემიერ-მინისტრი, რომელსაც სრულად არა აქვს წარმოდგენილი რა პროცესებია და ვინ მართავს დღევანდელ პროკურატურას. თუ მან იცის და ამაზე არ რეაგირებს, ეს კიდევ უფრო უარესი.
კარგად მახსოვს მისი წინამორბედის მუდმივი სურვილი, რომ გადაფარებოდა პროკურატურას, ახლა იგივე განწყობებს ამჟღავნებს ახალგაზრდა პრემიერიც. ეს კი მაფიქრებინებს, რომ პროკურატურის მიმართ ასეთი კეკლუცობის წყარო ერთი და იგივეა. მთელი ეს უპრინციპობა აფიქსირებს იმ რეალობას, რომ დღესაც საქართველოს პროკურატურა ატარებს ზურიკელა ადეიშვილის სახელს და მის განკარგულებაში სიამოვნებით დაბრუნდებოდა.
ღარიბაშვილის მიმართ სიმპათიები ბევრი იყო, მაგრამ როდესაც ასეთ უმეცარ და უსამართლო სტრუქტურას, როგორიც არის დღევანდელი პროკურატურა, მხარს უჭერს ევროპაში განათლებამიღებული პრემიერ-მინისტრი, თან ისე, რომ ეჭვიც არ შეაქვს ამ ორგანოს მოქმედების სამართლიანობაში, რომელიც მართლა ყველაფრის მკადრებელია, ეს მისი მხრიდან არა მხოლოდ თვითგვემის წინაპირობაა, არამედ თვითლუსტრაციაც არის მისი პოლიტიკური ინტერესებისა და უნარების, რაც ჩვენი საზოგადოებისთვის ასევე შემაშფოთებელია.
- რაც შეეხება კითხვის მეორე ნაწილს...
- ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები არ შედის "ნაცმოძრაობის" ინტერესებში, რადგან, რაც არ უნდა ამაყნი იყვნენ ისინი ტელეკამერების წინ, მაინც რეალისტები არიან და ეჭვი არ უნდა ეპარებოდეთ, რომ ის შედეგი, რომელიც მათ 2012 წლის 1 ოქტომბერს მიიღეს, არ გახლდათ სამართლიანი არჩევნების შედეგი. თავისთავად, ვადამდელი არჩევნები, როგორც ტერმინი, გულისგამხეთქი იყო "ქართული ოცნების" დამფუძნებელი მამებისთვის. დღესაც ალტერნატივა ძალიან მწირია.
როდესაც საუბარი იყო იმაზე, რომ ადგილობრივი არჩევნები ივლისიდან ოქტომბრისთვის ყოფილიყო გადატანილი და არჩევნები მშვიდ ვითარებაში ჩატარებულიყო და არ შეეშალა ხელი ასოცირების შეთანხმების ხელმოწერისთვის, არგუმენტი არგადატანისა იყო ასეთი - ოქტომბრისთვის "ქართული ოცნების" რეიტინგი შეიძლება დაცემული ყოფილიყო. ეს მეოცნებეთა პროგნოზი იყო. თუ "ქართულ ოცნებაში" ასეთივე განწყობები გაჩნდა 2016 წლისთვის, შეიძლება დაიწყოს საუბარი ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებზე, მაგრამ ეს მმართველი გუნდისთვის სხვა ტიპის თავის ტკივილი იქნება, ვინაიდან მისი ლიდერი ფაქტობრივად შეიცვალა და ამ კოალიციას ჭკუის დამრიგებლად ივანიშვილის ნაცვლად მოევლინა ჯანყარაშვილი. ვისთვის მისაღებია და ვისთვის არა ასეთი მეტამორფოზა კოალიციაში, ეს არც თუ ისე დიდი ხნის შემდეგ გაირკვევა.
უმრავლესობის ყოფნა-არყოფნის ვითარებაში, ახლა სადავეები ალასანიას ხელშია, მაგრამ, ჩემი აზრით, ის უფრო მომავალზე ფიქრობს, ვიდრე დღევანდელ ვითარებაზე. "ქართულ ოცნებას" არ უნდა ეშინოდეს იმისა, რომ "ქართული ოცნება" და "ნაციონალები" ერთიანნი იქნებიან იმაში, რომ საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდეს რაც შეიძლება გვიან.
ამასთანავე, არ გამოვრიცხავ, რომ უმრავლესობის დაშლის შემთხვევაში პრინციპულ საკითხებზე, რომელსაც სახელმწიფო მნიშვნელობა აქვს, კოალიციის დღევანდელი წევრების ერთიანობა აღდგება და კენჭისყრაზე პოზიტიურად იმოქმედებს. მაგრამ წევრობა იმ კოალიციისა, რომლის დამფუძნებლები როგორც მტერს, ისე უყურებენ "თავისუფალ დემოკრატებს" და თვლიან, რომ ისინი ვნებენ სახელმწიფო ინტერესებს, წარმოუდგენელია. "ქართული ოცნებისთვის" შემაშფოთებელი შეიძლება იყოს ის, რომ "თავისუფალი დემოკრატები" ფლობენ ინფორმაციას რეალურად თუ ვინ ვნებს ქვეყანას, ეს უფრო დიდი საფრთხეა მმართველი გუნდის ზოგიერთი მაღალჩინოსნისთვის. ევროსტრუქტურებთან ურთიერთობაში გაწაფული ადამიანების მეხსიერებიდან ეს ინფორმაცია ასე მარტივად არ წაიშლება.