მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის 30-იანი წლე­ბის რეპ­რე­სი­ე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ცხოვ­რე­ბის თით­ქმის ყვე­ლა სფე­როს შე­ე­ხო, გა­მო­ნაკ­ლი­სი არც ქარ­თუ­ლი მწერ­ლო­ბა იყო. მა­შინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ქარ­თველ მწერ­ლებს და პო­ე­ტებს საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის და მისი ბე­ლა­დის სა­დი­დე­ბე­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის შექ­მნას აი­ძუ­ლებ­და, ვინც ამას არ და­თან­ხმდე­ბო­და, მათი სა­ბო­ლოო ხვედ­რი დახ­ვრე­ტა, ან შო­რე­უ­ლი ციმ­ბირ­ში გა­და­სახ­ლე­ბა იყო.

იმ რე­ჟი­მის, რო­მელ­მაც უამ­რა­ვი უდა­ნა­შა­უ­ლო და ნი­ჭი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი შე­ი­წი­რა, მსხვერ­პლია ქარ­თვე­ლი სიმ­ბო­ლის­ტი პო­ე­ტი, "ცის­ფერ­ყან­წელ­თა" მოძ­რა­ო­ბის ერთ-ერთი და­მა­არ­სე­ბე­ლი ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე, რო­მე­ლიც ან­ტი­საბ­ჭო­თა მოღ­ვა­წე­ო­ბის ბრალ­დე­ბით და­ა­პა­ტიმ­რეს და დახ­ვრი­ტეს.

დღე­ვან­დელ ჩვენს სტა­ტი­ა­ში სწო­რედ ამ ლე­გენ­დად ქცე­ულ პო­ეტ­ზე და მის ტრა­გი­კულ ბედ­ზე გვინ­და რამ­დე­ნი­მე ეპი­ზო­დი შე­ვახ­სე­ნოთ ჩვენს მკი­თხველს.

რო­გორ ებ­რძო­და საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ქარ­თველ მწერ­ლებს და პო­ე­ტებს

სა­ქარ­თვე­ლოს კო­მუ­ნის­ტუ­რი პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლურ კო­მი­ტეტ­თან შექ­მნი­ლი იყო აგი­ტა­ცი­ი­სა და პრო­პა­გან­დის გან­ყო­ფი­ლე­ბა და პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­ნათ­ლე­ბის მთა­ვა­რი სამ­მარ­თვე­ლო, რომ­ლებ­საც მეც­ნი­ე­რე­ბი­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბის დარ­გში ჩა­რე­ვი­სა და ცენ­ზუ­რის შე­უ­ზღუ­და­ვი უფ­ლე­ბა ჰქონ­დათ.

ლი­ტე­რა­ტუ­რის დარ­გში ამ საქ­მის დი­დოს­ტა­ტი იყო რაპი (რუ­სე­თის პრო­ლე­ტარ მწე­რალ­თა ასო­ცი­ა­ცია), რომ­ლის ფი­ლი­ა­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­შიც ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებ­და.

საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ურჩ მწერ­ლებს და პო­ე­ტებს, რომ­ლე­ბიც პარ­ტის და ბე­ლა­დის ხოტ­ბა­ზე უარს ამ­ბობ­დნენ, პრო­ლე­ტარ მწერ­ლებს უპი­რის­პი­რებ­და და მწე­რალ­თა კავ­ში­რი­დან რი­ცხავ­და.

1937 წელს კი სა­ქარ­თვე­ლოს კომ­პარ­ტი­ის ცე­კას პირ­ველ­მა მდი­ვან­მა ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ამ პირ­და­პირ გა­ი­ლაშ­ქრა ურჩი ქარ­თვე­ლი მწერ­ლე­ბი­სა და პო­ე­ტე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ. ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის ტრა­გი­კუ­ლი ამ­ბა­ვიც მის სა­ხელს უკავ­შირ­დე­ბა.

1937 წლის 1 ივ­ნისს სა­ქარ­თვე­ლოს საბ­ჭო­თა მწერ­ლე­ბის პარ­ტორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სხდო­მა­ზე ერთ-ერ­თმა პრო­ლე­ტარ­მა მწე­რალ­მა თქვა, რომ მის­თვის ცნო­ბი­ლი იყო, რომ ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის ბი­ნა­ში იმ­ყო­ფე­ბო­და დი­ვერ­სან­ტი აღ­ნი­აშ­ვი­ლი, რომ "ცის­ფერ­ყან­წე­ლე­ბი" (იაშ­ვი­ლი, ტა­ბი­ძე, ლე­ო­ნი­ძე და სხვე­ბი) და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი იყ­ვნენ მოს­კოვ­ში ბუ­ხა­რინ­თან, კა­მე­ნევ­თან და ათა­სო­ბით რუბლს იღებ­დნენ რა­ღაც მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბის სა­ნაც­ვლოდ.

მწე­რალ­თა კავ­შირ­მა მი­ი­ღო დად­გე­ნი­ლე­ბა, მო­ეწ­ვი­ათ პრე­ზი­დი­უ­მის სხდო­მა და სხვა სა­კი­თხებ­თან ერ­თად და­ეს­ვათ ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის კავ­ში­რი­დან გა­რი­ცხვის სა­კი­თხი. ტა­ბი­ძე მარ­თლაც გა­რი­ცხეს, პრო­ლე­ტა­რი მწერ­ლე­ბი კი ამა­ყად აცხა­დებ­დნენ, რომ "მწე­რალ­თა კავ­შირ­ში მოქ­მე­დებ­და კონ­ტრრე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცია, ჩვენ მას ხერ­ხე­მა­ლი გა­და­ვუმტვრი­ეთ, თუ სად­მე დარ­ჩა მათი კუ­დე­ბი, უნდა მოვ­ძებ­ნოთ და გა­ვაგ­დო­თო".

მარ­თლაც მწე­რალ­თა კავ­ში­რი­დან გაგ­დე­ბის შემ­დეგ ტი­ცი­ა­ნი და­ა­პა­ტიმ­რეს, წა­უ­ყე­ნეს ბრალ­დე­ბა, თით­ქოს ის ერ­თსა და იმა­ვე დროს სხვა­დას­ხვა პი­როვ­ნე­ბის მიერ რამ­დე­ნი­მე კონ­ტრე­ვო­ლუ­ცი­ურ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში იყო გა­და­ბი­რე­ბუ­ლი. ტი­ცი­ა­ნის მე­უღ­ლე ნინო მა­ყაშ­ვი­ლი წერ­და, რომ ტი­ცი­ა­ნი 1937 წლის ოქ­ტომ­ბერ­ში ლავ­რენ­ტი ბე­რი­ას პი­რა­დი გან­კარ­გუ­ლე­ბით და­ა­პა­ტიმ­რეს.

ბე­რი­ამ თა­ვის კა­ბი­ნეტ­ში და­ი­ბა­რა ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე, და­აბ­რა­ლა რუს მწერ­ლებ­თან მე­გობ­რო­ბა და მოს­თხო­ვა ცილი და­ე­წა­მა პოეტ პა­ო­ლო იაშ­ვი­ლის­თვის, რო­მე­ლიც ორი თვით ადრე ტი­ცი­ა­ნის და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე სწო­რედ ბე­რი­ამ მი­იყ­ვა­ნა თვით­მკვლე­ლო­ბამ­დე. როცა ტი­ცი­ან­მა უარი გა­ნა­ცხა­და მე­გობ­რის ხსოვ­ნის შე­უ­რა­ცხყო­ფა­ზე, ბე­რი­ამ მისი და­პა­ტიმ­რე­ბის გან­კარ­გუ­ლე­ბა გას­ცა.

შე­იძ­ლე­ბა ეს ამ­ბა­ვი მარ­თა­ლი არ იყოს, მაგ­რამ მისი თა­ნა­მედ­რო­ვე­ე­ბი შემ­დეგ ამ­ბობ­დნენ, რომ როცა ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე და­ა­პა­ტიმ­რეს, აწა­მებ­დნენ და მოს­თხო­ვეს, შეთ­ქმულ­თა რაზ­მის უფ­რო­სის სა­ხე­ლი გვი­თხა­რიო, მან გი­ორ­გი სა­ა­კა­ძე ჩა­ა­წე­რი­ნა და მერე კარ­გა ხანს ეძებ­დნენ ქარ­თველ სარ­დალს რეპ­რე­სი­ე­ბი­დან გა­დარ­ჩე­ნილ მწე­რალ­თა რი­გებ­ში.

რაც შე­ე­ხე­ბა რუს მწერ­ლებ­თან ტი­ცი­ა­ნის მე­გობ­რო­ბას, იგი მარ­თლაც მე­გობ­რობ­და მა­ი­ა­კოვ­სკის­თან, ესე­ნინ­თან, პას­ტერ­ნაკ­თან და სხვებ­თან, ამ მე­გობ­რო­ბას უფრო ძმო­ბა ეთ­ქმო­და, ბო­რის პას­ტერ­ნაკს სა­სიკ­ვდი­ლო სა­რე­ცელ­ზე ბა­ლი­შის ქვეშ ორი წე­რი­ლი ედო, რილ­კე­სი და ტი­ცი­ა­ნის. ტი­ცი­ა­ნის და­პა­ტიმ­რე­ბის შემ­დეგ მწე­რალს მა­გი­და­ზე ცა­რი­ე­ლი ფურ­ცლე­ბი დარ­ჩა, მის­მა მე­უღ­ლემ, ნინო მა­ყაშ­ვილ­მა პას­ტერ­ნაკს აჩუ­ქა, რო­მელ­მაც თა­ვი­სი უკ­ვდა­ვი რო­მა­ნის "ექი­მი ჟი­ვა­გოს" წერა სწო­რედ ამ ფურ­ცლებ­ზე და­ი­წყო.

1937 წლის ოქ­ტომ­ბრის ღა­მეს კი უსაყ­ვარ­ლეს მე­უღ­ლეს და ერ­თა­დერთ ქა­ლიშ­ვილს ნი­ტას ამ სი­ტყვე­ბით გა­მო­ემ­შვი­დო­ბა: "იცო­დეთ ერთი რამ, ჩემი სა­ხე­ლის ხსე­ნე­ბი­სა და ხალ­ხის­თვის თვალ­ში ჩა­ხედ­ვის არას­დროს შეგრცხვე­ბათ".

რო­გორ დახ­ვრი­ტეს ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე

ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძემ სი­ცო­ცხლის უკა­ნას­კნე­ლი თვე­ე­ბი შინ­სა­ხკო­მის ჯურღმუ­ლებ­ში გა­ა­ტა­რა, ამ პე­რი­ოდს გვამ­ცნობს სა­ქარ­თვე­ლოს სსრ ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­ხა­ლო კო­მი­სა­რი­ა­ტის სა­გა­მო­ძი­ე­ბო ნა­წი­ლის საქ­მე N10. 817. სწო­რედ ამ საქ­მის დე­ტა­ლებ­სა და შე­დე­გებ­ზე ესა­უბ­რა "რე­ზო­ნანსს" ფი­ლო­ლო­გი­ურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტო­რი, პრო­ფე­სო­რი სოსო სი­გუა.

სოსო სი­გუა: "ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­ხალ­ხო კო­მი­სა­რი­ა­ტის სა­გა­მო­ძი­ე­ბო ნა­წი­ლის საქ­მე N10.817 შედ­გე­ბა 22 ფურ­ცლის­გან, შედ­გე­ნი­ლია რუ­სულ ენა­ზე და მო­ი­ცავს ტი­ცი­ა­ნის ე.წ. მავ­ნებ­ლურ მოქ­მე­დე­ბა­თა ძი­ე­ბის პრო­ცესს. სა­კავ­ში­რო კომ­პარ­ტი­ის (ბ) ცე­კას 1937 წლის თე­ბერ­ვალ-მარ­ტის პლე­ნუმ­ზე სტა­ლინ­მა სა­ხელ­მწი­ფო ტე­რო­რი გა­მო­ა­ცხა­და.

საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი ისე­დაც ერთი უზარ­მა­ზა­რი სა­პყრო­ბი­ლე იყო, მაგ­რამ იმ­ჯე­რად და­ი­წყო ტო­ტა­ლუ­რი წმენ­და, გა­ნუ­კი­თხა­ვი ნა­დი­რო­ბა ადა­მი­ა­ნებ­ზე... პარ­ტი­ის მი­თი­თე­ბით კი­დევ უფრო გა­აქ­ტი­ურ­დნენ სა­გა­მო­ძი­ეო და დამ­სჯე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბი. სა­ეჭ­ვოდ მიჩ­ნე­ულ მო­ქა­ლა­ქე­თა და­მუ­შა­ვე­ბას ჰქონ­და ორი ფორ­მა - ფა­რუ­ლი (ცეკა-სა და შინ­სა­ხკომ­ში) და ღია (კრე­ბებ­სა და პრე­სა­ში). ორი­ვე მათ­გა­ნი პა­რა­ლე­ლუ­რად მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და, მაგ­რამ მათ­ზე ან მათ კავ­შირ­ზე ეჭ­ვმი­ტა­ნილს წარ­მოდ­გე­ნა არ ჰქონ­და. მხო­ლოდ ბოლო მო­მენ­ტში სა­ბე­დის­წე­როდ გა­დაჰ­კვეთ­და ეს ორი ხაზი ერ­თმა­ნეთს.

1937 წლის 15 მა­ისს სა­ქარ­თვე­ლოს კო­მუ­ნის­ტთა მე-10 ყრი­ლო­ბა­ზე მოხ­სე­ნე­ბით გა­მო­ვი­და ლავ­რენ­ტი ბე­რია. ერთი მხრივ, იგი ლა­პა­რა­კობ­და საბ­ჭო­თა სა­ქარ­თვე­ლოს არ­ნა­ხულ მიღ­წევ­ბე­ზე, მე­ო­რე მხრივ - მთელ რის­ხვას თავს ატეხ­და ტროც­კის­ტებს, მავ­ნებ­ლებს, სხვა­დას­ხვა ჯუ­რის ბან­დი­ტებს - ძი­რი­თა­დად ინ­ტე­ლი­გენ­ცი­ას, მწე­რალ­თა­გან გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სი­სას­ტი­კით მსჯე­ლობ­და პა­ო­ლო იაშ­ვი­ლის, კონ­სტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დი­ას, მი­ხე­ილ ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლის, გი­ორ­გი ლე­ო­ნი­ძის, ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის შე­სა­ხებ. მა­ნამ­დე ხომ უკვე მო­ას­წრეს არა­ერ­თი მწერ­ლის რეპ­რე­სი­რე­ბა, ახლა სხვე­ბის ჯერი დად­გა.

შინ­სა­ხკომ­ში ნა­წა­მე­ბი პა­ტიმ­რე­ბი ცრუ და დამ­ღუპ­ველ ჩვე­ნე­ბებს იძ­ლე­ოდ­ნენ. 27 მარტს ლიდა გას­ვი­ა­ნი (და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე - სა­ხელ­გა­მის გან­ყო­ფი­ლე­ბის გამ­გის მო­ად­გი­ლე) ასა­ხე­ლებს ტროც­კის­ტუ­ლი და ფა­შის­ტუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რებს (გამ­სა­ხურ­დია, ჭი­ჭი­ნა­ძე, ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლი, აბა­შე­ლი) ხოლო 3 აპ­რილს აცხა­დებს, რომ აღ­ნი­აშ­ვი­ლის გან­კარ­გუ­ლე­ბით გა­მო­ი­ცა ტი­ცი­ა­ნის ლექ­სე­ბის წიგ­ნიც, რო­მელ­შიც ჩარ­თუ­ლია ლექ­სე­ბი გრ. რო­ბა­ქი­ძე­ზე, ლო­მი­ნა­ძე­სა და დუმ­ბა­ძე­ზე. ეს იყო პირ­ვე­ლი სიგ­ნა­ლი გრი­გოლ რო­ბა­ქი­ძე - ტი­ცი­ა­ნის მას­წავ­ლე­ბე­ლი და მე­გო­ბა­რი გერ­მა­ნი­ა­ში დარ­ჩა და ფა­შის­ტად მი­იჩ­ნე­ო­და. ხოლო ლო­მი­ნა­ძე და დუმ­ბა­ძე ტროც­კის­ტე­ბი ე.ი. ხალ­ხის მტრე­ბი იყ­ვნენ.

მათი სი­ახ­ლო­ვე და მათი მფარ­ვე­ლო­ბა პო­ეტს მძი­მე და­ნა­შა­უ­ლად ეთ­ვლე­ბო­და. 21 მა­ისს ბუდუ მდი­ვა­ნი (და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხკო­მსაბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რის მო­ად­გი­ლე) მი­უ­თი­თებს, რომ გას­ვი­ან­მა მისი და­ვა­ლე­ბით ტე­რო­რი­სა და დი­ვერ­სი­ის­თვის სხვა მწერ­ლებ­თან ერ­თად ჩა­ით­რია ტი­ცი­ა­ნი. რო­გორც ვხე­დავთ, ტი­ცი­ა­ნი ტე­რო­რის­ტიც ყო­ფი­ლა! 12 ივ­ნისს და­ვით წე­რე­თე­ლი (და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე - ლი­ტფონ­დის დი­რექ­ტო­რის მო­ად­გი­ლე) უჩ­ვე­ნებს, რომ ტი­ცი­ა­ნიც ან­ტი­საბ­ჭო­უ­რად არის გან­წყო­ბი­ლი, მსჯე­ლობს აუ­ტა­ნელ პარ­ტი­ულ რე­ჟიმ­ზე, აკ­რი­ტი­კებს ბე­რი­ას, ამ­ბობს, რომ არ არის შე­მოქ­მე­დე­ბი­სათ­ვის სა­ჭი­რო პი­რო­ბე­ბი, რომ უნდა შე­იც­ვა­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა და გა­აგ­დონ ბე­რია.

9 ოქ­ტომ­ბერს პავ­ლე საყ­ვა­რე­ლი­ძემ (და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე "ფე­დე­რა­ცი­ის" გან­ყო­ფი­ლე­ბის გამ­გე) ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე ფა­შის­ტურ-ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტუ­რი ჯგუ­ფის აქ­ტი­ურ წევ­რად და­ა­სა­ხე­ლა.

იმა­ვე დღეს, შინ­სა­ხკო­მის დად­გე­ნი­ლე­ბით, რო­მე­ლიც და­ამ­ტკი­ცა სა­ხალ­ხო კო­მი­სარ­მა გოგ­ლი­ძემ, გა­ი­ცა ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის (მცხოვ­რე­ბი გრი­ბო­ე­დო­ვის ქ. N18) და­პა­ტიმ­რე­ბის ორ­დე­რი N1.344. პო­ე­ტი დამ­ნა­შა­ვედ იქნა მიჩ­ნე­უ­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს სის­ხლის სა­მარ­თლის კო­დექ­სის 58/10 და 11 მუხ­ლით. გა­ნე­სა­ზღვრა ცალ­კე სა­კან­ში ყოფ­ნა. ორ­დე­რი მი­ი­ღო ლე­ი­ტე­ნან­ტმა კრი­მი­ან­მა, მე-2 ქვე­გან­ყო­ფი­ლე­ბის უფ­რო­სის თა­ნა­შემ­წემ. მან­ვე ჩა­ა­ტა­რა პო­ე­ტის ბი­ნის ჩხრე­კა. დად­გე­ნი­ლე­ბას ხელს აწერს მე-4 გან­ყო­ფი­ლე­ბის უფ­რო­სი ქო­ბუ­ლო­ვი, ერ­თვის "სპრავ­კა" გრი­ფით "სო­ვერ­შე­ნო სეკ­რეტ­ნო" - ამ­ბობს სოსო სი­გუა.

პო­ე­ტის ქა­ლიშ­ვი­ლი ნიტა ტა­ბი­ძე იგო­ნებს, რომ ღა­მის ორ სა­ათ­ზე მან­ქა­ნის ხმა მო­ეს­მა. დე­დას და მა­მას არა­ფე­რი გა­უ­გი­ათ. მკვდა­რი­ვით ეძი­ნათ. კარი გა­ვა­ღე, ოთხნი იყ­ვნენ, ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე აქ ცხოვ­რობ­სო? მკი­თხეს და ქა­ღალ­დი მაჩ­ვე­ნეს - და­კი­თხვა­ზე უნდა წა­ვიყ­ვა­ნო­თო. მამა გა­ვაღ­ვი­ძე, მახ­სოვს, სა­ვარ­ძელ­ში იჯდა, ხე­ლე­ბი უთრთო­და, სი­გა­რეტს ვე­რაფ­რით მო­უ­კი­და. ისი­ნი სახ­ლს ჩხრეკ­დნენ. წა­ი­ღეს ფი­როს­მა­ნის მიერ და­ხა­ტუ­ლი რუს­თა­ვე­ლი, მა­მას პორ­ტრე­ტი და ან­დრეი ბე­ლის ნა­ჩუ­ქა­რი "დრე­ვა ჟიზ­ნი". 3 სა­ათ­ზე სახ­ლის ჩხრე­კას მორ­ჩნენ.

პრო­ე­ტი ორ­თა­ჭა­ლის ცი­ხე­ში მო­ა­თავ­სეს. მე­ო­რე დღეს, 10 ოქ­ტომ­ბერს ტი­ცი­ან­მა წი­თე­ლი მელ­ნით შე­ავ­სო პა­ტიმ­რის ან­კე­ტა და ხელი მო­ა­წე­რა. ამის შემ­დეგ 10 დე­კემ­ბრამ­დე საქ­მე N10.817 დუმს, არა­ფე­რი ვი­ცით, რო­გორ მი­დი­ო­და ძი­ე­ბა, ან თუ გრძელ­დე­ბო­და სა­ერ­თოდ. პო­ე­ტი ცალ­კე სა­კან­ში იყო მო­თავ­სე­ბუ­ლი. რო­გორც 1954 წლის ივ­ნის­ში და­კი­თხვის დროს აღი­ა­რა ჩე­კის­ტმა ვახ­ტანგ არ­ზა­ნოვ­მა, კრი­მი­ა­ნი სას­ტი­კად აწა­მებ­და ტი­ცი­ანს, რათა იგი გა­მო­ტე­ხი­ლი­ყო, რო­გორც რო­მე­ლი­ღა­ცა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რი.

ორ­თვი­ა­ნი წა­მე­ბის შემ­დეგ, 10 დე­კემ­ბერს გა­ფორმ­და ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძის და­კი­თხვის ერ­თა­დერ­თი ოქმი, რო­მელ­საც ხელს აწერ­დნენ შინ­სა­ხკო­მის მე-4 გან­ყო­ფი­ლე­ბის მე-6 ქვე­გან­ყო­ფი­ლე­ბის უფ­რო­სი ქა­და­გიშ­ვი­ლი და ოპე­რრ­წმუ­ნე­ბუ­ლი პან­კო­ვი. ყვე­ლა ფურ­ცელს ხელს აწერს ტი­ცი­ა­ნი".

და­კი­თხვის ოქმი

სოსო სი­გუა: "და­კი­თხვის ოქ­მში პო­ე­ტი აღ­ნიშ­ნავს, რომ იგი იყო "ცის­ფე­რი ყან­წე­ბის" წევ­რი, რო­მელ­საც ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტურ-ბურ­ჟუ­ა­ზი­უ­ლი, ფა­შის­ტუ­რი ხა­სი­ა­თი ჰქონ­და. მას ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­დნენ ტი­ცი­ა­ნი, პა­ო­ლო და გრი­გოლ რო­ბა­ქი­ძე, ხოლო მათ იდე­ას იზი­ა­რებ­დნენ ვა­ლე­რი­ან გაფ­რინ­დაშ­ვი­ლი, ნი­კო­ლოზ მი­წიშ­ვი­ლი, ალი არ­სე­ნიშ­ვი­ლი, რაჟ­დენ გვე­ტა­ძე, სერ­გო კლდი­აშ­ვი­ლი, კო­ლაუ ნა­დი­რა­ძე, შალ­ვა აფხა­ი­ძე, ივა­ნე ფი­ფია, გი­ორ­გი ლე­ო­ნი­ძე.

ჯგუ­ფი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად მოქ­მე­დებ­და 1928 წლამ­დე, ფაქ­ტობ­რი­ვად კი არ­სე­ბობ­და ბრალ­დე­ბუ­ლის და­პა­ტიმ­რე­ბამ­დე. ზო­გი­ერ­თი წევ­რი, მა­გა­ლი­თად გრი­გოლ რო­ბა­ქი­ძე ეწე­ო­და ფა­შის­ტურ მოღ­ვა­წე­ო­ბას. ტი­ცი­ა­ნი "აღი­ა­რებს" რომ თურ­მე მა­საც უც­დია, შე­ექ­მნა საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში "კონ­ტრრე­ვო­ლუ­ცი­ო­ნერ მწე­რალ­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა", ამ მიზ­ნით და­კავ­ში­რე­ბია პას­ტერ­ნაკს, ტი­ხო­ნოვს, პავ­ლენ­კოს, ტი­ნი­ა­ნოვს, ბა­ჟანს, ტი­ნი­ა­ნის, კორ­ნე­ი­ჩუკს და სხვებს.

ესე­ნი თარ­გმნიდ­ნენ და ბეჭ­დავ­დნენ ქარ­თულ ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტურ ნა­წე­რებს. თით­ქოს ტი­ცი­ა­ნი, პა­ო­ლო, მი­წიშ­ვი­ლი, ლე­ო­ნი­ძე იყ­ვნენ სა­გა­მოც­მემ­ლო საქ­მის მო­ნო­პო­ლის­ტე­ბი და ასე ნიღ­ბავ­დნენ კონ­ტრრე­ვო­ლუ­ცი­ურ მუ­შა­ო­ბას, იკ­რებ­დნენ ახალ­გაზ­რდებს. მი­ზა­ნი იყო - ბრძო­ლა საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან, ბურ­ჟუ­ა­ზი­ულ-ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტუ­რი წყო­ბი­ლე­ბის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია, სა­ა­მი­სოდ მი­მარ­თავ­დნენ შპი­ო­ნაჟს, დი­ვერ­სი­ას, ტე­რორს".

საბ­რალ­დე­ბო დას­კვნა

სოსო სი­გუა: "არ­სე­ბობს ტი­ცი­ა­ნის მხო­ლოდ ერთი და­კი­თხვის ოქმი, ისიც შედ­გა და­პა­ტიმ­რე­ბი­დან ორი თვის შემ­დეგ, დახ­ვრე­ტის წინა დღე­ებ­ში. გა­მო­ძი­ე­ბის "დამ­თავ­რე­ბის" შემ­დეგ, საქ­მე გა­და­ე­ცა პრო­კუ­რა­ტუ­რას.

საბ­რალ­დე­ბო დას­კვნა თა­რიღ­დე­ბა 14 დე­კემ­ბრით. დას­კვნა­ში ნათ­ქვა­მია, რომ მხი­ლე­ბუ­ლი და გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლი იქნა ტე­რო­რის­ტულ-დი­ვერ­სი­უ­ლი, მავ­ნებ­ლუ­რი, ჯა­შუ­შუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი, რო­მელ­თაც აერ­თი­ა­ნებ­და სა­ქარ­თვე­ლოს ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ცენ­ტრი.

ცენ­ტრის მი­ზა­ნი იყო საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დამ­ხო­ბა, სა­ქარ­თვე­ლოს მო­წყვე­ტა სსრკ-დან. და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს ბურ­ჟუ­ა­ზი­უ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს შექ­მნა ერთ-ერთი კა­პი­ტა­ლის­ტუ­რი სა­ხელ­მწი­ფოს პრო­ტექ­ტო­რო­ბით.

"დამ­ტკიც­და", რომ ტი­ცი­ა­ნი 1933 წლი­დან მო­ნა­წი­ლე­ობ­და ფა­შის­ტურ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში და ეწე­ო­და მავ­ნებ­ლურ მუ­შა­ო­ბას ლი­ტე­რა­ტუ­რის ფრონტზე. რომ ჰქონ­და რე­გუ­ლა­რუ­ლი კავ­ში­რი ტროც­კის­ტულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან, რომ ჯა­შუ­შობ­და საფ­რან­გე­თის სა­სარ­გებ­ლოდ.

ბრალ­მდე­ბე­ლი აღ­ნიშ­ნავს, რომ ტი­ცი­ან­მა, თავი დამ­ნა­შა­ვედ ცნო ნა­წი­ლობ­რივ. მამ­ხი­ლე­ბელ ჩვე­ნე­ბა­თა სა­ფუძ­ველ­ზე, საქ­მე გან­სა­ხილ­ვე­ლად გა­და­ე­ცა "სა­მე­ულს". 15 ოქ­ტომ­ბერს შედ­გა "სა­მე­უ­ლის" სხდო­მის ოქმი N67. მომხსე­ნე­ბე­ლი იყო ქა­და­გიშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც აღ­ნიშ­ნავს, რომ ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე მხი­ლე­ბუ­ლია გას­ვი­ა­ნის, მგა­ლობ­ლიშ­ვი­ლის, საყ­ვა­რე­ლი­ძის, და­რახვე­ლი­ძის, მი­წიშ­ვი­ლის, წე­რეთ­ლის, მი­ქა­ძის, ლო­მი­ნა­ძის და კვი­ტაშ­ვი­ლის ჩვე­ნე­ბა­თა სა­ფუძ­ველ­ზე. "სა­მე­უ­ლის" თავ­მჯდო­მა­რე და წევ­რე­ბი ოქმს ხელს არ აწე­რენ, მაგ­რამ ოქ­მზე დას­მუ­ლია შინ­სა­ხკო­მის ბე­ჭე­დი და წი­თე­ლი მელ­ნით მი­წე­რი­ლია "რას­ტრე­ლი­ატ. იმუ­შესტვა პრი­ნადლ. ლიჩ­ნა ემუ კონ­ფის­კა­ვაც". ხელ­მო­წე­რა გა­ურ­კვე­ვე­ლია.

ტი­ცი­ან ტა­ბი­ძე იმვე დღეს, 1937 წლის 15 დე­კემ­ბერს დახ­ვრი­ტეს ისე, რომ "სა­მე­ულს" მისი საქ­მე ფორ­მა­ლუ­რა­დაც არ გა­ნუ­ხი­ლავს, ხოლო ოჯახს შე­ა­ტყო­ბი­ნეს, ტი­ცი­ა­ნი უნდა გა­და­ა­სახ­ლონ და თბი­ლი ტან­საც­მე­ლი გა­მო­უგ­ზავ­ნე­თო!

ნინო მა­ყაშ­ვი­ლი სი­ცო­ცხლის უკა­ნას­კნელ წუ­თამ­დე, მთე­ლი 28 წელი ელო­და მე­უღ­ლის დაბ­რუ­ნე­ბას. დე­დას კი შვი­ლის ტან­საც­მე­ლი გა­მოჰ­ქონ­და აი­ვან­ზე და ცხა­რე ცრემ­ლე­ბით ტი­რო­და - ტიტ­კო, შვი­ლო სად ხარ ახლა..."

ია აგუ­ლაშ­ვი­ლი

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"