9 აპ­რი­ლის ტრა­გი­კულ დღე­ებ­ში არა­ნაკ­ლე­ბი უბე­დუ­რე­ბა ისიც იყო, რომ მა­სობ­რი­ვი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ცენ­ტრა­ლუ­რი პრე­სა და სა­ინ­ფორ­მა­ციო პროგ­რა­მა "ვრე­მია" ყალ­ბად და ტენ­დენ­ცი­უ­რად აშუ­ქებ­დნენ მოვ­ლე­ნებს, თით­ქოს ადა­მი­ან­თა მსხვერ­პლი მოხ­და წარ­მოქ­მნი­ლი ჭყლე­ტის შე­დე­გად. ხალ­ხი არ ცდე­ბო­და, რომ ამ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში საბ­ჭო­თა პრო­პა­გან­დის­ტულ მან­ქა­ნას ადა­ნა­შა­უ­ლებ­და, რომ მათი ხელი ერია, რათა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის ცნო­ბი­ლი არ გამ­ხდა­რი­ყო რაც საბ­ჭო­თა არ­მი­ის ნა­წი­ლებ­მა ჩა­ი­დი­ნეს თბი­ლის­ში 1989 წლის 9 აპ­რი­ლის დი­ლის 4 სა­ათ­ზე მი­ტინ­გის დარ­ბე­ვის დროს. თუმ­ცა, ტრა­გე­დი­ი­დან მე­ო­რე დღეს მთელ­მა მსოფ­ლი­ომ გა­ი­გო ამ ბარ­ბა­რო­სუ­ლი აქ­ტის შე­სა­ხებ.

ის­ტო­რი­ე­ბი, რო­მე­ლიც ჯერ არ გვსმე­ნია 9 აპ­რილ­ზე - რო­გორ მოხ­ვდა ტრა­გი­კუ­ლი ღა­მის კად­რე­ბი მარ­გა­რეტ ტეტ­ჩერ­თან

დღე­ვან­დელ სტა­ტი­ა­ში გვინ­და მკი­თხველს შევ­თა­ვა­ზოთ იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის ნა­ამ­ბო­ბი, რომ­ლებ­საც დიდი წვლი­ლი მი­უ­ძღვით ამ სა­ი­დუმ­ლოს გამ­ჟღავ­ნე­ბა­ში. მა­ნამ­დე კი თვალ­სა­ჩი­ნე­ო­ბის­თვის შე­მოგ­თა­ვა­ზებთ რამ­დე­ნი­მე ფრაგ­მენტს იმ დღე­ე­ბის ქრო­ნი­კი­დან, თუ რო­გორ მუ­შა­ობ­და საბ­ჭო­თა პრო­პა­გან­დის­ტუ­ლი მან­ქა­ნა.

9 აპ­რილს თით­ქმის მთე­ლი დღე დუმ­და სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­ლე­ვი­ზია და რა­დიო, თუ არ ჩავ­თვლით "მო­წო­დე­ბას კე­თილ­გო­ნი­ე­რე­ბი­სა­კენ" და იმას, რომ თბი­ლი­სის ტრა­გე­დი­ას უწო­დეს "გარ­დაქ­მნი­სათ­ვის ზურ­გში ჩა­ცე­მუ­ლი ლახ­ვა­რი". იმ დღეს ეთერ­ში გა­ვი­და მხო­ლოდ სამი გა­და­ცე­მა, მათ შორ­გის იყო 16 სა­ათ­ზე სა­ქარ­თვე­ლოს კომ­პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლუ­რი კო­მი­ტე­ტის მი­მარ­თვა მშრო­მე­ლე­ბი­სად­მი. 22 სა­ათ­სა და 50 წუთ­ზე - გე­ნე­რალ იგორ რო­დი­ო­ნო­ვის გა­მოს­ვლა, რო­მელ­მაც გა­მო­ა­ცხა­და, რომ შე­მო­ღე­ბუ­ლია კო­მენ­დან­ტის სა­ა­თი.

11 აპ­რილს კი გა­ზეთ "კო­მუ­ნის­ტში" გა­მოქ­ვეყ­ნდა ოფი­ცი­ა­ლუ­რი გან­ცხა­დე­ბა: "8 აპ­რილს ღა­მით, ქა­ლაქ თბი­ლის­ში მთავ­რო­ბის სახ­ლის მო­ე­დან­ზე ექ­სტრე­მის­ტი, ან­ტი­სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ელე­მენ­ტე­ბის მიერ პრო­ვო­კა­ცი­უ­ლად გა­მოწ­ვე­ულ უწეს­რი­გო­ბა­თა აღ­კვე­თის დროს და­შავ­და ადა­მი­ან­თა ჯგფი სა­მო­ქა­ლა­ქო პირ­თა და სამ­ხედ­რო მო­სამ­სა­ხუ­რე­თა რი­ცხვი­დან, წარ­მოქ­მნი­ლი ჭყლე­ტის შე­დე­გად და­ი­ღუ­პა 16 კაცი. სკკპ ცენ­ტრა­ლუ­რი კო­მი­ტე­ტი, სსრ კავ­ში­რის უმაღ­ლე­სი საბ­ჭოს პრე­ზი­დი­უ­მი და სსრ კავ­ში­რის მი­ნის­ტრთა საბ­ჭო ღრმა სამ­ძი­მარს უცხა­დე­ბენ და­ღუ­პულ­თა ოჯა­ხებს, ნა­თე­სა­ვებს და ახ­ლობ­ლებს".

გა­ზეთ "ვე­ჩერ­ნი თბი­ლი­სი" კი 11 აპ­რილს იუ­წყე­ბო­და, რომ "სწო­რედ ზო­გი­ერ­თი თვით­მარ­ქვია, ექ­სტრე­მის­ტი ლი­დე­რი­სა და ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტე­ბის სინ­დის­ზეა თბი­ლის­ში მომ­ხდა­რი ტრა­გი­კუ­ლი ამ­ბე­ბი, უწეს­რი­გო­ბა­ნი, რო­მელ­საც მსხვერ­პლი მოჰ­ყვა. ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტურ­მა გა­მოვ­ლი­ნე­ბებ­მა ან­ტი­სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი ელ­ფე­რი შე­ი­ძი­ნა".

იგი­ვე სუ­ლის­კვე­თე­ბით იყო გამ­სჭვა­ლუ­ლი სხვა ად­გი­ლობ­რივ პრე­სა­ში და­ბეჭ­დი­ლი სტა­ტი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა.

ცენ­ტრა­ლუ­რი პრე­სა კი თით­ქოს გან­ზრახ აყ­რი­და მა­რილს ია­რებ­ზე მგლო­ვი­ა­რე ხალ­ხს. "პრავ­და", "იზ­ვეს­ტია", "სო­ვეტსკა­ია კულ­ტუ­რა". "ლი­ტე­რა­ტურ­ნა­ია გა­ზე­ტა" და სხვა გა­მო­ცე­მე­ბი დო­ზი­რე­ბუ­ლად, სი­ტყვა­ძუნწ ინ­ფორ­მა­ცი­ებს სჯერ­დე­ბოდ­ნენ.

დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბით "იმარ­ჯვა" სსრკ-ს თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ბეჭდ­ვით­მა ორ­გა­ნომ "კრას­ნა­ია ზვეზ­და". მას­ში გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბულ­მა სიც­რუ­ემ ყვე­ლა ნორ­მას გა­და­ა­ჭარ­ბა. სიც­რუ­ის ეს ეს­ტა­ფე­ტა შემ­დეგ აი­ტა­ცეს "სო­ვეტსკა­ია რა­სი­ამ", "მე­დი­ცინ­სკა­ია გა­ზე­ტამ", "სო­ვეტსკი პატ­რი­ოტ­მა" და სხვებ­მა.

გა­მო­ცე­მა "არ­გუ­მენ­ტი ი ფაქ­ტი"-ს 16 აპ­რი­ლის ნო­მერ­ში კი­თხვა­ზე "რა ქი­მი­უ­რი ნივ­თი­ე­რე­ბა იხ­მა­რეს თბი­ლის­ში 8 აპ­რი­ლის ღა­მეს?" - სსრკ-ს ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს პრეს­სამ­სა­ხუ­რის თა­ნამ­შრო­მე­ლი, რო­მელ­მაც ისურ­ვა, ინ­კოგ­ნი­ტოდ დარ­ჩე­ნი­ლი­ყო, პა­სუ­ხობს: "ში­ნა­გან­მა ჯა­რებ­მა იხ­მა­რეს მხო­ლოდ ცრემლსა­დე­ნი მოქ­მე­დე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, რო­მელ­საც წეს­რი­გის დაც­ვის ძა­ლე­ბი იყე­ნე­ბენ". თუმ­ცა არა­ფე­რი უთ­ქვამს "სი-ეს"-ით ათა­სო­ბით მო­წამ­ლულ­ზე, მშვი­დო­ბი­ა­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბის ბარ­ბა­რო­სულ სას­ტიკ რბე­ვა-და­წი­ო­კე­ბა­ზე.

ქი­მი­ურ სა­შუ­ა­ლე­ბა­თა გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­სა­ხებ ადეკ­ვა­ტუ­რი ინ­ფორ­მა­ცია მხო­ლოდ 19 აპ­რი­ლის "პრავ­და­ში" გა­მოქ­ვეყ­ნდა. სა­ინ­ფორ­მა­ციო გა­და­ცე­მა "ვრე­მი­ა­ში" გა­სულ აღ­მაშ­ფო­თე­ბელ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ებ­ზე კი შე­იძ­ლე­ბა ტო­მე­ბი და­ი­წე­როს.

13 აპ­რილს გა­ზეთ "მო­ლო­დი­ოჟ გრუ­ზიი"-ში გა­მოქ­ვეყ­ნდა "ლი­ტე­რა­ტურ­ნა­ია გა­ზე­ტას" მი­მომ­ხილ­ვე­ლის იური როს­ტის რე­პორ­ტა­ჟი, სა­დაც პირ­ვე­ლად გა­ირ­ღვა ის კე­დე­ლი, რო­მე­ლიც მკი­თხვე­ლამ­დე არ უშ­ვებ­და სი­მარ­თლეს 9 აპ­რი­ლის ღა­მის შე­სა­ხებ. მარ­თა­ლია, მოს­კოვ­ში გა­მო­მა­ვალ­მა "ლი­ტე­რა­ტურ­ნა­ია გა­ზე­ტამ" არ და­ბეჭ­და ეს რე­პორ­ტა­ჟი, მაგ­რამ თბი­ლი­სუ­რი "მო­ლო­დი­ოჟ გრუ­ზი­ას" ის ნო­მე­რი, რო­მე­ლიც სამ­ხედ­რო ცენ­ზუ­რამ სწო­რედ იური როს­ტის გამო აკ­რძა­ლა, თით­ქმის ბიბ­ლი­ოგ­რა­ფი­ულ იშ­ვი­ა­თო­ბად იქცა.

ეს ამ­ბა­ვი კი ასე იყო: რო­გორც 9 აპ­რი­ლის ღა­მის მოვ­ლე­ნე­ბის თვითმხილ­ველ­მა იური როსტმა ყვე­ლა­ფე­რი იღო­ნა, რათა დო­კუ­მენ­ტუ­რად აღე­ბეჭ­და ის, რაც მო­ე­დან­ზე მოხ­და. და­ბეჭ­და ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბი, და­წე­რა ტექ­სტი, რო­მელ­შიც არა­ვი­თარ შე­ფა­სე­ბებს არ იძ­ლე­ო­და და მოჰ­ყავ­და მხო­ლოდ ფაქ­ტე­ბი და გა­დას­ცა "ლი­ტე­რა­ტურ­ნა­ია გა­ზე­ტას". მაგ­რამ გა­ზეთ­მა "გარ­კვე­უ­ლი მი­ზე­ზე­ბის" გამო უარი თქვა გა­მო­ექ­ვეყ­ნე­ბი­ნა მა­სა­ლა. მა­შინ "მო­ლო­დი­ოჟ გრუ­ზი­ამ" სთხო­ვა ავ­ტორს მი­ე­ცა მის­თვის კო­რეს­პონ­დენ­ცია და ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბი.

რე­დაქ­ტო­რი­სა­გან ხელ­მო­წე­რი­ლი ნო­მე­რი და­სა­ბეჭ­დად წა­ვი­და სტამ­ბა­ში, მაგ­რამ 13 აპ­რილს, დი­ლის 4 სა­ათ­ზე სტამ­ბას ალყა შე­მო­არ­ტყეს სამ­ხედ­რო­ებ­მა, ბრძა­ნე­ბა გას­ცეს არ და­რი­გე­ბო­დათ "მო­ლო­დი­ოჟ გრუ­ზი­ას" ხელ­მომ­წე­რებს და ჯი­ხუ­რებს. და­ა­პა­ტიმ­რეს მთე­ლი ტი­რა­ჟი. მაგ­რამ პო­ლიტ­ბი­უ­როს წევ­რის შე­ვარ­დნა­ძი­სა და პო­ლიტ­ბი­უ­როს წევ­რო­ბის კან­დი­და­ტის რა­ზუ­მოვ­სკის ჩა­რე­ვის შემ­დეგ გა­ზე­თი მი­ი­ღეს მხო­ლოდ თბი­ლი­სის ხელ­მომ­წე­რებ­მა.

კი­ნოს­ტუ­დია "ქარ­თუ­ლი ფილ­მის" გა­ზეთ­ში, 19 აპ­რი­ლის ნო­მერ­ში გა­მოქ­ვეყ­ნდა სრუ­ლი ან­გა­რი­ში კი­ნოს­ტუ­დი­ა­ში შე­ვარ­დნა­ძის და რა­ზუ­მოვ­სკის შეხ­ვედ­რის შეს­პხებ. ასე და­ი­ბეჭ­და მი­მარ­თვა გორ­ბა­ჩო­ვი­სად­მი, რო­მელ­საც ხელ­სა­წერ­დნენ სსრკ-ს უმაღ­ლე­სი საბ­ჭოს დე­პუ­ტა­ტე­ბი. გა­ზე­თი სის­ტე­მა­ტუ­რად აქ­ვეყ­ნებ­და საპ­რო­ტეს­ტო წე­რი­ლებს. მკაც­რად აკ­რი­ტი­კებ­და ტენ­დენ­ცი­ურ გა­მოს­ვლებს არ­მი­ის და­სა­ცა­ვად, ასე­ვე ინ­ტერ­ვი­უ­ებს 9 აპ­რი­ლის ღა­მეს და­შა­ვე­ბუ­ლებ­თან.

იური როს­ტი: "8 აპ­რილს ჩემ­მა მე­გო­ბარ­მა, გოგი ხა­რა­ბა­ძემ და­მი­რე­კა თბი­ლი­სი­დან და მთხო­ვა - ჩვენ­თან რთუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბაა და ჩა­მო­დიო. მეც ავი­ღე ბი­ლე­თი და თბი­ლის­ში ჩა­მოვფრინ­დი. ღა­მის პირ­ვე­ლი სა­ა­თი იქ­ნე­ბო­და, მი­ტინგზე რომ მი­ვე­დით. თან მქონ­და მიკრო­ფო­ნი, კა­მე­რა.

"ილია მე­ო­რემ რომ და­ას­რუ­ლა მი­მარ­თვა ხალ­ხი­სად­მი, მე და გოგი ქვე­ვით მხატ­ვრის სახ­ლთან ჩა­ვე­დით. გა­ვი­გო­ნე რომ ამ­ბობ­დნენ - თუ სამ­ხედ­რო­ე­ბი და­იძ­ვრე­ბი­ან, წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა არ გა­ვუ­წი­ო­თო. იმ­დე­ნად დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, რომ მშვი­დო­ბი­ა­ნად დამ­თავ­რდე­ბო­და ყვე­ლა­ფე­რი, გო­გის ვუ­თხა­რი - არა­ფე­რიც არ მოხ­დე­ბა-მეთ­ქი.

"ისევ ზე­მოთ ვა­პი­რებ­დი ას­ვლას მო­შიმ­ში­ლე­ებ­თან. გო­გიმ მი­თხრა - თუ და­ვი­კარ­გე­ბით, ერ­თმა­ნეთს ისევ მხატ­ვრის სახ­ლთან შევ­ხვდე­თო. დავ­შორ­დით და იქვე ქუ­ჩა­ზე გა­ვე­დი. და­ვი­ნა­ხე, მო­შო­რე­ბით ოთხი ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ო­რი იდგა ან­თე­ბუ­ლი ფა­რე­ბით. ამ დროს და­მე­წია გოგა ხა­ინ­დრა­ვა და მთხო­ვა - დაბ­რუნ­დი, იქით წას­ვლა სა­ხი­ფა­თო­აო. მე მა­ინც წა­ვე­დი.

"ტრო­ტუ­არ­ზე გა­და­ვე­დი და სიბ­ნე­ლე­ში და­ვი­ნა­ხე, რომ მო­ე­დან­ზე მზად­ყოფ­ნა­ში მო­ეყ­ვა­ნათ ჯა­რის­კა­ცე­ბი, ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ო­რე­ბი, ორი სა­ხან­ძრო მან­ქა­ნა, რო­მე­ლიც შემ­დეგ არ გა­მო­უ­ყე­ნე­ბი­ათ. ესეც გა­და­ვი­ღე. მინ­დო­და უკან წა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი და ხალ­ხის­თვის მეთ­ქვა მო­დი­ან-მეთ­ქი, რომ სწო­რედ იმ დროს და­მა­კა­ვეს ჯა­რის­კა­ცებ­მა, ია­რა­ღით და­მად­გნენ თავ­ზე.

"გამ­ჩხრი­კეს, აპა­რა­ტის წარ­თმე­ვა მო­ინ­დო­მეს. შემ­დეგ მო­ვი­და ოფი­ცე­რი. ჩინი ვერ გა­ვარ­ჩიე, რად­გან სამ­ხრე­ე­ბი არ უჩან­და. შეს­ძა­ხა "კა­მე­რუ პად­გუ­სე­ნი­ცი". ვუ­პა­სუ­ხე - კა­მე­რა სა­ხელ­მწი­ფო­სია და თუ და­მიმ­ტვრევთ, ხელ­წე­რი­ლი მო­მე­ცით, რომ თქვენ და­მიმ­ტვრი­ეთ-მეთ­ქი. ამის გა­გო­ნე­ბა­ზე გა­ჩუმ­და.

"ჯა­რის­კა­ცებ­მა ფოლ­გა­ში მოქ­ცე­უ­ლი ფი­რე­ბი მთლი­ა­ნად ამო­ქა­ჩეს და გა­მი­ნა­თეს. ორი ფირი გა­სა­ღებ­თან ერ­თად მქონ­და შე­ნა­ხუ­ლი. იქ რომ მო­ინ­დო­მეს ხე­ლის ჩა­ყო­ფა, ვუ­თხა­რი, მანდ მხო­ლოდ გა­სა­ღე­ბე­ბია-მეთ­ქი.

"სას­წა­უ­ლად გა­და­ვარ­ჩი­ნე ის ფი­რიც, რო­მე­ლიც აპა­რატ­ში მქონ­და. სამ­ხედ­რო­ე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა რომ მო­მე­დუ­ნე­ბი­ნა, რა­ღა­ცას ვე­უბ­ნე­ბო­დი და თან ფრთხი­ლად ვახ­ვევ­დი ფირს კა­სე­ტა­ში, რო­დე­საც მთლი­ა­ნად გა­და­ვახ­ვიე, კა­სე­ტა ამო­ვი­ღე და ჯა­რის­კე­ცებს ცა­რი­ე­ლი აპა­რა­ტი და­ვა­ნა­ხე. რო­გორც ჩანს იმ დროს ბრძა­ნე­ბა მი­ი­ღეს, უცებ და­მა­ნე­ბეს თავი, და­მიყ­ვი­რეს - წადი აქე­და­ნო და მან­ქა­ნის­კენ გა­იქ­ცნენ.

"მე წა­მო­ვე­დი და ვი­ძახ­დი "მო­დი­ან-მეთ­ქი", მარ­თლაც წა­მო­ვიდ­ნენ...

"მერე, როცა რბე­ვას ვი­ღებ­დი, ში­შის გრძნო­ბა არ მქო­ნია. კი, სა­ში­ნე­ლი სა­ნა­ხა­ვი იყო, მაგ­რამ მე მხო­ლოდ ერთი რამ მა­მოძ­რა­ვებ­და - ყვე­ლაფ­რის გა­და­ღე­ბა უნდა მო­მეს­წრო.

"შევ­ყუ­რებ­დი ჯა­რის­კა­ცებს და მე­გო­ნა, რომ ისი­ნი სა­ი­დან­ღაც ძა­ლი­ან შო­რი­დან მო­დი­ოდ­ნენ, რუ­სუ­ლად რომ და­ვე­ლა­პა­რა­კო, ვერც გა­მი­გე­ბენ-მეთ­ქი. დე­მონ­სტრან­ტე­ბის მხრი­დან კი დაც­ვას ვგრძნობ­დი. ქარ­თველ­მა ბი­ჭებ­მა ხელ­ში ამიყ­ვა­ნეს, რომ უკეთ გა­და­მე­ღო, მი­ფა­რავ­დნენ".

შემ­დეგ იყო ის, რომ იური როსტს ცრემლსა­დენ­მა გაზ­მა მუ­შა­ო­ბა­ში ხელი შე­უ­შა­ლა, ჯა­რის­კა­ცე­ბის ხელ­კე­ტიც იგე­მა, მაგ­რამ ყვე­ლაფ­რის გა­და­ღე­ბა მო­ას­წრო და მოს­კო­ვის "კი­ნოს სახ­ლში" 9 აპ­რი­ლის ამ­ბე­ბის ამ­სახ­ვე­ლი, იუ­რის როს­ტის თავ­ზარ­დამ­ცე­მი 50 ფო­ტო­სუ­რა­თი­ა­ნი რე­პორ­ტა­ჟიც გა­ვი­და.

9 აპ­რი­ლის სა­ღა­მოს კი შვე­დე­თის ტე­ლე­ვი­ზი­ით გა­ვი­და კად­რე­ბი, იმ ღა­მის სა­ში­ნე­ლე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც ვი­დე­ო­ფირ­ზე ქარ­თველ­მა კი­ნო­რე­ჟი­სორ­მა გოგა ხა­ინ­დრა­ვამ გა­და­ი­ღო.

გოგა ხა­ინ­დრა­ვა: "ნო­ემ­ბრი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, რაც იმ დროს ქვე­ყა­ნა­ში ხდე­ბო­და, თით­ქმის ყვე­ლა­ფე­რი მაქვს გა­და­ღე­ბუ­ლი, და­ახ­ლო­ე­ბით 200-სა­ა­თი­ა­ნი ფი­რია. რაც შე­ე­ხე­ბა 9 აპ­რილს, ვი­ცო­დი, რომ მძი­მე ღამე იქ­ნე­ბო­და. თვალ­ნათ­ლივ ჩან­და, რომ რა­ღაც მზად­დე­ბო­და.

"იმ ღა­მეს კად­რებს მარ­ტო მე არ ვი­ღებ­დი, ახალ­გაზ­რდა ბი­ჭე­ბიც თავ­გან­წირ­ვით მუ­შა­ოდ­ნენ, რომ სრუ­ლი სუ­რა­თი ეჩ­ვე­ნე­ბი­ნათ.

"მი­ტინ­გის დარ­ბე­ვის შემ­დეგ წა­ვე­დით ფი­ლარ­მო­ნი­ის­კენ, შემ­დეგ უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბაღ­ში გა­და­ვი­ნაც­ვლეთ. ჯერ ამ­დე­ნი მსხვერ­პლის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია არ გვქონ­და. როცა გა­ვი­გეთ, წა­ვე­დით პრო­ზექ­ტუ­რა­ში რო­მე­ლიც ავ­ლა­ბარ­ში იყო. პირ­ვე­ლებ­მა ჩვენ მო­ვა­ხერ­ხეთ, რომ გა­დაგ­ვე­ღო ეს გვა­მე­ბი. შემ­დეგ უკვე მო­ვიდ­ნენ და და­ხუ­რეს. მო­ვას­წა­რით, გა­მო­ვი­პა­რეთ და კად­რე­ბი წა­მო­ვი­ღეთ.

"აპ­რი­ლის დღე­ებს იღებ­დნენ ეს­ტო­ნე­ლი ახალ­გაზ­რდე­ბი. აქ­ცი­ა­ზე ხში­რად ვხვდე­ბო­დით. ვი­ცო­დი, რომ ისი­ნი 9 აპ­რი­ლის დი­ლას სამ­შობ­ლო­ში ბრუნ­დე­ბოდ­ნენ. ისიც ვი­ცო­დი, რომ სას­ტუმ­რო "თბი­ლის­ში" ცხოვ­რობ­დნენ. გამ­თე­ნი­ი­სას უკა­ნა კა­რი­დან შე­ვაღ­წიე სას­ტუმ­რო "თბი­ლის­ში" და ფირი გა­და­ვე­ცი, სულ 22 წუ­თი­ა­ნი ფი­რია. ეს ფირი ეს­ტო­ნეთ­ში ჩა­ი­ტა­ნეს და იმა­ვე სა­ღა­მოს შვე­დეთ­ში გა­და­აგ­ზავ­ნეს, შვე­დე­თის ტე­ლე­ვი­ზი­ამ კი იმ სა­ღა­მოს­ვე აჩ­ვე­ნა ეს კად­რე­ბი, რომ­ლი­თაც გა­ბა­თილ­და ის, რა­საც "ვრე­მია" გა­დას­ცემ­და - რომ ჩვენ ვი­ყა­ვით ექ­სტრე­მის­ტე­ბი, ერ­თმა­ნეთს თვი­თონ და­ვე­რი­ეთ და ა.შ.

"ჩემს სახ­ლში სამ­ჯერ ჩა­ა­ტა­რეს ჩხრე­კა და ყვე­ლა­ფე­რი გა­და­თე­ლეს, მაგ­რამ კად­რებს რო­გორ მივ­ცემ­დი?! ყვე­ლაფ­რი­სათ­ვის მზად ვი­ყა­ვი. ვი­ცო­დი, რომ ნა­დი­რო­ბა ჩემ­ზე დიდი ხნის წინ იყო და­წყე­ბუ­ლი. ღმერ­თმა ინე­ბა, რომ ეს კად­რე­ბი გა­დარ­ჩა და მო­მა­ვალ თა­ო­ბას დარ­ჩა", - ასე გა­იხ­სე­ნა "მთელ კვი­რას­თან" სა­უბ­რი­სას 25 წლის წი­ნან­დე­ლი ტრა­გი­კუ­ლი ღამე გოგა ხა­ინ­დრა­ვამ.

კი­ნო­დო­კუ­მენ­ტა­ლის­ტი გივი ყუ­რე­ლი კი ამ ამ­ბებს იხ­სე­ნებს, რო­მე­ლიც მას და მის კო­ლე­გებს გა­დახ­დათ თავს აპ­რი­ლის დღე­ებ­ში.

"მი­ტინ­გის მსვლე­ლო­ბის კად­რებს იღებ­დნენ კი­ნო­რე­ჟი­სო­რი ლია ელი­ა­ვა, კი­ნო­დო­კუ­მენ­ტა­ლის­ტე­ბი ნო­დარ ფა­ლი­აშ­ვი­ლი, გია ჭუ­ბაბ­რია და სხვე­ბი, მათ­თან ერ­თად მეც. ამ მა­სა­ლას შემ­დეგ ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში ვა­ბა­რებ­დით გა­სამ­ჟღავ­ნებ­ლად. რო­დე­საც მი­ვე­დით ფი­რე­ბის წა­მო­სა­ღე­ბად, ლა­ბო­რა­ტო­რია ჩა­რა­ზუ­ლი დამ­ხვდა, იქ უკვე კგბ-ს თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი იდ­გნენ. ასე და­ი­კარ­გა უამ­რა­ვი ფოტო არა მხო­ლოდ ჩემ მიერ გა­და­ღე­ბუ­ლი, არა­მედ იმა­თიც, ვინც ამ მოვ­ლე­ნებს იღებ­და.

"პი­რა­დად მე, სა­ნამ კო­მენ­დან­ტის სა­ა­თი გა­მო­ცხად­დე­ბო­და, აე­რო­პორ­ტის გზა­ზე ჩემი მან­ქა­ნით მივ­დი­ო­დი და ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ორ­მა გა­და­მი­ა­რა, რო­მე­ლიც კო­ლო­ნას მო­წყდა და სა­ვალ გზა­ზე გად­მო­ვი­და. ეს ის კო­ლო­ნა იყო, რო­მე­ლიც ავ­ღა­ნე­თი­დან წა­მო­სუ­ლი ჯა­რის­კა­ცე­ბით სავ­სე მან­ქა­ნე­ბით თბი­ლის­ში შე­მო­დი­ო­და 9 აპ­რი­ლის სა­ღა­მოს. ჯერ გაგ­ვა­ჩე­რეს, ყვე­ლა გზა მოგ­ვიჭ­რეს და მერე ისევ ჩვენ გვაბ­რა­ლებ­დნენ - თქვენ ჩა­უ­ხერ­გეთ გზა კო­ლო­ნა­სო. იძახ­დნენ - ჩვენ კა­ნო­ნის ფარ­გლებ­ში ვმოქ­მე­დებ­თო.

"სას­წა­უ­ლად გა­დავ­რჩი. ამ ფო­ტომ კი, რო­მელ­ზეც აღ­ბეჭ­დი­ლი იყო, თუ რო­გორ გა­და­უ­ა­რა ჩემს მა­ნა­ქანს ამ­ხე­ლა ტექ­ნი­კამ, მგო­ნი მთე­ლი ქვე­ყა­ნა მო­ი­ა­რა.

"მე­ო­რე დღეს მძი­მე და­ზი­ა­ნე­ბე­ბით მა­ინც მი­ვე­დი კი­ნოს­ტუ­დი­ა­ში. მი­ტინ­გი იყო. მარ­თა­ლია, ბუ­რუს­ში ვი­ყა­ვით და მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან ჯე­რაც არ ვი­ყა­ვით გა­მო­სუ­ლი, მაგ­რამ რეზო ჩხე­ი­ძემ კი­ნოს­ტუ­დი­ის პა­ვი­ლი­ონ­ში დიდი მი­ტინ­გი მო­ა­წყო.

"ერ­თმა ახალ­გაზ­რდა მსა­ხი­ობ­მა თქვა - გას­ტრო­ლებ­ზე საფ­რან­გეთ­ში მივ­დი­ო­დით, მაგ­რამ აღარ წა­ვალ­თო. რეზო ჩხე­ი­ძემ უთხრა - სწო­რედ ახლა უნდა წახ­ვი­დეთ და ყო­ვე­ლი სპექ­ტაკ­ლის წინ 9 აპ­რი­ლის ტრა­გე­დი­ა­ზე უნდა მო­უყ­ვეთ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­სო.

"ჩვენც რო­გორც შეგ­ვეძ­ლო, ისე ვაწ­ვდი­დით ხმას ჩვენს უცხო­ელ კო­ლე­გებს. მე პი­რა­დად გორ­ბა­ჩოვ­საც გა­ვუგ­ზავ­ნე დე­პე­შა ყრი­ლო­ბა­ზე, მგო­ნი კო­მუ­ნის­ტე­ბის ბოლო ყრი­ლო­ბა იყო. მე­ო­რე დღეს კი გე­ნე­რა­ლურ­მა პრო­კუ­რორ­მა და­მი­ბა­რა და მი­თხრა - ეს რო­გორ გა­ბე­დეო".

ია აბუ­ლაშ­ვი­ლი

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"