სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ზე შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ამე­რი­კე­ლი ფო­ტოგ­რა­ფი "შავ­ფა­როს­ნე­ბის" ფო­ტო­სე­სი­ა­ზე გა­ვი­ცა­ნი... მებ­რ­ძო­ლე­ბის შერ­კი­ნე­ბის გა­და­ღე­ბი­სას, აზარ­ტ­ში შე­სულ ექ­ს­ტ­რე­მალ ფო­ტოგ­რაფ ჯე­იმს ჰი­გინ­სონს, "შავ­ფა­როს­ნე­ბის" ბას­რ­მა ხმალ­მა შუბ­ლი გა­უ­კაწ­რა. - ჩე­მი ბრა­ლია, "კად­რ­ში შევ­ვარ­დი" - ფარ­თოდ გა­ი­ღი­მა და "სან­ტა­ვი­კი" მო­მა­წო­და, ჭრი­ლო­ბა­ზე და­მა­კა­რი­თო... ეს რო­მის და­არ­სე­ბი­სად­მი მიძღ­ვ­ნი­ლი, ტრა­დი­ცი­უ­ლი წარ­მოდ­გე­ნის წი­ნა ფო­ტო­სე­სია გახ­ლ­დათ, რო­მელ­საც შემ­დ­გომ­ში რო­მა­ელ ლე­გი­ო­ნე­რებ­თან ერ­თად ქარ­თ­ვე­ლი შავ­ფა­როს­ნე­ბიც და­ეს­წ­რე­ბი­ან.

რო­გორც გა­ირ­კ­ვა, "ე­მის" მფლო­ბე­ლი ფო­ტოგ­რა­ფი და რე­ჟი­სო­რი, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მე­სა­მედ იყო ჩა­მო­სუ­ლი. ქარ­თულ კულ­ტუ­რა­ზე დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მიც გა­და­ი­ღო და მხატ­ვ­რუ­ლი ფილ­მის სცე­ნარ­ზეც მუ­შა­ობს... თუ რო­გორ გა­ი­გო სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შე­სა­ხებ და რა­ტომ გა­დაწყ­ვი­ტა ჩა­მოს­ვ­ლა, ამის შე­სა­ხებ თა­ვად მოგ­ვითხ­რობს.

- 20 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჰო­ლი­ვუდ­ში ვმუ­შა­ობ­დი, შემ­დეგ კი გერ­მა­ნი­ა­ში გა­და­ვე­დი და ბერ­ლი­ნის ხე­ლოვ­ნე­ბის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ფო­ტო­ხე­ლოვ­ნე­ბის სკო­ლა, AVB-LAB Bერ­ლინ ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბე, სტუ­დენ­ტებს ფო­ტოგ­რა­ფი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით ლექ­ცი­ებს ვუ­კი­თხავ­დი და მას­ტერ­კ­ლა­სებს ვუ­ტა­რებ­დი. ამ პრო­ექ­ტის ფარ­გ­ლებ­ში რამ­დე­ნი­მე ევ­რო­პუ­ლი ქვეყ­ნის ქა­ლაქ­ში ჩა­ვე­დი. რამ­დენ­ჯერ­მე ვი­ყა­ვი იტა­ლი­ა­ში. მას­ტერ­კ­ლა­სე­ბის გარ­და, სა­მუ­შა­ოდ დავ­დი­ვარ რო­გორც ევ­რო­პის, ისე სხვა­დას­ხ­ვა ქვე­ყა­ნა­ში და ვა­წყობ ფო­ტო­გა­მო­ფე­ნას...

- ჰო­ლი­ვუდ­ში რა მი­მარ­თუ­ლე­ბით მუ­შა­ობ­დით, მსა­ხი­ო­ბებ­თან?

- ამ კითხ­ვა­ზე პა­სუხს ცო­ტა შო­რი­დან და­ვი­წყებ, - 24 წლის სტუ­დენ­ტი ვი­ყა­ვი, რო­დე­საც ჰო­ლი­ვუ­დის გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზე დი­ზა­ი­ნე­რის ასის­ტენ­ტად და­ვი­წყე მუ­შა­ო­ბა, შემ­დეგ დი­ზა­ი­ნის გან­ყო­ფი­ლე­ბის სამ­ხატ­ვ­რო ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლი გავ­ხ­დი და თან­და­თან წა­ვე­დი წინ... თა­ვი­დან ფო­ტო­სე­სი­ებ­ზე არ ვმუ­შა­ობ­დი, ეს ძა­ლი­ან სა­პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო საქ­მეა და გა­მოც­დი­ლე­ბა სჭირ­დე­ბა. ფო­ტოგ­რა­ფი­ას თე­ო­რი­უ­ლად ვე­რას­დ­როს ის­წავ­ლი - მუ­შა­ო­ბის პრო­ცეს­ში უნ­და აით­ვი­სო, გან­სა­კუთ­რე­ბით, გა­ნა­თე­ბი­სა და დი­ზა­ი­ნის კომ­ბი­ნა­ცია, რომ­ლის დე­ტა­ლებ­ში მხო­ლოდ გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზე შე­იძ­ლე­ბა ადა­მი­ა­ნი გა­ერ­კ­ვეს... ის, რომ მსა­ხი­ო­ბებ­თან მუ­შა­ო­ბა რთუ­ლია, - მი­თი არ არის, - ასეა, მაგ­რამ ნე­ბის­მი­ერ საქ­მე­ზე შეკ­რუ­ლი გუნ­დი მუ­შა­ობს. გან­სა­კუთ­რე­ბით და­მა­მახ­სოვ­რ­და დე­მი მურ­თან და მი­ლა იოვო­ვიჩ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა. ძა­ლი­ან ნი­ჭი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან და ასე­თებ­თან მუ­შა­ო­ბა ყო­ველ­თ­ვის სა­ინ­ტე­რე­სოა. გა­და­სა­ღე­ბი მო­ე­და­ნი ის ად­გი­ლია, სა­დაც რო­გორც კო­ლე­გე­ბის­გან, ასე­ვე მსა­ხი­ო­ბე­ბის­გა­ნაც ბევრ რა­მეს სწავ­ლობ...

- ვი­ცი, რომ სა­ინ­ტე­რე­სო პრო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­საც აპი­რებთ...

- დი­ახ, მაგ­რამ უნ­და ვა­ღი­ა­როთ, რომ გერ­მა­ნი­ი­დან ამ იდე­ე­ბით არ ჩა­მოვ­სულ­ვარ, მა­თი გა­კე­თე­ბის სურ­ვი­ლი აქ გა­მიჩ­ნ­და. ძა­ლი­ან მინ­და, ქარ­თ­ველ სტუ­დენ­ტებ­საც ფო­ტოგ­რა­ფი­ა­ში მას­ტერ­კ­ლა­სი ჩა­ვუ­ტა­რო, მაგ­რამ ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჯერ­ჯე­რო­ბით პრო­ექ­ტის დო­ნე­ზეა, და­ფი­ნან­სე­ბის სა­კითხ­ზე ვმუ­შა­ობთ.

- რო­გორც მივ­ხ­ვ­დი, თქვე­ნი ძი­რი­თა­დი სა­მუ­შაო ად­გი­ლი ბერ­ლინ­შია.

- დი­ახ, იქ ჩე­მი ფო­ტოს­ტუ­დი­აც მაქვს გახ­ს­ნი­ლი. სწო­რედ იქ მუ­შა­ო­ბი­სას გა­ვი­გე ძალ­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო ქვეყ­ნის, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შე­სა­ხებ, - რო­დე­საც სტუ­დენ­ტებს ფო­ტოგ­რა­ფი­ა­ში ჩე­მი რამ­დე­ნი­მეწ­ლი­ა­ნი მუ­შა­ო­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბას ვუ­ზი­ა­რებ­დი და სხვა, ჩემ მი­ერ შე­მოვ­ლი­ლი ქვეყ­ნე­ბის ის­ტო­რი­ა­სა და კულ­ტუ­რა­ზე ვუყ­ვე­ბო­დი, სა­უ­ბარ­ში ჩა­ერ­თ­ვ­ნენ ახალ­გაზ­რ­დე­ბი, რომ­ლე­ბიც, რო­გორ შემ­დეგ გა­ვარ­კ­ვიე, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­დან ყო­ფი­ლან. მათ ბევ­რი რამ მი­ამ­ბეს სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ზე, თუმ­ცა აღ­ნიშ­ნეს, რომ გან­ვი­თა­რე­ბა­დი ქვე­ყა­ნაა. მივ­ხ­ვ­დი, რომ მხო­ლოდ ტუ­რის­ტის თვა­ლით კი არა, ჩე­მი მუ­შა­ო­ბის სპე­ცი­ფი­კი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, სა­ინ­ტე­რე­სო იქ­ნე­ბო­და აქ ჩა­მოს­ვ­ლა... თუმ­ცა, ჩა­მოს­ვ­ლამ­დე, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ის­ტო­რი­ას გა­ვე­ცა­ნი... გა­ოგ­ნე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, რო­გორ შეძ­ლო ამ პა­ტა­რა ქვე­ყა­ნამ, მძი­მე რე­ა­ლო­ბა­ში, ასე­თი სა­ინ­ტე­რე­სო გზით სი­ა­რუ­ლი და ასე­თი მდი­და­რი კულ­ტუ­რის შექ­მ­ნა... პირ­ვე­ლად 2011 წელს ჩა­მო­ვე­დი. ექ­ს­კურ­სი­ამ­ძღო­ლო­ბას ჩე­მი ქარ­თ­ვე­ლი სტუ­დენ­ტი, გი­ორ­გი ნი­კო­ლა­იშ­ვი­ლი მი­წევ­და... თბი­ლი­სის გარ­და ვნა­ხე რე­გი­ო­ნე­ბიც და ნა­ნახ­მა მო­ლო­დინს გა­და­ა­ჭარ­ბა. ის თე­მა­ტი­კა, რაც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და, ანუ წარ­სუ­ლი და ის­ტო­რი­უ­ლი კულ­ტუ­რა იქ უფ­როა შე­მო­ნა­ხუ­ლი. ვი­ყა­ვი სვა­ნეთ­ში, უშ­გულ­ში ავე­დი და იქი­დან გა­ო­ცე­ბუ­ლი დავ­ბ­რუნ­დი; ასე­ვე, გახ­ლ­დით და­ვით­გა­რე­ჯა­ში, მარ­ტო წა­ვე­დი. ასეთ ად­გი­ლებ­ში ვცდი­ლობ, მარ­ტო ვი­ა­რო... გა­მი­ჭირ­დე­ბა გა­მორ­ჩე­ვა, რად­გან ყვე­ლა რე­გი­ო­ნი ერ­თ­ნა­ი­რად სა­ინ­ტე­რე­სო იყო. ამ ქვე­ყა­ნა­ში დი­დი ემო­ცი­ის მი­ღე­ბა შე­იძ­ლე­ბა. გა­რე­მო და ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­სახ­ლე­ო­ბა ისე კარ­გად არის შერ­წყ­მუ­ლი ერ­თ­მა­ნეთ­თან, ბუ­ნე­ბას­თან, რომ ძა­ლი­ან მინ­და, ეს ბუ­ნე­ბის გან­ძი რაც შე­იძ­ლე­ბა მეტ­მა ადა­მი­ან­მა ნა­ხოს მსოფ­ლი­ო­ში... ამას წი­ნათ, ძა­მას ხე­ო­ბა­ში არ­სე­ბულ მო­ნას­ტერ­ში ვი­ყა­ვი, სა­დაც მხო­ლოდ ერ­თი ბე­რი ცხოვ­რობს. გზა არ იყო და იქამ­დე მიღ­წე­ვა მხო­ლოდ თო­კით შე­იძ­ლე­ბა... ასე­თი ადა­მი­ა­ნის პოვ­ნა და მას­თან სა­უ­ბა­რი მინ­დო­და. თით­ქ­მის ვე­ლურ პი­რო­ბებ­ში, ის ბე­რი მარ­ტო ცხოვ­რობს. შე­სა­ბა­მი­სი უწყე­ბის ნე­ბარ­თ­ვით, მის მო­ნას­ტ­რულ ცხოვ­რე­ბა­ზე დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მი გა­და­ვი­ღე... მთე­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლო მაქვს მოვ­ლი­ლი და ყვე­ლა­ზე მე­ტად იმან გა­მა­ო­ცა, თუ რამ­დე­ნად გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია მი­სი კუ­თხე­ე­ბი ერ­თ­მა­ნე­თის­გან. ძა­ლი­ან მო­მე­წო­ნა ბა­თუ­მი. გა­ო­ცე­ბუ­ლი დავ­დი­ო­დი მის ქუ­ჩებ­ში, - ამ პა­ტა­რა ქა­ლაქ­ში თით­ქოს მა­ი­ა­მი, ლას-ვე­გა­სი, ნიუ-იორ­კია გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი. ზღვის­პი­რე­თის ხმა­უ­რი­ან დღის ცხოვ­რე­ბას, არა­ნაკ­ლებ ხმა­უ­რი­ა­ნი და სა­ინ­ტე­რე­სო ღა­მის ცხოვ­რე­ბა ცვლი­და. იქი­დან წა­მო­სუ­ლი აღ­მო­სავ­ლეთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ვეს­ტუმ­რე, ღვი­ნის კულ­ტუ­რამ და ხალ­ხის სტუ­მარ­თ­მოყ­ვა­რე­ო­ბამ გა­მა­ო­ცა... თით­ქოს სხვა პო­ლუს­ზე აღ­მოვ­ჩ­ნ­დი. ემო­ცი­უ­რი გან­ც­დე­ბის გარ­და, ფო­ტოგ­რა­ფის­თ­ვის ნამ­დ­ვი­ლი აღ­მო­ჩე­ნაა. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, შე­მიძ­ლია ერ­თი ქვეყ­ნის ფო­ტო­კო­ლაჟ­ში ძა­ლი­ან მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი და რაც მთა­ვა­რია, სა­ინ­ტე­რე­სო სამ­ყა­რო ჩავ­ტიო. რო­დე­საც სა­ქარ­თ­ვე­ლოს წარ­სუ­ლით და­ვინ­ტე­რეს­დი, ჩემ­მა სტუ­დენ­ტ­მა მაჩ­ვე­ნა ქარ­თუ­ლი საბ­რ­ძო­ლო ხე­ლოვ­ნე­ბით და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი ახალ­გაზ­რ­დე­ბი - "შავ­ფა­როს­ნე­ბი"... ისი­ნი მა­ლე რომ­ში მი­დი­ან და ფო­ტო­ე­ბის გარ­და მათ­ზე და სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ზე დო­კუ­მენ­ტურ ფილ­მ­საც ვი­ღებ. ახ­ლა მონ­ტა­ჟის პრო­ცეს­ში ვარ. დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ უცხო­ელ მა­ყუ­რე­ბელ­თან ერ­თად, მი­სი ნახ­ვა ქარ­თ­ვე­ლებ­საც შე­ეძ­ლე­ბათ. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კი­დევ ვა­პი­რებ ჩა­მოს­ვ­ლას. ეს ქვე­ყა­ნა გან­ძია და რამ­დე­ნი­მე ვი­ზი­ტით ვერ ამო­ი­წუ­რე­ბა...

- ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში მო­გი­წი­ათ მოგ­ზა­უ­რო­ბამ, ასე­თი მძაფ­რი ემო­ცი­ე­ბი ალ­ბათ ბევ­რი გქონ­დათ.

- დი­ახ, მარ­თ­ლაც ბევ­რს დავ­დი­ვარ. გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის გარ­და, ძა­ლი­ან მა­ინ­ტე­რე­სებს გან­ვი­თა­რე­ბა­დი ქვეყ­ნე­ბი, შუა და ცენ­ტ­რა­ლუ­რი აზია... ორ­ჯერ ვი­ყა­ვი ინ­დო­ეთ­ში. პრო­ვინ­ცი­ე­ბი უფ­რო მა­ინ­ტე­რე­სებს, ქვეყ­ნი­სა და ხალ­ხის სუ­ლი­ე­რე­ბა იქ უფ­როა შე­მო­ნა­ხუ­ლი. მძღოლს ვუ­თხა­რი, მი­უ­ვალ სოფ­ლებ­ში წა­ვეყ­ვა­ნე. მან­ქა­ნა სოფ­ლის შე­სას­ვ­ლელ­თან დავ­ტო­ვე და ფე­ხით შე­ვე­დი სი­ღა­რი­ბის­გან და­ა­ვა­დე­ბულ მო­სახ­ლე­ო­ბას­თან. ასე უფ­რო თა­ვი­სუფ­ლად შე­მო­დი­ან კონ­ტაქ­ტ­ში. ვნა­ხე უბ­ნე­ბი, სა­დაც და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი ჰყავ­დათ და­ბი­ნა­ვე­ბუ­ლი. ავად­მ­ყო­ფო­ბის სა­ხე­ლი არ მახ­სოვს, მაგ­რამ რო­გორც ამიხ­ს­ნეს, ეს სე­ნი ნერ­ვულ და­ბო­ლო­ე­ბებს კლავს და კი­დუ­რე­ბის უმოძ­რა­ო­ბა­სა და სიბ­რ­მა­ვეს იწ­ვევს. ამ დღე­ში ასო­ბით ბავ­შ­ვი იყო...

- ეს და­ა­ვა­დე­ბა არ იკურ­ნე­ბა?

- არა. ამი­ტომ არი­დე­ბენ მას ჯან­მ­რ­თელ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას და ცალ­კე ჰყავთ. სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი მის პრე­ვენ­ცი­ა­ზე მუ­შა­ო­ბენ, მაგ­რამ სუს­ტი მცდე­ლო­ბაა. მათ­თან პირ­ბა­დის გა­რე­შე შე­ვე­დი, რი­თაც ნდო­ბა და­ვიმ­სა­ხუ­რე... ჩემს სტუ­დენ­ტებს გა­მუდ­მე­ბით ვე­უბ­ნე­ბი, რომ სო­ცი­ა­ლურ თე­მებ­ზე გა­ა­კე­თონ აქ­ცენ­ტი. ადა­მი­ა­ნის ჯან­მ­რ­თე­ლო­ბა და სი­ცოცხ­ლე ყვე­ლა­ფერ­ზე ფა­სე­უ­ლია. ფო­ტოგ­რა­ფის მო­ვა­ლე­ო­ბა მხო­ლოდ ფო­ტო­შე­დევ­რე­ბის შექ­მ­ნა კი არა, მსოფ­ლი­ოს­თ­ვის ამა თუ იმ ქვე­ყა­ნა­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის გაც­ნო­ბაა. ამი­ტომ, ყო­ველ­თ­ვის ვცდი­ლობ, "შიგ­ნი­დან" და­ვი­ნა­ხო ქვეყ­ნის პრობ­ლე­მა, სრუ­ლი სუ­რა­თის მი­სა­ღე­ბად კი, სა­უ­კე­თე­სო გზა რე­გი­ო­ნებ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბაა.

- სო­ცი­ა­ლუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის და­ნახ­ვა არც სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში გა­გი­ჭირ­დე­ბო­დათ, არა?

- ინ­დო­ეთ­ში ნა­ნა­ხი პრობ­ლე­მე­ბის შემ­დეგ, გა­მი­ჭირ­დე­ბა, რო­მე­ლი­მე ქვეყ­ნის მა­გა­ლი­თი მო­ვიყ­ვა­ნო, თუმ­ცა, რა თქმა უნ­და, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ძა­ლი­ან ბევ­რი პრობ­ლე­მაა. ინ­ფ­რას­ტ­რუქ­ტუ­რი­სა და გა­ნათ­ლე­ბის სფე­რო­ე­ბი ალ­ბათ ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია... კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ ქვე­ყა­ნა ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე გა­ა­კე­თებს აქ­ცენტს და ეს ახალ­გაზ­რ­დე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით მოხ­დე­ბა. ფო­ტოგ­რა­ფი­ის სფე­რო­შიც ძა­ლი­ან ნი­ჭი­ე­რი თა­ო­ბა მო­დის. რაც მთა­ვა­რია, და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ­ნი არი­ან, ეს კარ­გია... შე­სა­ბა­მი­სი ინ­ფ­რას­ტ­რუქ­ტუ­რის არ­სე­ბო­ბი­სა და გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, აქა­უ­რი სტუ­დენ­ტე­ბის ნი­ჭის რე­ა­ლი­ზა­ცია შე­იძ­ლე­ბა.

- ვი­ცი, რომ მხატ­ვ­რულ ფილ­მ­ზეც მუ­შა­ობთ, რო­მელ­შიც მოქ­მე­დე­ბა ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ვი­თარ­დე­ბა.

- დი­ახ, სა­მი სხვა­დას­ხ­ვა თა­ო­ბის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი წყვი­ლის ცხოვ­რე­ბა, მათ მი­ერ აღ­ქ­მუ­ლი რე­ა­ლო­ბა, პრობ­ლე­მე­ბი და სირ­თუ­ლე­ე­ბი ერ­თ­მა­ნეთ­ში იქ­ნე­ბა შერ­წყ­მუ­ლი. "გზა ბა­თუ­მამ­დე" - ასე ერ­ქ­მე­ვა ფილ­მს. მოვ­ლე­ნე­ბი თბი­ლის­სა და ბა­თუმ­ში გან­ვი­თარ­დე­ბა.

- მსა­ხი­ო­ბე­ბი ქარ­თ­ვე­ლე­ბი არი­ან?

- სცე­ნარ­ზე ჯერ კი­დევ ვმუ­შა­ობ, თუმ­ცა, ვფიქ­რობ, ასა­კო­ვან და შუ­ახ­ნის წყვილს ქარ­თ­ვე­ლი მსა­ხი­ო­ბე­ბი ითა­მა­შე­ბენ, ახალ­გაზ­რ­დე­ბი­დან კი, ერთ-ერ­თი უცხო­ე­ლი იქ­ნე­ბა.

ლა­ლი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)