საქართველოზე შეყვარებული ამერიკელი ფოტოგრაფი "შავფაროსნების" ფოტოსესიაზე გავიცანი... მებრძოლების შერკინების გადაღებისას, აზარტში შესულ ექსტრემალ ფოტოგრაფ ჯეიმს ჰიგინსონს, "შავფაროსნების" ბასრმა ხმალმა შუბლი გაუკაწრა. - ჩემი ბრალია, "კადრში შევვარდი" - ფართოდ გაიღიმა და "სანტავიკი" მომაწოდა, ჭრილობაზე დამაკარითო... ეს რომის დაარსებისადმი მიძღვნილი, ტრადიციული წარმოდგენის წინა ფოტოსესია გახლდათ, რომელსაც შემდგომში რომაელ ლეგიონერებთან ერთად ქართველი შავფაროსნებიც დაესწრებიან.
როგორც გაირკვა, "ემის" მფლობელი ფოტოგრაფი და რეჟისორი, საქართველოში მესამედ იყო ჩამოსული. ქართულ კულტურაზე დოკუმენტური ფილმიც გადაიღო და მხატვრული ფილმის სცენარზეც მუშაობს... თუ როგორ გაიგო საქართველოს შესახებ და რატომ გადაწყვიტა ჩამოსვლა, ამის შესახებ თავად მოგვითხრობს.
- 20 წლის განმავლობაში ჰოლივუდში ვმუშაობდი, შემდეგ კი გერმანიაში გადავედი და ბერლინის ხელოვნების უნივერსიტეტში ფოტოხელოვნების სკოლა, AVB-LAB Bერლინ ჩამოვაყალიბე, სტუდენტებს ფოტოგრაფიის მიმართულებით ლექციებს ვუკითხავდი და მასტერკლასებს ვუტარებდი. ამ პროექტის ფარგლებში რამდენიმე ევროპული ქვეყნის ქალაქში ჩავედი. რამდენჯერმე ვიყავი იტალიაში. მასტერკლასების გარდა, სამუშაოდ დავდივარ როგორც ევროპის, ისე სხვადასხვა ქვეყანაში და ვაწყობ ფოტოგამოფენას...
- ჰოლივუდში რა მიმართულებით მუშაობდით, მსახიობებთან?
- ამ კითხვაზე პასუხს ცოტა შორიდან დავიწყებ, - 24 წლის სტუდენტი ვიყავი, როდესაც ჰოლივუდის გადასაღებ მოედანზე დიზაინერის ასისტენტად დავიწყე მუშაობა, შემდეგ დიზაინის განყოფილების სამხატვრო ხელმძღვანელი გავხდი და თანდათან წავედი წინ... თავიდან ფოტოსესიებზე არ ვმუშაობდი, ეს ძალიან საპასუხისმგებლო საქმეა და გამოცდილება სჭირდება. ფოტოგრაფიას თეორიულად ვერასდროს ისწავლი - მუშაობის პროცესში უნდა აითვისო, განსაკუთრებით, განათებისა და დიზაინის კომბინაცია, რომლის დეტალებში მხოლოდ გადასაღებ მოედანზე შეიძლება ადამიანი გაერკვეს... ის, რომ მსახიობებთან მუშაობა რთულია, - მითი არ არის, - ასეა, მაგრამ ნებისმიერ საქმეზე შეკრული გუნდი მუშაობს. განსაკუთრებით დამამახსოვრდა დემი მურთან და მილა იოვოვიჩთან ურთიერთობა. ძალიან ნიჭიერი ადამიანები არიან და ასეთებთან მუშაობა ყოველთვის საინტერესოა. გადასაღები მოედანი ის ადგილია, სადაც როგორც კოლეგებისგან, ასევე მსახიობებისგანაც ბევრ რამეს სწავლობ...
- ვიცი, რომ საინტერესო პროექტების განხორციელებასაც აპირებთ...
- დიახ, მაგრამ უნდა ვაღიაროთ, რომ გერმანიიდან ამ იდეებით არ ჩამოვსულვარ, მათი გაკეთების სურვილი აქ გამიჩნდა. ძალიან მინდა, ქართველ სტუდენტებსაც ფოტოგრაფიაში მასტერკლასი ჩავუტარო, მაგრამ ეს ყველაფერი ჯერჯერობით პროექტის დონეზეა, დაფინანსების საკითხზე ვმუშაობთ.
- როგორც მივხვდი, თქვენი ძირითადი სამუშაო ადგილი ბერლინშია.
- დიახ, იქ ჩემი ფოტოსტუდიაც მაქვს გახსნილი. სწორედ იქ მუშაობისას გავიგე ძალზე საინტერესო ქვეყნის, საქართველოს შესახებ, - როდესაც სტუდენტებს ფოტოგრაფიაში ჩემი რამდენიმეწლიანი მუშაობის გამოცდილებას ვუზიარებდი და სხვა, ჩემ მიერ შემოვლილი ქვეყნების ისტორიასა და კულტურაზე ვუყვებოდი, საუბარში ჩაერთვნენ ახალგაზრდები, რომლებიც, როგორ შემდეგ გავარკვიე, საქართველოდან ყოფილან. მათ ბევრი რამ მიამბეს საქართველოზე, თუმცა აღნიშნეს, რომ განვითარებადი ქვეყანაა. მივხვდი, რომ მხოლოდ ტურისტის თვალით კი არა, ჩემი მუშაობის სპეციფიკიდან გამომდინარე, საინტერესო იქნებოდა აქ ჩამოსვლა... თუმცა, ჩამოსვლამდე, საქართველოს ისტორიას გავეცანი... გაოგნებული ვიყავი, როგორ შეძლო ამ პატარა ქვეყანამ, მძიმე რეალობაში, ასეთი საინტერესო გზით სიარული და ასეთი მდიდარი კულტურის შექმნა... პირველად 2011 წელს ჩამოვედი. ექსკურსიამძღოლობას ჩემი ქართველი სტუდენტი, გიორგი ნიკოლაიშვილი მიწევდა... თბილისის გარდა ვნახე რეგიონებიც და ნანახმა მოლოდინს გადააჭარბა. ის თემატიკა, რაც მაინტერესებდა, ანუ წარსული და ისტორიული კულტურა იქ უფროა შემონახული. ვიყავი სვანეთში, უშგულში ავედი და იქიდან გაოცებული დავბრუნდი; ასევე, გახლდით დავითგარეჯაში, მარტო წავედი. ასეთ ადგილებში ვცდილობ, მარტო ვიარო... გამიჭირდება გამორჩევა, რადგან ყველა რეგიონი ერთნაირად საინტერესო იყო. ამ ქვეყანაში დიდი ემოციის მიღება შეიძლება. გარემო და ადგილობრივი მოსახლეობა ისე კარგად არის შერწყმული ერთმანეთთან, ბუნებასთან, რომ ძალიან მინდა, ეს ბუნების განძი რაც შეიძლება მეტმა ადამიანმა ნახოს მსოფლიოში... ამას წინათ, ძამას ხეობაში არსებულ მონასტერში ვიყავი, სადაც მხოლოდ ერთი ბერი ცხოვრობს. გზა არ იყო და იქამდე მიღწევა მხოლოდ თოკით შეიძლება... ასეთი ადამიანის პოვნა და მასთან საუბარი მინდოდა. თითქმის ველურ პირობებში, ის ბერი მარტო ცხოვრობს. შესაბამისი უწყების ნებართვით, მის მონასტრულ ცხოვრებაზე დოკუმენტური ფილმი გადავიღე... მთელი საქართველო მაქვს მოვლილი და ყველაზე მეტად იმან გამაოცა, თუ რამდენად განსხვავებულია მისი კუთხეები ერთმანეთისგან. ძალიან მომეწონა ბათუმი. გაოცებული დავდიოდი მის ქუჩებში, - ამ პატარა ქალაქში თითქოს მაიამი, ლას-ვეგასი, ნიუ-იორკია გაერთიანებული. ზღვისპირეთის ხმაურიან დღის ცხოვრებას, არანაკლებ ხმაურიანი და საინტერესო ღამის ცხოვრება ცვლიდა. იქიდან წამოსული აღმოსავლეთ საქართველოს ვესტუმრე, ღვინის კულტურამ და ხალხის სტუმართმოყვარეობამ გამაოცა... თითქოს სხვა პოლუსზე აღმოვჩნდი. ემოციური განცდების გარდა, ფოტოგრაფისთვის ნამდვილი აღმოჩენაა. საქართველოს შემთხვევაში, შემიძლია ერთი ქვეყნის ფოტოკოლაჟში ძალიან მრავალფეროვანი და რაც მთავარია, საინტერესო სამყარო ჩავტიო. როდესაც საქართველოს წარსულით დავინტერესდი, ჩემმა სტუდენტმა მაჩვენა ქართული საბრძოლო ხელოვნებით დაინტერესებული ახალგაზრდები - "შავფაროსნები"... ისინი მალე რომში მიდიან და ფოტოების გარდა მათზე და საქართველოზე დოკუმენტურ ფილმსაც ვიღებ. ახლა მონტაჟის პროცესში ვარ. დასრულების შემდეგ უცხოელ მაყურებელთან ერთად, მისი ნახვა ქართველებსაც შეეძლებათ. საქართველოში კიდევ ვაპირებ ჩამოსვლას. ეს ქვეყანა განძია და რამდენიმე ვიზიტით ვერ ამოიწურება...
- ბევრ ქვეყანაში მოგიწიათ მოგზაურობამ, ასეთი მძაფრი ემოციები ალბათ ბევრი გქონდათ.
- დიახ, მართლაც ბევრს დავდივარ. განვითარებული ქვეყნების გარდა, ძალიან მაინტერესებს განვითარებადი ქვეყნები, შუა და ცენტრალური აზია... ორჯერ ვიყავი ინდოეთში. პროვინციები უფრო მაინტერესებს, ქვეყნისა და ხალხის სულიერება იქ უფროა შემონახული. მძღოლს ვუთხარი, მიუვალ სოფლებში წავეყვანე. მანქანა სოფლის შესასვლელთან დავტოვე და ფეხით შევედი სიღარიბისგან დაავადებულ მოსახლეობასთან. ასე უფრო თავისუფლად შემოდიან კონტაქტში. ვნახე უბნები, სადაც დაავადებული ადამიანები ჰყავდათ დაბინავებული. ავადმყოფობის სახელი არ მახსოვს, მაგრამ როგორც ამიხსნეს, ეს სენი ნერვულ დაბოლოებებს კლავს და კიდურების უმოძრაობასა და სიბრმავეს იწვევს. ამ დღეში ასობით ბავშვი იყო...
- ეს დაავადება არ იკურნება?
- არა. ამიტომ არიდებენ მას ჯანმრთელ საზოგადოებას და ცალკე ჰყავთ. საერთაშორისო ორგანიზაციები მის პრევენციაზე მუშაობენ, მაგრამ სუსტი მცდელობაა. მათთან პირბადის გარეშე შევედი, რითაც ნდობა დავიმსახურე... ჩემს სტუდენტებს გამუდმებით ვეუბნები, რომ სოციალურ თემებზე გააკეთონ აქცენტი. ადამიანის ჯანმრთელობა და სიცოცხლე ყველაფერზე ფასეულია. ფოტოგრაფის მოვალეობა მხოლოდ ფოტოშედევრების შექმნა კი არა, მსოფლიოსთვის ამა თუ იმ ქვეყანაში არსებული პრობლემების გაცნობაა. ამიტომ, ყოველთვის ვცდილობ, "შიგნიდან" დავინახო ქვეყნის პრობლემა, სრული სურათის მისაღებად კი, საუკეთესო გზა რეგიონებში მოგზაურობაა.
- სოციალური პრობლემების დანახვა არც საქართველოში გაგიჭირდებოდათ, არა?
- ინდოეთში ნანახი პრობლემების შემდეგ, გამიჭირდება, რომელიმე ქვეყნის მაგალითი მოვიყვანო, თუმცა, რა თქმა უნდა, საქართველოში ძალიან ბევრი პრობლემაა. ინფრასტრუქტურისა და განათლების სფეროები ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანია... კარგი იქნება, თუ ქვეყანა ტექნოლოგიების განვითარებაზე გააკეთებს აქცენტს და ეს ახალგაზრდების მონაწილეობით მოხდება. ფოტოგრაფიის სფეროშიც ძალიან ნიჭიერი თაობა მოდის. რაც მთავარია, დაინტერესებულნი არიან, ეს კარგია... შესაბამისი ინფრასტრუქტურის არსებობისა და განათლების მიღების შემთხვევაში, აქაური სტუდენტების ნიჭის რეალიზაცია შეიძლება.
- ვიცი, რომ მხატვრულ ფილმზეც მუშაობთ, რომელშიც მოქმედება ჩვენს ქვეყანაში ვითარდება.
- დიახ, სამი სხვადასხვა თაობის წარმომადგენელი წყვილის ცხოვრება, მათ მიერ აღქმული რეალობა, პრობლემები და სირთულეები ერთმანეთში იქნება შერწყმული. "გზა ბათუმამდე" - ასე ერქმევა ფილმს. მოვლენები თბილისსა და ბათუმში განვითარდება.
- მსახიობები ქართველები არიან?
- სცენარზე ჯერ კიდევ ვმუშაობ, თუმცა, ვფიქრობ, ასაკოვან და შუახნის წყვილს ქართველი მსახიობები ითამაშებენ, ახალგაზრდებიდან კი, ერთ-ერთი უცხოელი იქნება.
ლალი პაპასკირი
(გამოდის ხუთშაბათობით)