ხერხემლის პრობლემები მოზარდებში და სწორად შერჩეული სპორტი

ვარჯიში და სხეულის გაკაჟება ყველა ასაკში მნიშვნელოვანია. მაგრამ მშობლები სპორტის სახეობებში ბავშვების ჩართვას ხშირად ჩქარობენ. რომელი ასაკიდან ჯობს ვარჯიშის დაწყება და რა სარგებლობა მოაქვს ბავშვის ორგანიზმისთვის სპორტის ამა თუ იმ სახეობას? თქვენს კითხვებს ზაზა აზმაიფარაშვილი პასუხობს.

თამუნა:

ბავშვი 5 წლიდან დამყავს სპორტულ ტანვარჯიშზე. თითქმის ყოველ დღე ვარჯიშობს 2-3 საათის განმავლობაში, ზოგჯერ მეტი ხნითაც. მეჩვენება, რომ უკვე ძალიან გადაიღალა. ეს მხოლოდ დისკომფორტია თუ შეიძლება რამე პრობლემებთან იყოს დაკავშირებული. რას მივაქციო ყურადღება, რომ ჯანმრთელობის მხრივ რაიმე პრობლემა არ გამომეპაროს.

-მართალი ბრძანდებით და მინდა გითხრათ, რომ სამწუხაროდ ნებისმიერი პროფესიული სპორტი არის უზარმაზარი ფიზიკური დატვირთვა. არსებობს ასეთი მცნება" "ზრდის ტკივილი", ეს არის მდგომარეობა, როცა ბავშვს ეწყება ტკივილები ყოველგვარი დიაგნოზისა და ორგანული ცვლილების გარეშე. ეს არის პერიოდი, 6-7-8 წელი, როცა მოზარდი ტანს იყრის, კუნთი სუსტდება და ბავშვს ეწყება სპონტანური ტკივილები. თუ ცვენ ამ პერიოდში კიდევ დავამატებთ დატვიღტვებს, როგორიცაა თქვენს შემთხვევაში ტანვარჯიში, ალბათ ეს არ იქნება მისთვის სასარგებლო. მე რატქმაუნდა რაა ვარს სპორტის წინააღმდეგი, პირიქით მე ჩემ პაციენტებს ვარჯიშს და ფისკულტურას ვურჩევ, მაგრამ ჩვენ ვართ წინააღმდეგები ფიზიკური დატვირთვის. თუ ფიქრობთ, რომ თქვენი შვილისთვის კონკრეტულად ამ სპორტის სახეობა ფიზიკური დატვირთვაა, გირჩევთ რომ გამოიყვანოთ და სცადოთ ისეთი უწყინარი და სასარგებლო სპორტის სახეობა, როგორიცაა ცურვა.

ხათუნა:

მართალია თუ არა, რომ კარატეში ვარჯიში ბავშვის სიმაღლეში ზრდას უშლის ხელს?

-ეს განწყობა მითია. სიმაღლეში ზრდა დამოკიდებული ძირითადად გენეტიკურ ფაქტორზე. არსებობს რაღაც დანამატები, ცხოვრების წესი, მაგრამ მინდა გითხრათ, რომ ბავშვის სიმაღლეს ძირიტადად განაპირობებს გენეტიკური კოდი. ვერცერთი სპორტი ვერც შეუშლის ხელს და ვერც შეუწყობს სიმაღლეში ზრდას.

მაია:

რა რჩევები შეგიძლიათ მოგვცეთ, რომ თავი ავარიდოთ ხერხემლის მეტად გამრუდებას?

-ხერხემლის იდეოპათიური სქოლიოზი, ეს არის ძალიან გავრცელებული დაავადება და ძირითადად გვხვდება გოგონებში, ბიჭებში იშვიატად გვხვდება და განსაკუთრებით საშიში პერიოდია, პირველი გარდატეხის წლები, 6-7-8 წლები და მეორე გარდატეხის ასაკი, 11-12-13 წელი, 16 წლამდე. მერე უკვე აღარ მატულობს დეფორმაცია. იმისათვის , რომ ამ სარისკო პერიოდში თავიდან ავიცილოთ ხერხემლის გამრუდება, ძალიან მნიშვნელოვანია პერიოდულად ვიზიტი ორთოპედთან. შეიძლება მოზარდი მშობელმაც გასინჯოს და ეჭვის შემთხვევაში მიაკითხოს სპეციალისტს. რაც შეეხება პრევენციას, სასურველია ბავშ[ი მუდმივად იყოს დაკავებული სამკურნალო ფისკულტურით და ცურვით. თუმცა მიუხედავად ამისა, მნიშვნელოვანია 6 თვეში ერთხელ ზურგი ნახოს ორთოპედმა.

ზურა:

სპორტის რომელი სახეობას გვირჩევთ გამხდარი და სუსტი აღნაგობის ბიჭისთვის. არის 6 წლის და საკმაოდ გაუბედავია.

-მინდა გითხრათ, რომ ნებისმიერი პროფესიული სპორტი, მეტ-ნაკლებად ფიზიკური დატვირთვაა. ჩვენ უნდა მივაქციოთ ყურადღება ბავშვის ფიზიკურ მონაცემებს. ტერფის ზომას, მოედნის საფარს, ფეხსაცმლის ხარისხს და ა.შ. მშობლები ძალიან ხშირად უშვებენ ხოლმე შეცდომას, როცა ბრმად გადაწყვეტენ, რომ ბავშვი გახადონ აქტიური სპორტსმენი. რაც, როგორც წესი, ხშირად კრახით სრულდება. ამიტომ ძალიან უნდა მიექცეს ყურადღება ბავშვის ზოგად განვითარებას. არ შეიძლება ყველა ბავშვი გახდეს ფეხბურთელი ან კალათბურთელი. ერთ-ერთი უსაფრთხო სპორტი ეს არის ცურვა და წყალბურთი. აქვე გეტყვით რომ ესაა სპორტი ის სახეობები, როცა ძვალსახსროვანი სისტემა ნაკლებად იტვირთება.

ნინო:

თუ ბავშვს სპორტზე ვატარებ და ინტენსიურად ივარჯიშებს, დაზღვეული ვიქნები ხერხემლის გამრუდების პრობლემებისგან? ეს დაავადება სასკოლო ასაკის ბავშვებში ძალიან გავრცელებულია. უფრო რომელ სახეობებს მირჩევთ.

-მინდა მოგახსენოთ, რომ სქოლიოზი არის იდოპათიური, რაც ნიშნავს სქოლიოზს მიზეზის გარეშე. თუ ამ პრობლემას ჩავუღრმავდებით გეტყვით, რომ ჯერ მსოფლიო ვერ ჩამოყალიბებულა მის გამომწვევ მიზეზებზე. შესაბამისად ნებისმიერი სპორტი ან ფიზიკური აქტივობა, ვერ იქნება გარანტი სქოლიოზის პროგრესის შეჩერებისა. ამიტომ, ნებისმიერ მკურნალობის მიუხედავად აუცილებელია ხერხემლის სვეტის გადამოწმება რენდგენოლოგიური. რადგან, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, წინააღმდეგ შემთხვევაში , ვერანაირი მცდელობა ვერ გახდება გარანტი

ნანა:

მყავს 7 წლის გოგო, დაუდგინეს დისპლაზია და 1 ხარისხის ხერხემლის გამრუდება. ვუკეთებ მასაჟებს. მაინტერესებს რაიდთერაპია რამდენად კარგი იქნება მისთვის.

-დისპლაზია საქართველოში და საერთოდ კავკასიაში ძალიან გავრცელებული მდგომარეობაა და ამაში თავისთავად ტრაგედია არაფერია და ამის მართვაც შეიძლება. რაც შეეხება ხერხემლის პირველი ხარისხის გამრუდებას, მე გირჩვეთ, რომ როგორმე გრადუსები ვიხმაროთ, რადგან პირველი ხარისხი არის 0-დან 15 გრადუსამდე და ეს 15 გრადუსი ვარიაციის საშუალებას გვაძლევს. თუ ბავშვ,ის ხერხემლის გამრუდება არის 10 გრადუსამდე, ეს მაინცდამაინც სანერვიულო არ არის, იმიტომ რომ ეს ჯერ კიდევ არაა სქოლიოზეი, ესაა ტანდეგობის დარღვევა და ამის მართვა და გამოსწორება შეიძლება. თუ დეფორმაცია ასცდა 15 გრადუსს, მაშინ უკვე გვაქვს ხერხემლის გამრუდება. რაც შეეხება "რაიდთერაპიას", ეს გახლავთ ერთ-ერთი გზა კუნთოვანი ქსოვილის გამაგრების. თუ ეს იქნება ყოველდღიური და სტაბილური რატომაც არა, მაგამ სქოლიოზის მკურნალობის ერთ-ერთი მთავარი პირობაა, რომ ვარჯიში იყოს მუდმივი და ყოველდღიური. თუ თქვენ თავიდანვე იცით რომ ამას ვერ შეძლებთ მინიმუმ 16 წლამდე, ერთი თვით და ორი თვით ამა აზრი არ აქვს. მნიშვნელოვანია ასეთ დრის თქვენ შეარჩიოთ მკურნალობის ის მეთოდი, რომელსაც თქვენ გარანტირებულად გააგრძელებთ 16 წლამდე.

ლალი:

რა სახის დაავადებები უშლის მოზარდს სიმაღლეში ზრდას და რა რეკომენდაცია შეგიძლიათ მოგვცეთ, სპორტის რომელ სახეობაზე შევიყვანოთ ბავშვი?

-გავმეორდები და ვიტყვი, რომ სიმაღლეში ზრდა დამოკიდებულია უმეტესწილად გენეტიკურ ფაქტორზე. რაც შეეხება დაავადებებს, რომელიც ხელს უშლის ზრდას, ესაა ენდოკრინოლოგიური დაავადებები. თუ ასეთი დაავადება არის პათოლოგიური, მითუმეტეს აუცილებელია ენდოკრინოლოგთან ვიზიტი. რაც შეეხება ხერხემლის გამრუდებას ორთოპედიული თვალსაზრისს, თუ სახეზე გვაქვს ასეთი დაავადება, მაშინ მოზარდის ტორსი მოკლეა კიდურებთან შედარებით, შესაბამისად ეს 5-6-7 სმ-მ ბავშვი გამოაჩინოს უფრო დაბალი, ვიდრე სქოლიოზის გარეშე. თუმცა ეს არაა სიმაღლეში ზრდის შეფერხება, - იზრდება ხერხემალი, თუმცა სხვა მიმართულებით. რაც შეეხება თვითონ ბუნებრივ ზრდას, ასეთ შემთხვევაში გასათვალისწნებელია გენეტიკა და ენდოკრინოლოგთან ვიზიტი.

მარი:

ჩემს 8 წლის ვაჟს ორთოპედმა დაუსვა სქოლიოზის დიაგნოზი. გამოუწერა მასაჟები, ვარჯიშები და ცურვა ბრასით.

-სქოლიოზის მკურნალობის მიზანი გახლავთ, ძლიერი კუნთოვანი კორსეტის ჩამოყალიბება, ხოლო ის რაც ემსახურება ამ ძლიერი კორსეტის ჩამოყალიბებას, ყველაფერი დასაშვებია. შესაბამისად, ის რაც არ ემსახურება კუნთოვანი მასის ჩამოყალიბებას, შეიძლება ჩაითვალოს ზედმეტად. მე ვერ გეტყვით რატომ არ შეიძლება ერთად ცურვა და მასაჟი. ისინი არა თუ უშლიან ხელს ერთმანეთს, პირიქით ადგებიან კიდეც ერთმანეთს. ამიტომ ვფიქრობ რომ ამ საკითხზე ფიქრი და ნერვიულობა არ ღირს. პირიქით, დაკავდით აქტიური სპორტით, იცურავეთ და პერიოდულად გაიკეთეთ მასაჟი. ოღონდ აქ გასათვალისწინებელია ერთი ფაქტორი. ეს ყველაფერი აუცილებლად უნდა იყოს ყოველდღიური და მუდმივი. წინააღმდეგ შემთხევავაში ვერ მიაღწევთ იმ შედეგს, რასაც ქვია ძლიერი კუნთოვანი ქსოვილის ჩამოყალიბება.

მარი:

შესაძლებელია თუ არა სქოლიოზის ზუსტი დიაგნოზის დასმა ხერხემლის რენტგენოგრამის გარეშე?

-სქოლიოზის დადგენა რათქმაუნდა ხდება კლინიკური გსინჯვით. როცა ბეჭის დონეები არის ასიმეტრიული, თეძოს ფრთა არის ხვადასხვა დონეზე, გვაქვს ნეკნოვანი კუზი, ამ ყველაფრის დადგენა ხდება კლინიკურად. ამ ყველაფრის შემდეგ ხდება რენდგენზე გაგზავნა, რათა განისაზღვროს გრადუსები და ჩამოვაყალიბოთ მკურნალობის ტაქტიკა. განვმარტავ კიდევ ერთხელ, რომ პირვლადი დადგენა ხდება კლინიკურად, ხოლო ეჭვის შემთხვევაში ინიშნება რენგდგენოლოგიური კვლევა. პასუხი კითხვაზე კი ასეთია: დიახ, შესაძლებელია გამრუდება დადგინდეს რენდგენის გარეშეც.

2)  საზიანოა თუ არა ცეკვა ხერხემლისთვის?  რა რჩევები შეგიძლიათ მოგვცეთ, რომ თავი ავარიდოთ ხერხემლის მეტად გამრუდებას.

-ასეთი შეკითხვები ხშირად არის ხოლმე მშობლებისგან და ამბობენ იმასაც, რომ ცეკვა საზიანოა. მე მინდა განგიმარტოთ, რომ კარგ მთქმელს კარგი გამგონე უნდა. როცა ექიმი ამბობს, რომ ცეკვა არ არის რეკომენდირებული და არ შეიძლება, ის გულისხმობს ცეკვას ძლიერი ფიზიკური დატვირთვებით, რაც გამოიხატება საათობით ვარჯიშში. არის პროფესიული ჯგუფები, სკოლები, აკადემია, სადაც საატობით ავარჯიშებენ ბავშვებს. როცა ჩვენ ვამბობთ, რომ არ შეიძლება ცეკვა, ვგულისხმობთ პროფესიულ ცეკვას. კვირაში სამჯერ, გართობის დონეზე და შესასწავლად, მერე ადამიანმა დაბადების დრეებზე და ქორწილშჳ იცეკვოს, რატომაც არა. ეს პრობლემას არ წარმოადგენს. ბოლობოლო რა რაის ცეკვა? ფეხებით სიარული და ხელებით მანიპულაცია. თუ სიარული არ იკრძალება, მაშინ რატომ უნდა ავუკრძალოთ სცენაზე სიარული და ხელის გაშლა? როცა ვამბობთ, რომ არ შეიძლება, ვგულისხმობთ დატვირთვას. მიუხედავად იმისა რომ ცეკვა არ იწვევს გამრუდების პროგრესირებას, იწვევს ტკივილს. თუ ჩვენ დავტვირთავს ამ ფორმით გამრუდებულ ხერხემალს, იმაზე მეტადმ ვიდრე ამის ატანა ბავშვს შეუძლია, მას დაეწყება ტკივილები.

მარი:

ხერხემლის ოსტეოქონდროზის პროფილაქტიკისა და მკურნალობისთვის როგორ ვარჯიშებს გვირჩევთ?

-აბსოლუტურად კარგი კითხვაა და გეტყვით, რომ სწორი მკურნალობა მხოლოდ და მხოლოდ ვარჯიშია და ეს უნდა იყოს აუცილებლად ისეთი ვარჯიშები, რომელიც არ გამოიწვევს ხერხემალზე ვერტიკალურ დატვირთვას. უამრავი ვარჯიშია ჟურნალებში, გაზეთებში, ინტერნეტში, შეგიძლიათ გააკეთოთ ნებისმიერი, მხოლოდ ერთიპრინციპით, არ დატვირთოთ ხერხემალი ვერტიკალურად.

ნახეთ ვიდეო