"2014 წლი­დან სამ­ყა­რო სა­ქარ­თვე­ლოს გან­ვი­თა­რე­ბის შანსს აძ­ლევს. აქამ­დე ეს შან­სი არ იყო - ამ შანსს რო­გორ გა­მო­ვი­ყე­ნებთ, ეს ჩვენ­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. ქვე­ყა­ნა არ­ჩე­ვან­ში აბ­სო­ლუ­ტუ­რად თა­ვი­სუ­ფა­ლია.

"რუსი მონ­სტრის წი­ნა­აღ­მდეგ ვერც ნატო და ვერც ამე­რი­კა ვე­რა­ფერს გა­ა­წყობს და ეს ჩვენ უკვე ვნა­ხეთ. ამი­ტომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა 2016 წლამ­დე დათ­ბეს," - გა­ნა­ცხა­და "რე­ზო­ნანსთან" ინ­ტერ­ვი­უ­ში ას­ტრო­ლოგ­მა მი­ხე­ილ ცა­გა­რელ­მა და დას­ძი­ნა, რომ 2014 წლი­დან სა­ქარ­თვე­ლო გან­ვი­თა­რე­ბის გზა­ზე დად­გე­ბა.

- რო­გორ ფიქ­რობთ, თვით­მმარ­თვლე­ო­ბის არ­ჩევ­ნებ­ში ვის რა შან­სი აქვს და რო­გორ აფა­სებთ სა­ქარ­თვე­ლოს ამ­ჟა­მინ­დელ პო­ლი­ტი­კურ ვი­თა­რე­ბას?

- ძი­რი­თა­დი ჩარ­ხი, რო­მე­ლიც ამ ყვე­ლა­ფერს წყვეტს, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სამ­თავ­რო­ბო სტრუქ­ტუ­რე­ბის ხელ­შია. ამი­ტომ პო­ზი­ცი­ებს "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" კან­დი­და­ტე­ბი და­ი­კა­ვე­ბენ. ოპო­ზი­ცია ტყუ­ი­ლად არ ჩი­ვის, მათ გა­მარ­ჯვე­ბის ნაკ­ლე­ბი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა აქვთ. ით­ვლე­ბა, რომ დღეს მე­ო­რე მთა­ვა­რი ძალა "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბაა" და ამი­ტომ მე­სა­მე ძა­ლას­თან შე­და­რე­ბით მას დიდი რე­ი­ტინ­გი აქვს. ვფიქ­რობ, რომ ყვე­ლა­ფე­რი გა­და­ნა­წი­ლე­ბუ­ლია.

ძალ­თა გან­ლა­გე­ბა მე არ მომ­წონს და მი­მაჩ­ნია, რომ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია მე­სა­მე ძალა, რო­მე­ლიც ადრე თუ გვი­ან აუ­ცი­ლებ­ლად მოვა და სა­ბო­ლო­ოდ სა­ქარ­თვე­ლოს ფეხ­ზე და­ა­ყე­ნებს, თუმ­ცა მე არ ვამ­ბობ, რომ არ­სე­ბუ­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არა­ფერს გა­ა­კე­თებს, მას თა­ვი­სი უმ­ძი­მე­სი ფუნ­ქცია აქვს. ის უნდა გა­ერ­კვეს "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" ეშ­მა­კო­ბებ­ში, თუმ­ცა ამ პარ­ტი­ა­ში ძა­ლი­ან ბევ­რია "ნაც­მოძ­რა­ო­ბას­თან" და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი პირი და ძა­ლი­ან რთუ­ლია ასე­თი ხალ­ხის გა­წირ­ვა, თუნ­დაც და­ნა­შა­უ­ლის­თვის, ამი­ტომ რა­ღა­ცა­ზე თვა­ლი აუ­ცი­ლებ­ლად და­ი­ხუ­ჭე­ბა.

თვი­თონ "ქარ­თულ ოც­ნე­ბა­შიც" საკ­მა­ოდ დიდი და­პი­რის­პი­რე­ბაა, ვგუ­ლის­ხმობ პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი­სა და პრე­ზი­დენ­ტის უთან­ხმო­ე­ბას. ამი­ტომ რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ეს მთავ­რო­ბა მეტ სირ­თუ­ლე­ებს გა­და­ა­წყდე­ბა, მაგ­რამ "ნაც­მოძ­რა­ო­ბის" შემ­დეგ გამ­წმენდ ფუნ­ქცი­ას მა­ინც შე­ას­რუ­ლებს, მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, აღორ­ძი­ნე­ბის პრო­ცე­სი უფრო მე­სა­მე ძა­ლის ფუნ­ქცია იქ­ნე­ბა, რო­მე­ლიც ძა­ლას თან­და­თან მო­იკ­რებს.

მე­სა­მე ძალა შე­იძ­ლე­ბა იყოს ალი­ან­სი ბურ­ჯა­ნა­ძე, ან ის პო­ლი­ტი­კუ­რი ძალა, რო­მე­ლიც ჯერ არ ჩანს, ეს იქ­ნე­ბა ახალ­გაზ­რდა ადა­მი­ა­ნე­ბის ახა­ლი ჯგუ­ფი, რო­მე­ლიც ნელ-ნელა მო­მაგრდე­ბა და სა­ქარ­თვე­ლოს მწვერ­ვალ­ზე აიყ­ვანს. შე­იძ­ლე­ბა ბურ­ჯა­ნა­ძის ძა­ლამ სე­რი­ო­ზუ­ლი ზე­გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნოს.

როცა ორი ძალა ნა­წი­ლობ­რივ მა­ინც შეხ­მატ­კი­ლე­ბუ­ლია, იმ ქვე­ყა­ნას წინ წას­ვლა ძა­ლი­ან გა­უ­ჭირ­დე­ბა, ამი­ტომ მე­სა­მე ძა­ლაა სა­ჭი­რო, რომ ერ­თიც შე­ა­ფუ­ცხუ­ნოს და მე­ორ­ცე და სწრა­ფი მოქ­მე­დე­ბე­ბი გა­მო­იწ­ვი­ოს. ეს მე­სა­მე ძალა შეხ­მატ­კბი­ლე­ბუ­ლი თუ იქ­ნე­ბა ეკ­ლე­სი­ას­თან, რო­მე­ლიც ამ ბოლო დროს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ხმა­მა­ღა­ლია, კი­დევ უკე­თე­სი იქ­ნე­ბა, რად­გან მას პო­ლი­ტი­კურ სარ­ბი­ელ­ზე ეკ­ლე­სი­ის მხრი­დან ძლი­ე­რი პარტნი­ო­რი ეყო­ლე­ბა.

რაც შე­ე­ხე­ბა ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს, მას იღ­ბა­ლი აქვს, მაგ­რამ საკ­მა­ოდ ცუდი პო­ლი­ტი­კო­სია, მე მგო­ნია, ყვე­ლა­ზე კარ­გად მან იგ­რძნო ეს და პო­ლი­ტი­კურ სარ­ბი­ელს დრო­ზე მო­შორ­და. მის პი­რად რუ­კა­ში პო­ლი­ტი­კა სა­ერ­თოდ არ წე­რია, მე­ტიც, პო­ლი­ტი­კა მის­თვის და­მან­გრე­ვე­ლია და ეს თვი­თო­ნაც კარ­გად იცის.

კაც­მა, რო­მელ­მაც ურ­თი­ერ­თდა­პი­რის­პი­რე­ბუ­ლი კად­რე­ბი პო­ლი­ტი­კა­ში მო­იყ­ვა­ნა, ამა­ზე ან არ იფიქ­რა, ან არ იყო შე­სა­ბა­მი­სი პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­მოც­დი­ლე­ბა. ის გვარ­წმუ­ნებ­და, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს გი­ორ­გი მარ­გვე­ლაშ­ვილ­ზე კარ­გი პრე­ზი­დენ­ტი არ ეყო­ლე­ბო­და და თურ­მე ცუდი ბიჭი აღ­მოჩ­ნდა.

ახლა კი­დევ ნარ­მა­ნი­აა კარ­გი ბიჭი, მაგ­რამ ივა­ნიშ­ვილ­მა ერთი წლის მერე რომ თქვას, მე კარ­გი ბიჭი მე­გო­ნა და ახლა რა­ღა­ცა არ მომ­წონ­სო, მერე რა ვქნათ, უახ­ლო­ე­სი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ქვე­ყა­ნას რით ვუშ­ვე­ლოთ?! ასე­თი შეც­დო­მის დაშ­ვე­ბა ქვე­ყა­ნას აზა­რა­ლებს და პო­ლი­ტი­კა­ში გა­უ­მარ­თლე­ბე­ლია.

მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, დღეს რე­ა­ლუ­რად ივა­ნიშ­ვი­ლი მარ­თავს ქვე­ყა­ნას, ის იღებს მნიშ­ვნე­ლო­ვან გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს. მან პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრი მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ჩა­აგ­დო, რად­გან ღა­რი­ბაშ­ვილს იმის გა­კე­თე­ბის უფ­ლე­ბა არ აქვს, რაც სურს, თუნ­დაც ივა­ნიშ­ვი­ლის მცდა­რი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­მო­ას­წო­როს.

აი, და­ვუშ­ვათ, პრე­მი­ერს უნდა მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნე­ტის გა­მოც­ვლა, სა­დაც ბევ­რი უმაქ­ნი­სი ზის, ღა­რი­ბაშ­ვილ­მა მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნე­ტი რომ და­ი­თხო­ვოს, მა­შინ გან­ცხა­დე­ბა თვი­თო­ნაც უნდა და­წე­როს და მთლი­ა­ნად კა­ბი­ნე­ტის დაშ­ლა და თა­ვი­დან აწყო­ბა უნდა მოხ­დეს, ამის­თვის პრე­ზი­დენ­ტის მხრი­დან შე­სა­ბა­მი­სი რე­ზო­ლუ­ცი­აა სა­ჭი­რო, მაგ­რამ სა­დაა გა­რან­ტია, რომ პრე­ზი­დენ­ტი პრე­მი­ე­რის პოსტზე მას წა­რად­გენს.

ამი­ტომ ღა­რი­ბაშ­ვი­ლი მი­ნის­ტრთა კა­ბი­ნეტს ხელს ვერ ახ­ლებს, თუმ­ცა ნამ­დვი­ლად შე­საც­ვლე­ლია. ახლა მი­დის ლა­პა­რა­კი იმა­ზე, რომ უსუ­ფაშ­ვილ­მა რამე ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­მო­ი­ტა­ნოს, რომ პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის და­ნიშ­ვნა პარ­ლა­მენ­ტის მიერ მოხ­დეს.

- ან­ტი­დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბა ევ­რო­კავ­შირ­ში ინ­ტეგ­რა­ცი­ას უკავ­შირ­დე­ბა. თქვენ რო­გორ ფიქ­რობთ, ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბის შემ­დეგ მო­სა­ლოდ­ნე­ლია თუ არა პროგ­რე­სი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით?

- ან­ტი­დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბა ევ­რო­პის­თვის კუ­დის ქი­ცი­ნია. გა­სა­გე­ბია, ეს რა­ტომ ხდე­ბა, დიდი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბი შე­მო­ვა, მაგ­რამ მრეწ­ვე­ლო­ბის აღორ­ძი­ნე­ბის­თვის ეს მთავ­რო­ბა უნი­ა­თოა, გნე­ბავთ, სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის­თვის, გნე­ბავთ, სო­ცი­ა­ლუ­რი სა­კი­თხე­ბის­თვის.

"ნა­ცი­ო­ნა­ლურ მოძ­რა­ო­ბა­საც" იგი­ვე სჭირ­და, ამი­ტო­მაც ერ­ჩივ­ნა უცხო­ე­თი­დან გრან­ტე­ბის მი­ღე­ბა, დიდი შე­მო­სავ­ლე­ბი და ამით ცხოვ­რობ­და, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას აწყობ­და, თა­ვის­თავს და ახ­ლობ­ლებს კარ­გად ამ­ყო­ფებ­და და გვაძ­ლევ­და შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბას, რომ ქვე­ყა­ნა­ში რა­ღაც იც­ვლე­ბო­და, თუმ­ცა ფუნ­და­მენ­ტუ­რად არა­ფე­რი კეთ­დე­ბო­და. და­ახ­ლო­ე­ბით ეს ხდე­ბა ახ­ლაც.

ევ­რო­კავ­შირ­თან სა­ქარ­თვე­ლოს გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა მოხ­დე­ბა, უკვე ასო­ცი­რე­ბა­ზეც ვა­წერთ ხელს და ამას მი­ვე­სალ­მე­ბი, რად­გან ევ­რო­კავ­შირ­მა თვი­თონ შე­იძ­ლე­ბა აი­ძუ­ლოს სა­ქარ­თვე­ლო, რომ გა­ნა­ვი­თა­როს დარ­გე­ბი.

ჩემ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია თვით­მმარ­თვე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით მი­ღე­ბუ­ლი კა­ნონპ­რო­ექ­ტი. ამ კა­ნონპ­რო­ექ­ტის მი­ხედ­ვით, ყვე­ლა რე­გი­ონს ცალ­კე მერი ეყო­ლე­ბა. რა გა­რან­ტია გვაქვს, რომ რა­ღაც პე­რი­ო­დის შემ­დგე რე­გი­ო­ნის ხელ­მძღვა­ნე­ლი არ მო­ე­ლა­პა­რა­კე­ბა რუ­სეთს ან თურ­ქეთს და დიდი ფუ­ლის სა­ნაც­ვლოდ არ ატე­ხავს ისეთ პა­ნი­კას, რო­გო­რიც უკ­რა­ი­ნა­შია, უცებ გა­მო­ვა ხალ­ხი და იტყვის, რომ ჩვენ არ გვინ­და სა­ქარ­თვე­ლო და გვინ­და თურ­ქე­თი ან რუ­სე­თი, სა­ქარ­თვე­ლო კი ამ შემ­თხვე­ვა­ში ვე­რა­ფერს გა­ა­წყობს, მი­თუ­მე­ტეს, რომ სა­მეგ­რე­ლო­ში სე­პა­რა­ტიზ­მის ელე­მენ­ტე­ბია.

რა თქმა უნდა, დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი კა­ნო­ნე­ბის მი­ღე­ბა სა­ქარ­თვლე­ოს­თვის კარ­გია, მაგ­რამ ეს 25 წლის შემ­დეგ უნდა მოხ­დეს, როცა ქვე­ყა­ნა ეკო­ნო­მი­კუ­რად ფეხ­ზე დად­გე­ბა, სო­ცი­ა­ლუ­რად და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რად კი გა­მოს­წორ­დე­ბა.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში 77 ერი ცხოვ­რობს. ყვე­ლა­ზე კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბა მე­ზო­ბელ ქვეყ­ნებ­თან შე­და­რე­ბით სა­ქარ­თვე­ლო­შია, რად­გან ერია ასე­თი, კე­თილ­შო­ბი­ლი და პუ­რა­დი. მი­თუ­მე­ტეს 25 წლი­ა­ნი ომე­ბის, კონ­ფლიქ­ტე­ბის და მი­ტინ­გე­ბის შე­დე­გად სა­ქარ­თვე­ლო ძა­ლი­ან მძი­მე ეკო­ნო­მი­კურ, სო­ცი­ა­ლურ და ფსი­ქო­ლო­გი­ურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში აღ­მოჩ­ნდა.

ახლა ჩვენ გვჭირ­დე­ბა გამ­ხნე­ვე­ბა და ისე­თი კა­ნო­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ერს გა­მო­აღ­ვი­ძებს და წელ­ში გა­მარ­თავს. ახლა ერა­ყე­ლი იქ­ნე­ბა თუ თურ­ქი, სა­კუ­თა­რი თა­ვის და­სა­ცა­ვად ან­ტი­დის­კრი­მი­ნა­ცი­ულ კა­ნონს მო­იხ­მარს. ქარ­თვე­ლი კი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ისე­დაც ნა­ხევ­რად სტუმ­რად გრძნობს თავს და ამის შემ­დეგ კი­დევ უფრო გა­ურ­თულ­დე­ბა აქ ცხოვ­რე­ბა.

სა­ზო­გა­დო­ე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 10% სექ­სუ­ა­ლუ­რი უმ­ცი­რე­სო­ბის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლია, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის 20% კი საქ­სუ­ა­ლურ უმ­რავ­ლე­სო­ბა­სა და ასეთ ადა­მი­ა­ნებს შო­რი­საა, სწო­რედ ამ 20%-ზე მი­დის ბრძო­ლა და ეს ეკ­ლე­სი­ამ ძა­ლი­ან კარ­გად იცის. ამ ხალ­ხზე შე­იძ­ლე­ბა იმოქ­მე­დო ნორ­მა­ლუ­რი აღ­ზრდით და არ გა­და­ვიდ­ნენ მა­მათ­მავ­ლო­ბის ზო­ნა­ში, მაგ­რამ თუ მოხ­და ამის დიდი პრო­პა­გან­და, ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვად გა­და­იხ­რე­ბი­ან მათ­კენ.

უფა­ლი არას­დროს ცდე­ბა, რად­გან მო­ვი­და მა­მა­კა­ცად, ესე იგი მას სე­რი­ო­ზუ­ლი მი­სია აქვს შე­სას­რუ­ლე­ბე­ლი, მაგ­რამ რად­გან ჰორ­მო­ნა­ლუ­რი დარ­ღვე­ვა აქვს, მას სჭირ­დე­ბა არა ხელ­შე­წყო­ბა, რომ გა­და­ვი­დეს ქა­ლის ზო­ნა­ში, რაც მას არ უწე­რია, არა­მედ პი­რი­ქით, დახ­მა­რე­ბა სჭირ­დე­ბა, რომ ჰორ­მო­ნა­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი ნორ­მა­ში მო­იყ­ვა­ნოს და შეძ­ლოს მა­მა­კა­ცის ფუნ­ქცი­ის შეს­რუ­ლე­ბა.

ვი­ღა­ცას მა­სო­ნურ ჯგუ­ფებ­ში ეტყო­ბა, არ აწყობს ეს, რად­გან ამით უფრო ად­ვი­ლია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის აღ­რე­ვა და მა­სო­ნუ­რი ჯგუ­ფე­ბის გარ­კვე­უ­ლი გეგ­მე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა. ეს მო­დის ევ­რო­პი­დან და, სამ­წუ­ხა­როდ, შე­მო­აღ­წია სა­ქარ­თვე­ლო­ში, თქვენ და­ი­ნა­ხეთ, რომ გა­მო­ვი­და ევ­რო­კავ­ში­რის ხელ­მძღვა­ნე­ლი და ან­ტი­დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი კნა­ო­ნის მი­ღე­ბის გამო ჩვე­ნი მთავ­რო­ბა შე­ა­ქო.

ეს დე­მოკ­რა­ტია კი არა, ვი­ღა­ცის ცუდი თა­მა­შია, რო­მე­ლიც ზნე­ობ­რივ ფაქ­ტორს სა­ქარ­თვე­ლო­ში დას­ცემს, ცოტა ხან­ში ვნა­ხავთ, რა ზნე­ობ­რი­ვი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა გა­იზ­რდე­ბა, სა­დაც ყვე­ლაფ­რის უფ­ლე­ბას მის­ცე­მენ სა­კუ­თარ თავს, მი­თუ­მე­ტეს სა­ქარ­თვე­ლო ტემ­პე­რა­მენ­ტი­ა­ნი ხალ­ხის­გან შედ­გე­ბა, ჩვენ სამ­ხრე­თე­ლე­ბი ვართ და ცოტა ხან­ში ვნა­ხავთ, რომ აქ აღ­ვი­რახ­სნი­ლი ცხე­ნის ეფექ­ტი ექ­ნე­ბა ამას.

სა­ზო­გა­დო­ე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლად გა­იხ­ლი­ჩე­ბა უმ­ცი­რე­სო­ბა­სა და უმ­რავ­ლე­სო­ბას შო­რის. მთავ­რო­ბა იმის გამო, რომ მას ევ­რო­პი­დან შე­მო­სა­ვა­ლი აწყობს, თა­ნახ­მაა, რომ ქვე­ყა­ნა გა­იხ­ლი­ჩოს და გაგ­რძელ­დეს და­პი­რის­პი­რე­ბე­ბი, რა­საც შემ­დეგ და­ჭე­რე­ბი მოჰ­ყვე­ბა. ამ კა­ნო­ნით მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო ცი­ხე­ში აღ­მოჩ­ნდე­ბა.

"ნა­ცი­ო­ნა­ლურ­მა მოძ­რა­ო­ბამ" ეს კა­ნო­ნი ვერ მი­ი­ღო, მაგ­რამ ამ­ჟა­მინ­დელ­მა მთავ­რო­ბამ ეს გა­ბე­და. სა­ა­კაშ­ვი­ლი თუ ადა­მი­ა­ნებს ბიზ­ნე­სე­ბის ფონ­ზე იჭერ­და, ახლა მათ ამ ან­ტი­დის­კრი­მი­ნა­ცი­უ­ლი კა­ნო­ნის ფონ­ზე და­ი­ჭე­რენ. ქარ­თვე­ლი ხალ­ხის ისევ ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დათ­რგუნ­ვა მოხ­დე­ბა, ეს ევ­რო­პის კუ­დის ქი­ცი­ნია, რი­თაც შორს ვერ წა­ვალთ.

მო­მა­ვა­ლი აზი­ი­საა, არ­ნა­ხუ­ლად გან­ვი­თარ­დე­ბა ჩი­ნე­თი, ია­პო­ნია, ინ­დო­ე­თი და ა.შ. უახ­ლო­ე­სი პე­რი­ო­დი მა­გა­თია რუ­სეთ­თან ერ­თად, ამე­რი­კა თან­და­თან და­სუს­ტე­ბას და­ი­წყებს, მო­მა­ვა­ლი აქე­თაა, ჩვენ კი­დევ სულ სხვა მხა­რეს ვი­ხე­დე­ბით. შე­ხე­დეთ, მამა-შვი­ლი ალი­ე­ვე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი რო­გორ გან­ვი­თარ­და, ჯერ შე­ხე­დეთ ხელ­ფა­სებს, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას, კუდს არც ევ­რო­პას უქი­ცი­ნე­ბენ და არც აზი­ას, თა­ვი­სი გზით მი­დი­ან და ყვე­ლას პა­ტი­ვის­ცე­მას იმ­სა­ხუ­რე­ბენ.

- იმ ფონ­ზე, რაც მსოფ­ლი­ო­ში ხდე­ბა, რო­გორ გან­ვი­თარ­დე­ბა რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ლი­ტი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა?

- რუ­სეთ­თან რაც შე­იძ­ლე­ბა მშვი­დო­ბი­ა­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბა უნდა გვქონ­დეს. რო­გორ ფიქ­რობთ, რუ­სეთ­მა რა­ტომ არ წა­ი­ღო აფხა­ზე­თი და სა­მა­ჩაბ­ლო, ყი­რი­მი ერთ კვი­რა­ში გა­ი­ფორ­მა და აქ ამის გა­კე­თე­ბა გა­უ­ჭირ­დე­ბო­და?! მი­თუ­მე­ტეს რე­ფე­რენ­დუ­მი ორი­ვე­გან ჩა­ა­ტა­რა და ორი­ვე თა­ნახ­მა იყო რუ­სეთ­თან გა­ერ­თი­ა­ნე­ბის. რუ­სე­თი სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ზი­ცი­ას ელო­დე­ბა, მათი მი­ერ­თე­ბა მის ინ­ტე­რეს­ში არ შე­დის.

მე, რო­გორც ას­ტრო­ლო­გი, შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ 2014 წლი­დან სამ­ყა­რო სა­ქარ­თვე­ლოს გან­ვი­თა­რე­ბის შანსს აძ­ლევს. აქამ­დე ეს შან­სი არ იყო - ამ შანსს რო­გორ გა­მო­ვი­ყე­ნებთ, ეს ჩვენ­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. არ­ჩე­ვან­ში აბ­სო­ლუ­ტუ­რად თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვართ. მე იმე­დი მაქვს, რომ უკე­თე­სო­ბის ტენ­დენ­ცია არ­სე­ბობს.

რუ­სე­თი ახლა უსა­მარ­თლო­ბის ზო­ნა­ში იმ­ყო­ფე­ბა, არის ასე­თი ენერ­გე­ტი­კუ­ლი ზონა, ეს მათ კრემ­ლის ას­ტრო­ლოგ­მა ლე­ვინ­მა გა­უ­კე­თა. ამი­ტომ რა­საც აკე­თებს, ყვე­ლა­ფე­რი გას­დის, რაც 2016 წლამ­დე გაგ­რძელ­დე­ბა. მას მერე რუ­სებს და­ნა­კარ­გი ბევ­რი ექ­ნე­ბათ და და­ი­წყე­ბენ კი­თხვე­ბის დას­მას.

სა­ქარ­თვე­ლო ამის­თვის მზად უნდა იყოს და თან­და­თან სი­ტუ­ა­ცია უნდა შე­ამ­ზა­დოს. ჩვე­ნი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის დაბ­რუ­ნე­ბის შან­სი არ­სე­ბობს, მაგ­რამ ეს მა­შინ მოხ­დე­ბა, როცა სა­ქარ­თვე­ლო­ში უცხო­უ­რი ჯარი არ იქ­ნე­ბა. ევ­რო­საბ­ჭოს­თან, ევ­რო­კავ­შირ­თან ინ­ტეგ­რა­ცია კი­დევ შე­იძ­ლე­ბა, რად­გან კულ­ტუ­რუ­ლი და ეკო­ნო­მი­კუ­რი კავ­ში­რე­ბი რუ­სეთს ისე არ გა­ა­ღი­ზი­ა­ნებს, რო­გორც ნა­ტოს და შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ჯა­რე­ბის ყოფ­ნა მის გვერ­დით სა­ხელ­მწი­ფო­ში.

ამ­ბო­ბენ, ნატო ჩვენ დაგ­ვი­ცავ­სო, მაგ­რამ სა­ბერ­ძნე­თი და თურ­ქე­თი ორი­ვე ნა­ტოს ქვე­ყა­ნა იყო, როცა კვიპ­როს­ში ისე­თი ომი გა­ა­ჩა­ღეს, რომ კა­ციშ­ვილ­მა ხმა ვერ ამო­ი­ღო. რუსი მონ­სტრის წი­ნა­აღ­მდეგ ვერც ნატო და ვერც ამე­რი­კა ვე­რა­ფერს გა­ა­წყობს და ეს ჩვენ უკვე ვნა­ხეთ. ამი­ტომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა 2016 წლამ­დე დათ­ბეს.

ქვე­ყა­ნა და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი უნდა იყოს და კულ­ტუ­რულ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი თვალ­საზ­რი­სით ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი რო­გორც ევ­რო­კაშ­ვირ­თან, ასე­ვე რუ­სეთ­თან. სამ­ხედ­რო კუ­თხით კი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი. ესაა სა­ქარ­თვე­ლოს კოს­მი­უ­რი მი­სია, მა­შინ ის იქ­ნე­ბა ყვე­ლა ქვე­ყა­ნას­თან შეხ­მატ­კბი­ლე­ბუ­ლი.

მე დიდი ხნის წინ ვამ­ბობ­დი, რომ მო­მა­ვა­ლია ჩი­ნე­თი და ინ­დო­ე­თი. კო­რე­ას და ია­პო­ნი­ას არ­ნა­ხუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბა აქვთ, რომ­ლებ­თა­ნაც ურ­თი­ერ­თო­ბა ჩვენ არ გვაქვს, ამი­ტომ, აღ­მო­სავ­ლეთ რე­გი­ო­ნებ­თან უნდა გა­აქ­ტი­ურ­დეს ურ­თი­ერ­თო­ბა, რად­გან აქე­დან დიდი პერ­სპექ­ტი­ვა მოვა. ასე­ვე ურ­თი­ერ­თო­ბა უნდა დათ­ბეს ბრა­ზი­ლი­ას­თან, რო­მე­ლიც უახ­ლო­ეს 25 წე­ლი­წად­ში სამ­ხრეთ ამე­რი­კა­ში წამ­ყვა­ნი ქვე­ყა­ნა იქ­ნე­ბა.

ჯერ კი­დევ შე­ვარ­დნა­ძეს მე პრე­სი­დან ვუ­კი­ჟი­ნებ­დი, რომ მსოფ­ლი­ოს სამ­ხედ­რო გან­ვი­თა­რე­ბის მთა­ვა­რი სტრა­ტე­გია სამ­ხედ­რო ავი­ა­ცია იყო. კა­ცობ­რი­ო­ბა გა­და­ვი­და მერ­წყუ­ლის დიდ ეპო­ქა­ში, რო­მე­ლიც გას­ტანს 2016 წელს. მერ­წყუ­ლი არის ჰა­ე­რის სტი­ქია, ამი­ტომ ის პირ­და­პირ მიგ­ვა­ნიშ­ნებს ამა­ზე. შე­სა­ბა­მი­სად, ომე­ბი ძი­რი­თა­დად სა­ჰა­ე­რო იქ­ნე­ბა და მო­ი­გებს ის ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­საც ძლი­ე­რი სა­ჰა­ე­რო ავი­ა­ცია ექ­ნე­ბა.

ამე­რი­კა ამის კარ­გი დას­ტუ­რია, გნე­ბავთ, ავ­ღა­ნე­თი ავი­ღოთ, ან ერა­ყი. ჯერ მოხ­და და­ბომბვა და შემ­დეგ შე­ვი­და ჯარი, რო­მელ­საც წი­ნა­აღ­მდგე­ო­ბა ვე­რა­ვინ გა­უ­წია. 2008 წლის აგ­ვის­ტოს ომში სად იყო ქარ­თუ­ლი ავი­ა­ცია, რუ­სუ­ლი ავი­ა­ცია ბომ­ბავ­და და პა­ნი­კას ეს იწ­ვევ­და, რუ­სულ­მა ავი­ა­ცი­ამ ქარ­თუ­ლი ჯარი გა­ა­ნად­გუ­რა და შემ­დეგ შე­მო­ვი­და რუ­სუ­ლი ტან­კე­ბი. რა თქმა უნდა, სა­ჭი­როა ქვე­ი­თი ჯარი, ტან­კე­ბი, მაგ­რამ გა­დამ­წყვე­ტი მნიშ­ვნე­ლო­ბა მა­ინც ავი­ა­ცი­ას აქვს.

- წლის მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი რას მო­უ­ტანს სა­ქარ­თვე­ლოს?

- ქვე­ყა­ნას ივ­ნი­სი­დან სე­რი­ო­ზულ მო­ლა­პა­რა­კე­ბებ­ზე გა­დას­ვლას ვურ­ჩევ­დი. ამის­თვის ივ­ნი­სი და ივ­ლი­სი სა­უ­კე­თე­სო პე­რი­ო­დია, აგ­ვის­ტო­დან მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბი ისე­თი ეფექ­ტუ­რი არ იქ­ნე­ბა, ამი­ტომ ეს პე­რი­ო­დი არ უნდა და­კარ­გონ. და­ნარ­ჩე­ნი თვე­ე­ბი კარ­გი იქ­ნე­ბა.

სა­ერ­თო ჯამ­ში წლის მე­ო­რე ნა­ხე­ვარ­ში ქვე­ყა­ნა­ში სა­სი­კე­თო ცვლი­ლე­ბე­ბი იქ­ნე­ბა. ამ დროს მსოფ­ლიო ეკო­ნო­მი­კუ­რი კრი­ზი­სი ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლად შემ­ცირ­დე­ბა, ეს და­დე­ბი­თად შე­ე­ტყო­ბა ევ­რო­პას და ამე­რი­კას, გა­იზ­რდე­ბა ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში, თუმ­ცა ეს უფრო მო­მა­ვალ წელს გა­მოჩ­ნდე­ბა.

რთუ­ლი იქ­ნე­ბა ნო­ემ­ბრის თვე, მზის და მთვა­რის დაბ­ნე­ლე­ბე­ბის დროს ის უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა, რო­მე­ლიც აპ­რილ­სა და მა­ის­ში გროვ­დე­ბა, შე­იძ­ლე­ბა ნო­ემ­ბერ­ში კი­დევ ერთხელ იფეთ­ქოს. მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი უკე­თე­სი იქ­ნე­ბა, ვიდ­რე ეს იყო წლის და­სა­წყის­ში.

2015 წლი­დან ნელ-ნელა და­იძ­რე­ბა ქარ­თუ­ლი ეკო­ნო­მი­კა, მაგ­რამ ყვე­ლა­ზე დიდ პრობ­ლე­მად ქვე­ყა­ნა­ში ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა იქ­ნე­ბა. თუმ­ცა, თან­და­თან ეს ყვე­ლა­ფე­რი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბას და­ი­წყებს.

სა­ლო­მე აბუ­ლა­ძე

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"