"11 დაღუპული ორ დღეზე, ეს კატასტროფაა" - გახშირებული ავარიები, ლიბერალური სანქციები და პრობლემის გადაჭრის გზები
გასულ კვირას ავარიის შედეგად საქართველოს მასშტაბით 11 ადამიანი დაიღუპა. ექსპერტები ავარიის გამომწვევ ნომერ პირველ მიზეზად გადაჭარბებულ სიჩქარეს ასახელებენ, ჩამონათვალში მას მოსდევს - საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევა, მანქანის ნასვამ მდგომარეობაში მართვა, სატრანსპორტო საშუალების მართვა კონცენტრაციის გარეშე (მობილურზე საუბარი), მოუწესრიგებელი ინფრასტრუქტურა, თანაბარმნიშვნელოვან გზებზე "დაუთმე გზის" ნიშნის არარსებობა, სატრანსპორტო საშუალების გაუმართაობა, გზაზე გადასვლის წესების დარღვევა ქვეითების მიერ და სხვა.
ახალი წლის დღეებში კი ყველაზე ხშირად ავარიის მიზეზად სახელდება სიჩქარის გადაჭარბება და სატრანსპორტო საშუალების ნასვამ მდგომარეობაში მართვა. მძღოლები ყველაზე ხშირად სწორედ იმ დღეებში აძლევენ თავს უფლებას იმოძრაონ მაღალი სიჩქარით, როცა ქუჩაში ნაკლები მანქანაა. ასევე, პრობლემას წარმოადგენს ისიც, რომ ახალი წლის აღნიშვნის შემდეგ მძღოლების ნაწილს მანქანის დატოვება და სახლში ტაქსით წასვლა არ სურს.
გახშირებული ავარიების მიზეზების გამოსავლენად Ambebi.ge-მ სპეციალური მოკვლევა ჩაატარა. ჩვენ დავუკავშირდით როგორც შესაბამის საკითხებზე მომუშავე ექსპერტებს, ასევე დავინტერესდით, თუ რას ფიქრობენ მოქალაქეები საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოებაზე. ქუჩის გამოკითხვის შედეგად ავტოსაგზაო შემთხვევების მიზეზთა საკმაოდ ვრცელი სია გამოვლინდა:
არჩილ ზაქარაია, პენსიონერი:
- ავარიებს იწვევს მოუწესრიგებელი საგზაო ინფრასტრუქტურა, რის მოწესრიგებაზეც საქართველოს მთავრობა დღე და ღამე უნდა ფიქრობდეს. ჩვენ, ფეხით მოსიარულეებს გვაქვს ვალდებულება დავიცვათ წესები, მაგრამ მხოლოდ ჩვენზე არ არის დამოკიდებული, წესები და ჯარიმებია გასამკაცრებელი, რომ მძღოლები უფრო მობილიზებულნი გახდნენ.
ნიკოლოზ თოდუა, სტუდენტი:
- ავარიების მიზეზი, უპირველეს ყოვლისა, სიჩქარის გადაჭარბებაა, ამას ემატება ნასვამ მდგომარეობასა და სხვა საშუალებების ზემოქმედების ქვეშ მყოფი მძღოლები საჭესთან. ასევე, ტარების პრაქტიკული ნაწილის არცოდნა და დაბნეულობა იწვევს ცუდ შედეგებს. ქართველებს გვჭირდება მეტი სიმკაცრე და ჯარიმა. კონტროლის მკაცრი მექანიზმის გარეშე არაფერი გვეშველება.
თემო ზაქარაძე, ბანკის თანამშრომელი:
- თანაბრად დამნაშავეები ვართ როგორც მძღოლები, ასევე ქვეითად მოსიარულეები. ხანდახან ჩვენც ვარღვევთ და ისინიც და იწყება გაბრაზებების სერია და ურთიერთბრალდებები. მენტალობა უნდა შეიცვალოს, რომ ეს საკითხი მოწესრიგდეს. უფრო მეტი სიმკაცრეა საჭირო. ვიცი, არავინ დამაჯარიმებს და ახლა ვაპირებ პეკინის ქუჩა გადავკვეთო ზებრა გადასასვლელთან მისვლამდე. მანქანას როცა ვატარებ და ვხედავ, რომ ყველა არღვევს, მეც ვარღვევ, სხვაგვარად გავლა შეუძლებელი ხდება.
მარიამ ქებაძე, სტუდენტი:
- სულ სადღაც გვეჩქარება, ქვეითსაც და მძღოლსაც. ზოგადი მოუწესრიგებლობის ამბავია ავარიები. საქართველოში თითქოს ტალღებადაა მიწყობილი მოუწესრიგებლობის მთელი სერია, ეს მხოლოდ საგზაო წესებს არ ეხება, ყველგან უწესრიგობაა.
აკაკი ჩაფოძე, მძღოლი:
- არიან გამოუცდელი მძღოლები, რომლებიც მოძრაობის წესებს არღვევენ და ავარიები ამ მიზეზითაც ხშირია. ქვეითებიც ნამდვილად დამნაშავეები არიან იმიტომ, რომ ვერ წარმოუდგენიათ ზებრამდე მისვლა და ქუჩის ისე გადაკვეთა. არის შემთხვევები, როცა რუსთაველის გამზირს ისე კვეთენ, თითქოს იქ მოძრაობის ვალდებულება ჰქონდეთ. ასეთ დროს ხდება ავარიებიც.
მარიამ ხუგაშვილი, მენეჯერი:
- ვფიქრობ, ყველაზე მეტად ავარიას იწვევს უყურადღებობა, ორივე დამნაშავეა მძღოლიც და ქვეითიც, მაგრამ მაინც მძღოლებს მართებთ უფრო მეტი თავშეკავება და ყურადღება, ქვეითი უპირატესია.
მომატებულ საგზაო შემთხვევებსა და საგზაო მოძრაობის წესების დარეგულირებასთან დაკავშირებით ექსპერტს, "ტრანსპორტისა და გზების ასოციაციის" ხელმძღვანელს დავით მესხიშვილს ვესაუბრეთ:
- როცა ხდება ავტოსგზაო შემთხვევა და ის მთავრდება ფატალური შედეგით, ვინტერესდებით, რა არის ავარიის გამომწვევი ძირითადი მიზეზები. სამწუხაროდ, სრულყოფილი სტატისტიკა, თუ რატომ მოხდა ავარია, შინაგან საქმეთა სამინისტროს არ აქვს. მხოლოდ მითითებულია ის, რომ მიზეზი არის სიჩქარის გადაჭარბება ან არასწორი მანევრირება. ნებისმიერ დარღვევას შეგვიძლია ვუწოდოთ არასწორი მანევრირება და ამიტომაც, როცა არ ვიცით ზუსტი მიზეზები, რთულდება პრევენციული ღონისძიებების დაგეგმვაც. პირველ რიგში, აუცილებელია, დაიხვეწოს სტატისტიკა, დადგინდეს ავტოსაგზაო შემთხვევების გამომწვევი მიზეზები.
დედაქალაქში გვაქვს ე.წ "შავი წერტილები", სადაც ხშირად ხდება ავტოსაგზაო შემთხვევები. ავარიის შემდეგ ადგილზე მიდის საპატრულო პოლიცია და, როგორც წესი, დგინდება, რომ ყოველთვის მძღოლია დამნაშავე. არის ადგილები, სადაც თვეში 100 ავტოსაგზაო შემთხვევა ხდება და ასეთ დროს შესაძლოა, არა მხოლოდ მძღოლია დამნაშავე, არამედ, სხვა გარემო ფაქტორები წარმოადგენს პრობლემას. მსგავს წერტილებში ექსპერტთა ჯგუფი უნდა დადიოდეს და სწავლობდეს, რა მიზეზით გახშირდა იმ მონაკვეთზე ავტოსაგზაო შემთხვევები.
თბილისში, ხშირად ქვეითთან შეჯახება ხდება ისეთ ადგილებში, სადაც ერთდროულად მწვანეა ქვეითისთვის და მძღოლისთვის. მაგალითად, საბურთალოს რაიონში ვაჟა-ფშაველას ქუჩიდან მივდივართ ყაზბეგის მიმართულებით და უნდა შევუხვიოთ პეკინზე. აქ ვხვდებით მწვანე შუქნიშანს როგორც მძღოლისთვის, ასევე ქვეითისთვის. კანონი არეგულირებს, რომ მძღოლმა გზა უნდა დაუთმოს ქვეითს, მაგრამ რეალური სურათი ის გვაქვს, რომ ქეითი გადარბის ზებრაზე, ვერ ასწრებს გადასვლას იმიტომ, რომ ავტომობილების ნაკადი არის უწყვეტი და ასეთ დროს ხდება შეჯახება.
დედაქალაქში ძალიან ბევრგანაა ასეთი "კონფლიქტური სიტუაცია" და ჩვენი რეკომენდაცია არის თბილისის მერიის მიმართ, რომ მწვანე შუქნიშანი არ იყოს ერთდროულად ქვეითებისთვის და მძღოლებისთვის.
მეორე ფაქტორი ქვეითების თემაზე არის ის, რომ ჩვენი ინფრასტრუქტურა არ არის მოწყობილი ისე, რომ ზებრამდე მძღოლმა დააგდოს სიჩქრე. მაგალითად, მშრალი ხიდის ქვეშ, ნახატების გამოფენასთან არის ზებრა, მაგრამ აქ ჩვენ ვმოძრაობთ 60 კილომეტრი საათში სიჩქარით, უცებ გვხვდება ზებრა, ისე, რომ არ ვიცით, რომ უნდა შეგხვდეს, ვერ ვახერხებთ დამუხრუჭებას. ამ დროს რისკი არის ორმაგი, ერთი - ქვეითთან შეჯახების, მეორე კი - უცაბედი დამუხრუჭების შემთხვევაში, ჩვენს უკან მოძრავი მანქანის შეჯახების. ინფრასტრუქტურა არ არის ხელშემწყობი, რომ ავტოსაგზაო შემთხვევებისგან ვიყოთ დაცული.
- როგორ ფიქრობთ, პატრული ლოიალური ხომ არ არის დამრღვევი მძღოლების მიმართ?
- პატრულთან დაკავშირებით უფრო ძირეული პრობლემაა, ვიდრე ლოიალობის საკითხი. ჩვენი პოლიცია, ერთი მხრივ, ებრძვის ქურდებსა და ყაჩაღებს და, მეორე მხრივ, არეგულირებს სატრანსპორტო მოძრაობას. ამ ორ საკითხს ერთად ვერ უმკლავდება, თანაც ძალიან მოიმატა სატრანსპორტო საშუალებების რიცხვმა, ლოიალობა იძულებითია. შინაგან საქმეთა სამინისტრო გეგმავს ამ მიმართულების განვითარებას და პარლამენტში წარდგენილია კანონპროექტი უკონტაქტო პატრულირების კუთხით. არსი ამ კანონისა არის ის, რომ ღერძულა ხაზის გადაკვეთისთვის პატრული არ უნდა გამოგეკიდოს მძღოლს დასაჯარიმებლად. ეს უნდა მოხდეს ავტომატურ რეჟიმში, უკონტაქტო პატრულირებით, მაგრამ ეს საკითხი 8 თვეა გაჭედილია პარლამენტში. მე მოხმრე ვარ უკონტაქტო პატრულირების, ეს არ არის "ნოუ ჰაუ" და ბევრ ქვეყანაში გვხვდება. მომწონს გერმანიის, ბელგიის, ჰოლანდიის გამოცდილება. სკანდინავიის ქვეყნები საერთოდ გამორჩეული და სამაგალითოა ავტოსაგზაო შემთხვევების და ამ დროს გარდაცვალების ყველაზე ნაკლები ციფრებია.
ბელგიამ მაქსიმალური ენერგია ჩადო იმაში, რომ მუნიციპალური ტრანსპორტი განვითარდეს. ბრიტანეთში არის სოციალური კამპანიები, თუ სად და როგორ უნდა მოიქცეს მძღოლი და თუ ისე არ მოიქცევა, რა შედეგები შეიძლება მოჰყვებს.
შეცდომად მიმაჩნია, როცა 2012 წელს ახალმა ხელისუფლებამ ჯარიმები გაანახევრა ისეთ დარღვევებზე, როგორიცაა სიჩქარის გადაჭარბება, უწყვეტი ხაზის გადაკვეთა, გასწრება. ახალ პროგრამაში წერია, რომ ჯარიმები უნდა გაიზარდოს ასეთი დარღვევებისთვის. გამოდის, რომ შეცდომა იყო ჯარიმების განახევრება. მას შემდეგ დღემდე 40%-ით არის გაზრდილი ავტოსაგზაო შემთხვევების რაოდენობა.
- საგზაო შემთხვევების შესახებ შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2016 წლის სტატისტიკა ჯერ არ არის ცნობილი. თქვენი დაკვირვებით, რა ტენდენციაა ამ მხრივ, იმატა თუ იკლო ავტოსაგზაო შემთხვევების დროს გარდაცვლილთა რიცხვმა?
- 2016 წლის მონაცემებიც არ არის საიმედო, 2015 წლის შედეგზე უკეთესი არ იქნება, პირიქით, გაზრდილია ავტოსაგზაო შემთხვევების, დაშავებულთა და დაღუპულთა რაოდენობები.
გასულ კვირას მხოლოდ ორ დღეში დაფიქსირდა 11 გარდაცვლილი. ახმეტაში იყო ავარია, რუსთავში, ურეკში. 11 ადამიანი ორ დღეზე, ეს უბრალოდ კატასტროფაა. ჩვენი გზები არის სასაკლაო შეიძლება ვთქვათ, არანაირი უსაფრთხოება არ არის დაცული. ამას თან ერთვის დაუსჯელობის სინდრომი, როდესაც ადამიანი ერთხელ არღვევს, ორჯერ, ხუთჯერ და არ ისჯება.
- რა ასაკში და როგორ უნდა ისწავლოს ადამიანმა საგზაო მოძრაობის წესები და რა არის თქვენი რეკომენდაცია ამ მხრივ?
- საქართველოს საბავშვო ბაღებში არ ისწავლება არაფერი. საერთაშორისო გამოცდილება გვეუბნება, რომ ბაღის აღსაზრდელი უნდა არჩევდეს შუქნიშანს და ზებრას და უნდა იცოდეს როგორ გადადიან ადამიანები გზებზე. დაწყებით კლასებშიც არაფერი ისწავლება. მაღალი კლასების მოსწავლეებს კი მანდატური ასწავლის, მაგრამ მიმაჩნია, რომ მანდატურის კვალიფიკაცია საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების საკითხებში არის არათუ დაბალი, არამედ არ შეესაბამება არანაირ სტანდარტებს.
რაც შეეხება ავტოსკოლებს, მათი ნაწილი ასწავლის "თაღლითურად". არსებობს ხრიკები, რომლებსაც აზეპირებენ და ადამიანი გადის გამოცდაზე, კორუფციის გარეშე იღებს მართვის მოწმობას, მაგრამ არაადექვატურია იმ გარემოსთან შესაბამისობაში, სადაც მოუწევს მანქანის ტარება. ჩვენ ვითხოვთ ახალი სტანდარტების დანერგვას ამ კუთხითაც.
რა სტრატეგია აქვს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ავტოსაგზაო შემთხვევების შემცირების კუთხით, რა პრევენციული ღონისძიებების გატარებაა დაგეგმილი 2017 წელს, რა მიდგომები აქვს სამინისტროს მოზარდებისთვის საგზაო მოძრაობის წესების სწავლების კუთხით, რა ეტაპზეა ევროკავშირის დირექტივების შესრულება და კიდევ სხვა კითხვებთან დაკავშირებით უწყებაში გაგზავნილ შეკითხვებზე ჯერჯერობით პასუხი ვერ მივიღეთ, თუმცა უახლოეს მომავალში შემოგთავაზებთ ვრცელ ინტერვიუს სამინისტროს მაღალჩინოსანთან, რომელშიც წარმოდგენილი იქნება შსს-ს პოზიცია.
ნინო ხოზრევანიძე
AMBEBI.GE
წაიკითხეთ ასევე: 7 ადგილი თბილისში, სადაც ყველაზე მეტი ავარია ხდება
უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის ყოფილი კანდიდატი თამთა თოდაძეზე - "რა ბრიჯიტ ბარდო ესა მყავს, რა აბია ასეთი ნეტავ"
ვინ არის შორენა ბეგაშვილის ყოფილი ქმრის მეუღლე, რომელიც უკრაინაში ცნობილი დიზაინერია
