"შარდენი", ვერცხლის ქუჩა და ბამბის რიგი - ისტორიული სინამდვილე თბილისის ქუჩების შესახებ

უკვე ტრადიციად დამკვიდრდა, რომ Ambebi.ge-ზე თბილისის უბნების შესახებ გაწვდიდით ინფორმაციებს. ახლა კონკრეტულად ქუჩებზე გვინდა გიამბოთ, ამისთვის სამი კოლორიტული და ისტორიული ქუჩა შევარჩიეთ.

შარდენის ქუჩა, ყოფილი ბნელი რიგი, ძველ თბილისში მდებარე პატარა საფეხმავლო ქუჩა და დედაქალაქის კულტურული და საზოგადოებრივი ცხოვრების ერთ-ერთი ცენტრია.

წარსულში ის ძველი თბილისის ერთ-ერთი სავაჭრო ქუჩა გახლდათ, რომელიც თათრის (ახლანდელი გორგასლის) მოედანზე გადიოდა და მას სიონის ქუჩას აკავშირებდა. ერთ დროს ეს ვიწრო ქუჩა გადახურული იყო და ამიტომაც ერქვა "ბნელი ქუჩა". გვიან შუა საუკუნეებში აქ მექვაბების რიგი იყო, ხოლო XIX საუკუნეში ახალი ბაზაზხანა (მაუდით, ჩითით, ფარჩით, ბამბითა და მატყლით მოვაჭრეთა დუქნების რიგი) განვითარდა. ბაზაზხანა-ბნელი რიგი XX საუკუნის დასაწყისშიც არსებობდა. შემდეგ მისი რეკონსტრუქცია მოხდა (არქიტექტორი გიგა ბათიაშვილი, 1981 წელი) და XVII საუკუნის ფრანგი მოგზაურის, ჟან შარდენის სახელი ეწოდა. 2002 წელს კი ქუჩის განახლება და კეთილმოწყობა დაიწყო. ამჟამად შარდენის ქუჩასა და მის მიმდებარე რკინისა და ბამბის რიგებში განლაგებულია პოპულარული რესტორნები, ღია კაფე-ბარები, ღამის კლუბები, გალერეები; ეწყობა გამოფენები, დღესასწაულები, კონცერტები.

ისე, ფეოდალურ თბილისში ბაზაზხანა ორ სხვადასხვა უბანს ეწოდებოდა, სადაც ასეთი დუქნები იყო განთავსებული. დიდი, ანუ ზემო ბაზაზხანა ახლანდელ ლესელიძის ქუჩაზე მდებარეობდა, სიონის ტაძრის პარალელურად, ლადო ასათიანის ქუჩის გადაკვეთის ადგილიდან, დაახლოებით სიონისა და ერეკლეს ქუჩების შეერთებამდე. მცირე, ანუ ქვემო ბაზაზხანა გორგასლის მოედნის ახლოს იყო, "ბამბის რიგის" ტერიტორიაზე. XIX საუკუნეში კი თბილისში კიდევ ერთი "ახალი ბაზაზხანა" გაჩნდა "ბნელ რიგებში" - ახლანდელი შარდენის ქუჩა.

ბამბის რიგი - ძველ თბილისში ბამბით, მატყლითა და ჩითით მოვაჭრეთა ქუჩა იყო, რომელიც გვიან შუა საუკუნეებში გაჩნდა. მელიქის ქარვასლის ადგილას, რომელიც სიონის ქუჩის დასაწყისში მდებარე დიდი გადახურული ბაზარი იყო, 1904 წელს თბილისელმა არქიტექტორმა ღაზარ სარქისიანმა მანთაშევის რიგი ააშენა.

სავაჭრო რიგი მოდერნის სტილის ორი ნაგებობისგან შედგება. ერთი ყოფილ არწრუნის ქარვასლას ემიჯნება, მეორე კი ბამბის რიგისა და შარდენის ქუჩის ყოფილი ბნელი რიგის გამყოფ ზღუდედ აღიქმება. ორივე ნაგებობა ქუჩის მრუდ მოხაზულობას მიჰყვება. ფასადებს ყოფილი დუქნები ანაწევრებს... ბამბის რიგისა და შარდენის ქუჩის რეკონტრუქცია 1981 წელს განხორციელდა (არქიტექტორი - გიგა ბათიაშვილი).

ვერცხლის ქუჩა ძველ თბილისში მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე, კონსტანტინე აფხაზის (ყოფილი ლესელიძის) ქუჩიდან პუშკინის ქუჩამდე მდებარეობს.

ქუჩა თბილისის ერთ-ერთ უძველეს უბანშია. სახელწოდება დაკავშირებულია ამ მიდამოებში არსებულ ოქრომჭედელთა რიგებთან ("ზარგარხანა"). ამასთან, დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა თბილისის ქუჩების ქსელში; იგი უშუალოდ აკავშირებდა დიღმის კარს შუაბაზართან. 1841 წელს ქუჩას გენერალ პავლე ციციანოვის სახელი მიენიჭა, 1843 წელს კი "ვერცხლის რიგი" ეწოდა. ქუჩამ სახე და ტრადიციები თითქმის საბჭოთა წყობის დამყარებამდე შეინარჩუნა. აღსანიშნავია ქუჩაზე არსებული XIX-XX საუკუნეების მიჯნის საცხოვრებელი სახლები.

ლალი ფაცია

Ambebi.ge