რო­გორ და­ვა­ფიქ­სი­როთ ხერ­ხემ­ლის გამ­რუ­დე­ბის მო­სა­ლოდ­ნე­ლი საფრ­თხე, რო­გორ მო­ვიქ­ცეთ, რომ ეს პრობ­ლე­მე­ბი თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ რო­გორც მო­ზარ­დებ­ში, ასე­ვე უფ­რო­სებ­ში? - კი­თხვებს ქი­რურ­გი ორ­თო­პედ-ვერ­ტებ­რო­ლო­გი ზაზა აზ­მა­ი­ფა­რაშ­ვი­ლი პა­სუ­ხობს.

გა­მოგ­ზავ­ნი­ლი კი­თხვე­ბი:

მე­დეა:

8 წე­ლია ხერ­ხე­მა­ლი მა­წუ­ხებს. გამ­რუ­დე­ბა მაქვს თან მარ­ჯვე­ნა მკერ­დში საკ­მა­ოდ დიდი სი­მაგ­რე ისინ­ჯე­ბა ხე­ლით და ტკი­ვი­ლებს გა­დას­ცემს ხერ­ხემ­ლი­დან მკერ­დში. ვი­ყა­ვი მა­მო­ლოგ­თან, გა­ვი­კე­თე მა­მოგ­რა­ფია. არა­ფე­რი და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლა, ვა­რა­უ­დი გა­მოთ­ქვეს, რომ შე­საძ­ლოა ეს გამ­რუ­დე­ბუ­ლი ხერ­ხემ­ლის ძვა­ლი იყოს.... რამ­დე­ნად შე­საძ­ლე­ბე­ლია ასე­თი რამ და რა არის გა­მო­სა­ვა­ლი?

- ზო­გა­დად მინ­და მო­გახ­სე­ნოთ, რომ გამ­რუ­დე­ბუ­ლი ხერ­ხე­მა­ლი ეს აუ­ცი­ლებ­ლად ტკი­ვილს იწ­ვევს. რად­გან პა­ცი­ენ­ტი ამ­ბობს, რომ მა­მო­ლოგ­თა­ნაც იყო და ისინ­ჯე­ბა მკერ­დში სი­მაგ­რე, ალ­ბათ სჭირ­დე­ბა გა­მოკ­ვლე­ვა და ექი­მის კონ­სულ­ტა­ცია. მე ასეთ დის­ტან­ცი­ა­ზე ბუ­ნებ­რი­ვია კონ­სულ­ტა­ცი­ას ვერ ჩა­ვა­ტა­რებ. თუ კი­თხვის ავ­ტო­რი მა­მო­ლოგ­თან ნამ­ყო­ფია და ამ­ბობს, რომ არა­ნა­ი­რი პა­თო­ლო­გია მკერ­დში არ არის, ამ შემ­თხვე­ვა­ში შე­მიძ­ლია ვი­ვა­რა­უ­დო, რომ შე­საძ­ლე­ბე­ლია დე­ფორ­მა­ცია იყოს, თუმ­ცა აქვე ვუ­ტყვი, რომ სარ­ძე­ვე ჯირ­კვალ­ში ცოტა ძნე­ლი წარ­მო­სად­გე­ნია. და­ვა­მა­ტებ, რომ თუ გამ­რუ­დე­ბა დი­დია, პა­ცი­ენტს აუ­ცი­ლებ­ლად შე­ა­წუ­ხებს ტკი­ვი­ლი. ტკი­ვი­ლი რომ ძლი­ე­რი არ იყოს, ამის­თვის კი სა­ჭი­როა, რომ პა­ცი­ენ­ტი მუდ­მი­ვად იყოს რე­ა­ბი­ლი­ტო­ლო­გის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ. სა­ჭი­როა ფი­ზი­კუ­რი დატ­ვირ­თვე­ბის შე­ზღუდ­ვა და ვარ­ჯი­ში.

სა­ლო­მე:

რო­გო­რი ვარ­ჯი­შე­ბი უნდა გა­ვა­კე­თო ლორ­დო­ზის და კის­რის წინ წა­წე­ვის დროს? სა­ჭი­როა კორ­სე­ტის ტა­რე­ბა?

-კორ­სე­ტის ტა­რე­ბა სა­ჭი­რო არ არის, რად­გან მას აქვს თა­ვი­სი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა. კორ­სე­ტი არის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სამ­კურ­ნა­ლო მე­თო­დი ხერ­ხემ­ლის პა­თო­ლო­გი­ებ­ში, მაგ­რამ მას აქვს ძა­ლი­ან მკაც­რი და მკვეთ­რი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა. ბევრ და­დე­ბით თვი­სე­ბას­თან ერ­თად მას აქვს ერთი უარ­ყო­ფი­თი რამ, ადუ­ნებს კუნთს, ასე რომ კორ­სე­ტი ექი­მის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის გა­რე­შე არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ იხ­მა­როს. ეს შე­მიძ­ლია ვუ­თხრა სა­ლო­მეს. რაც შე­ე­ხე­ბა ვარ­ჯიშს, აუ­ცი­ლებ­ლად მი­მარ­თე რე­ა­ბი­ლი­ტო­ლოგს.

ქე­თე­ვა­ნი:

გო­გო­ნა ხმა­რობს სუ­პი­ნა­ტო­რებს, რად­გან ფეხი შე­აქვს შიგ­ნით და რო­გორც კოჭ­ლი ისე და­დის, მირ­ჩი­ეთ ვის­თან მი­ვიყ­ვა­ნო, რომ შე­დე­გი მი­ვი­ღოთ.

-კოჭ­ლო­ბით პა­ცი­ენ­ტმა არ უნდა ია­როს. თუ ფე­ხის ფუნ­ქცი­ურ და­მოკ­ლე­ბას აქვს ად­გი­ლი, სან­ტი­მეტრზე მეტ­ზე, მა­შინ სჭირ­დე­ბა ქუს­ლის ამაღ­ლე­ბა, მაგ­რამ წე­სით ბავ­შვმა მით უმე­ტეს სუ­პი­ნა­ტო­რებ­ში კოჭ­ლო­ბით არ უნდა ია­როს. რაც შე­ე­ხე­ბა ექიმს, უნდა მი­მარ­თოთ ბავ­შვთა ორ­თო­პედს.

რუ­სი­კო:

ჩემს შვილს ავ­ტო­ა­ვა­რი­ის შემ­დეგ 5 წე­ლია თურ­მე აწუ­ხებს ოს­ტე­ო­მი­ე­ლი­ტი. ექი­მე­ბი ვერ ხვდე­ბოდ­ნენ სა­ნამ არ და­უ­ჩირ­ქდა ფეხი. ოპე­რა­ცი­ი­სას ამო­უფხი­კეს ძვლე­ბი და აქვს სამი ხვრე­ლი. რამ­დე­ნად სა­სი­შია სა­მო­მავ­ლოდ ეს ხვრე­ლე­ბი? - ექიმ­მა გვი­თხრა რომ არ ამო­ივ­სე­ბა.

-ზო­გა­დად შე­კი­თხვა ჩემ­თან არ არის. ჯო­ბია რომ თქვენ მკურ­ნალ ექიმს მი­მარ­თოთ. მაგ­რამ გე­ტყვით რომ თუ გა­მო­ნა­დე­ნი არ არის, ეს არის ძა­ლი­ან კარ­გი, რაც შე­ე­ხე­ბა ხვრე­ლებს, რო­მე­ლიც რენდგენ­ზე ჩანს, სა­ში­ში არ არის. ეს ხვრე­ლე­ბი არ ამო­ივ­სე­ბა, მაგ­რამ კი­დუ­რი შეძ­ლებს სრულ­ფა­სოვ­ნად ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბას.

თა­მუ­ნა:

მყავს 15 წლის გო­გო­ნა, რო­მელ­საც ფე­ხის ტერ­ფი ქუსლთან შე­აქვს შიგ­ნით. ფეხ­საც­მელ­საც ბრი­ცავს, მყავ­და ექიმ­თან, და­უ­ნიშ­ნეს სუ­პი­ნა­ტო­რი, მაგ­რამ არა­ფერს შვე­ლის, გთხოვთ მირ­ჩი­ოთ ვის­თან მი­ვიყ­ვა­ნო, ხომ არ არ­სე­ბობს მა­სა­ჟი რაც უშ­ვე­ლის და ვინ აკე­თებს?

-ჩვენ უნდა ვი­ცო­დეთ რა არის სუ­პი­ნა­ტო­რის მი­ზა­ნი, სუ­პი­ნა­ტო­რი ტერფს ვერ გა­მო­ას­წო­რებს . იგი ხე­ლოვ­ნუ­რად მის­ცემს ტერფს ჯან­მრთელ ფორ­მას, ასე რომ სუ­პი­ნა­ტო­რი მუდ­მი­ვად უნდა გვე­კე­თოს. ჩვენ თუ იმის იმე­დი გვაქვს, რომ ტერფს სუ­პი­ნა­ტორს გა­მო­ვაც­ლით და იგი ჯან­მრთელ ფორ­მას შე­ი­ნარ­ჩუ­ნებს, ეს ესე არ არის, იგი მუდ­მი­ვად უნდა გვქონ­დეს. გან­სა­კუთ­რე­ბულ შემ­თხვე­ვებ­ში რო­დე­საც ტერ­ფის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი დე­ფორ­მა­ცი­აა, კეთ­დე­ბა ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა.

ქეთი:

წე­ლის არე­ში მაქვს სულ და­ჭი­მუ­ლო­ბა და ტკი­ვი­ლი. შე­იძ­ლე­ბა ამის გამო მუც­ლის შე­ბე­რი­ლო­ბა და და­ჭი­მუ­ლო­ბა მქონ­დეს?

-მუც­ლის შე­ბე­რი­ლო­ბა ეს ცალ­კე პრობ­ლე­მაა და გას­ტრო­ენ­ტე­რო­ლოგს მი­მარ­თეთ. რაც შე­ე­ხე­ბა წე­ლის პრობ­ლე­მას, გირ­ჩევთ რომ წონა გა­ა­კონ­ტრო­ლეთ სიმ­ძი­მე­ებს მო­ე­რი­დეთ, კომ­პი­უ­ტერ­თან არ დაჯ­დეთ ხან­გრძლი­ვად და რაც მთა­ვა­რია, ივარ­ჯი­შეთ. შე­ბე­რი­ლო­ბა ამის­გან არ უნდა იყოს გა­მოწ­ვე­უ­ლი.

ლია:

მყავს 11 და 9 წლის შვი­ლე­ბი, გო­გო­ნე­ბი. ორი­ვეს აქვს 1 ხა­რის­ხის სქო­ლი­ო­ზის და­სა­წყი­სი და ბრტყელ­ტერ­ფი­ა­ნო­ბა, მა­ნუ­ა­ლისტ-მა­სა­ჟის­ტმა გვირ­ჩია კორ­სე­ტი­სა და სუ­პი­ნა­ტო­რე­ბის ტა­რე­ბა, პლუს მა­ნუ­ა­ლუ­რი თე­რა­პია და გა­ჭიმ­ვე­ბი სპე­ცი­ა­ლუ­რი მო­წყო­ბი­ლო­ბით. თქვენ რას მირ­ჩევთ?

-ჩემ­თვის რა­მის თქმა და და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის შეც­ვლა მით უმე­ტეს ძა­ლი­ან ძნე­ლია.კორ­სე­ტი ინიშ­ნე­ბა მა­შინ როცა გამ­რუ­დე­ბის დონე არის 30 გრა­დუს­ზე.ეს არის საკ­მა­ოდ შორს წა­სუ­ლი ფორ­მა და მი­ტო­მაც კორ­სე­ტი ინიშ­ნე­ბა. მე გირ­ჩევთ რომ და­ნიშ­ნი­უ­ლე­ბა უნდა და­წე­როს ექიმ­მა. მა­სა­ჟის­ტმა კი უნდა შე­ას­რუ­ლოს ექი­მის მიერ და­წე­რი­ლი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა. სქო­ლი­ო­ზი ეს რთუ­ლი თე­მაა და გირ­ჩევთ რომ ექიმს მი­მარ­თეთ.

გიო:

მაქვს სქო­ლი­ო­ზი მე­ო­რე ხა­რის­ხის, მარ­ცხე­ნა მხა­რეს. რა პრო­ცე­დუ­რე­ბი უნდა ჩა­ვი­ტა­რო იმის­თვის, რომ ცო­ტა­თი მა­ინც გა­მის­წორ­დეს ხერ­ხე­მა­ლი?

-ხერ­ხემ­ლის გას­წო­რე­ბა ოპე­რა­ცი­ის გა­რე­შე სამ­წუ­ხა­როდ არ ხდე­ბა. ზო­გა­დად ხა­რის­ხი ძა­ლი­ან გან­ზო­გა­დე­ბუ­ლი თე­მაა აქ უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია გრა­დუ­სი. აქ უკე­თე­სია გრა­დუ­სი ვი­ცო­დეთ. რა გრა­დუ­სიც არ უნდა იყოს სამ­წუ­ხა­როდ დე­ფორ­მა­ცი­ის გას­წო­რე­ბა არ ხდე­ბა. ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ პა­ცი­ენ­ტმა ივარ­ჯი­შოს, რომ ტკი­ვი­ლე­ბი არ ჰქონ­დეს.

მკი­თხვე­ლი:

ბა­ტო­ნო ზაზა, იქ­ნებ ორი­ო­დე სი­ტყვით გვი­თხრათ პრე­პა­რატ რუ­მა­ნოლ­ზე ან თუ არ­სე­ბობს პრე­პა­რა­ტი, რო­მე­ლიც მას შეც­ვლის?

-რუ­მა­ნო­ლი იყო ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი პრე­პა­რა­ტი საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის პე­რი­ოდ­ში. რო­გორც მე მახ­სოვს, მზად­დე­ბო­და სა­ქონ­ლის სის­ხლი­დან. ჰქონ­და ძა­ლი­ან კარ­გი ტკი­ვილ გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლის და ხონ­დროპ­რო­ტექ­ტო­რის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ ბოლო 10-15 წე­ლია ეს პრე­პა­რა­ტი სა­ქარ­თვე­ლო­ში აღარ შე­მო­დის. რაც შე­ე­ხე­ბა პრე­პა­რა­ტებს რო­მელ­საც ხონ­დროპ­რო­ტექ­ცი­ის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა აქვს უამ­რა­ვია და ნე­ბის­მი­ერ მსურ­ველს აფ­თი­ა­ქებ­ში ფარ­თო არ­ჩე­ვა­ნი დახ­ვდე­ბა.

მა­დო­ნა:

მტკი­ვა წელი, მარ­ცხე­ნა ფეხ­ში გა­მუდ­მე­ბით ვგძნობ ტკი­ვილს, გან­სა­კუთ­რე­ბით მენ­ჯის და მუხ­ლის სახ­სარ­ში. გთხოვთ მირ­ჩი­ოთ რო­გორ მო­ვიქ­ცე, ტკი­ვი­ლი რომ გაქ­რეს. ვარ 40 წლის.

-რად­გან პა­ცი­ენ­ტი აღ­ნიშ­ნავს რომ ტკი­ვი­ლი უკვე რამ­დე­ნი­მე წე­ლია გრძელ­დე­ბა აქ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რომ დი­აგ­ნო­ზი და­ის­ვას. იმი­სათ­ვის, რომ გა­ირ­კვეს პრობ­ლე­მის არსი, ძა­ლი­ან კარ­გი იქ­ნე­ბა თუ პა­ცი­ენ­ტი შეძ­ლებს მაგ­ნი­ტო­რე­ზო­ნან­სუ­ლი კვლე­ვე­ბის გა­კე­თე­ბას.

მა­მუ­კა:

2- ჯერ გა­ვი­კე­თე ხერ­ხემ­ლის თი­ა­ქა­რის ოპე­რა­ცია,ეხლა ისევ ისე მა­წუ­ხებს და ტკი­ვი­ლე­ბი მაქვს. შე­იძ­ლე­ბა მის­გან გან­კურ­ნე­ბა?

-მინ­და მო­გახ­სე­ნოთ რომ ოპე­რა­ცია ეს არის ტკი­ვი­ლის მოხ­სნის ყვე­ლა­ზე ეფექ­ტუ­რი და მოკ­ლე გზა. პა­ცი­ენ­ტმა უნდა გა­ი­გოს, რომ ოპე­რა­ცია ეს არ არის მკურ­ნა­ლო­ბა, რად­გან ის დე­გე­ნე­რა­ცი­უ­ლი პრო­ცე­სე­ბი, რის გა­მოც ოპე­რა­ცია გა­კეთ­და, ორ­გა­ნიზ­მში გრძელ­დე­ბა. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ძა­ლი­ან ხში­რია ამ ოპე­რა­ცი­ის რე­ცი­დი­ვი, ეს არ არის მე­დი­ცი­ნის და ექი­მის ბრა­ლი, ეს არის იმის ბრა­ლი რომ პა­ცი­ენ­ტი ვერ აც­ნო­ბი­ე­რებს რომ ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ მას მუდ­მი­ვად სჭირ­დე­ბა რე­ჟი­მის დაც­ვა. ეს რე­ჟი­მის დაც­ვა არის ფი­ზი­კუ­რი დატ­ვირ­თვის შემ­ცი­რე­ბა , წო­ნის კო­რექ­ცია და სამ­კურ­ნა­ლო ფი­ზკულ­ტუ­რა, ასე­ვე ვარ­ჯი­ში და ცურ­ვა.

დალი:

რა რჩე­ვე­ბი შე­გიძ­ლი­ათ მოგ­ვცეთ, რომ თავი ავა­რი­დოთ ხერ­ხემ­ლის მე­ტად გამ­რუ­დე­ბას.

-საზ­რდე­ლი ზო­ნე­ბის ჩა­კეტვის შემ­დეგ ეს ბი­ჭებ­ში 18-19 წლებ­შია, ხოლო გო­გო­ნებ­ში 16-17 წლებ­ში. ამ ასა­კის შემ­დეგ ხერ­ხემ­ლის დე­ფორ­მა­ცია აღარ პროგ­რე­სი­რებს. თუ ეს არის ამ ასა­კამ­დე რის­კი გან­სა­კუთ­რე­ბით მა­ღა­ლია გარ­და­ტე­ხის პე­რი­ოდ­ში.გო­გო­ნებ­ში ეს არის 12-13 წელი, ბი­ჭებ­ში 13-14 წელი. ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ექვს თვე­ში ერთხელ რენდგე­ნო­ლო­გი­უ­რი გა­კონ­ტრო­ლე­ბა და იმის­და მი­ხედ­ვით თუ გამ­რუ­დე­ბის რა გრა­დუ­სია, სხვა­დას­ხვა მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დია სა­ჭი­რო.

ანა:

მყავს 7 წლის გოგო, და­უდ­გი­ნეს დისპლა­ზია და 1 ხა­რის­ხის ხერ­ხემ­ლის გამ­რუ­დე­ბა. ვუ­კე­თებ მა­სა­ჟებს. მა­ინ­ტე­რე­სებს რა­იდ­თე­რა­პია რამ­დე­ნად კარ­გი იქ­ნე­ბა მის­თვის.

-ზო­გა­დად ნე­ბის­მი­ე­რი მკურ­ნა­ლო­ბა მა­შინ არის შე­დე­გი­ა­ნი, როცა ეს არის მუდ­მი­ვი. რა­იდ­თე­რა­პია ეს არის მკურ­ნა­ლო­ბა ცხე­ნე­ბით, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან კარ­გია კუნ­თო­ვა­ნი სის­ტე­მის ტო­ნუ­სის გა­სა­მაგ­რებ­ლად, მაგ­რამ ეს თუ იქ­ნე­ბა კვი­რა­ში ერთხელ ან ორ­ჯერ, შე­დეგს ვერ გა­მო­ი­ღებს. ნე­ბის­მი­ე­რი მკურ­ნა­ლო­ბა მა­შინ არის შე­დე­გი­ა­ნი, თუ ეს არის სტა­ბი­ლუ­რი. ისე ზო­გა­დად ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი მე­თო­დია მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის.

ნანა:

S-ის ფორ­მის სქო­ლი­ო­ზი თუ ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა გას­წო­რე­ბას უკვე ზრდას­რუ­ლი (25-დან 30 წლის ასაკ­ში) ადა­მი­ა­ნის შემ­თხვე­ვა­ში. მე რამ­დე­ნა­დაც მი­თხრეს, შე­საძ­ლე­ბე­ლია გას­წო­რე­ბაო, კერ­ძოდ: მი­ნი­მუმ ერთ წლის ინ­ტენ­სი­უ­რი და მუდ­მი­ვი ცურ­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბი­თო. რამ­დე­ნად სწო­რია? და რა რჩე­ვის მო­ცე­მა შე­გიძ­ლი­ათ ზე­მო­აღ­ნიშ­ნულ სა­კი­თხებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით?

-სამ­წუ­ხა­როდ ხერ­ხემ­ლის გამ­რუ­დე­ბის გას­წო­რე­ბა კონ­სერ­ვა­ტი­უ­ლი გზით არ ხდე­ბა, ეს შე­საძ­ლე­ბე­ლია მხო­ლოდ და მხო­ლოდ ქი­რურ­გი­უ­ლი გზით. ცურ­ვა და ვარ­ჯში აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ტკი­ვი­ლის მარ­თვის­თვის და მის შე­სამ­ცი­რებ­ლად. რაც შე­ე­ხე­ბა გას­წო­რე­ბას, მისი იმე­დი ნუ გექ­ნე­ბათ.

იხი­ლეთ ვი­დეო