წლე­ბის მან­ძილ­ზე, 28 აგ­ვის­ტოს, ყვარ­ლის რა­ი­ო­ნის სო­ფელ გა­ვაზ­ში მცხოვ­რებ ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის ოჯახს უამ­რა­ვი ქვე­წარ­მა­ვა­ლი "სტუმ­რობ­და". ეს უც­ნა­უ­რი ამ­ბა­ვი წლე­ბის მან­ძილ­ზე, სწო­რედ მა­რი­ა­მო­ბის დღეს ხდე­ბო­და და ნო­ემ­ბრამ­დე გრძელ­დე­ბო­და...

რო­გორც ოჯა­ხის წევ­რე­ბი რამ­დე­ნი­მე წლის წინ მი­ცე­მულ ი8ნტერ­ვი­უ­ში ყვე­ბოდ­ნენ, სახ­ლში ყო­ველ­დღი­უ­რად, 15-20 გვე­ლი შე­დი­ო­და, მაგ­რამ ყო­ფი­ლა შემ­თხვე­ვე­ბიც, რო­დე­საც ქვე­წარ­მა­ვალ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა 40-მდეც კი ასუ­ლა.

გთა­ვა­ზობთ სტა­ტი­ას ჟურ­ნალ "გზის" არ­ქი­ვი­დან, რო­მე­ლიც ჯურ­ნა­ლის­ტმა მარი ჯა­ფა­რი­ძემ 2015 წელს მო­ამ­ზა­და:

ვერ­ცხლის­ფე­რი გვე­ლის ასე­თი სა­ხე­ო­ბა სო­ფელ­ში სხვა­გან არ­სად შე­უ­ნიშ­ნავთ, ისი­ნი მხო­ლოდ ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის სა­ცხოვ­რე­ბელ სახ­ლში არი­ან. არც ეზო­ში, არც სახ­ლი­დან 10 მეტ­რის მო­შო­რე­ბით აშე­ნე­ბულ სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში არ ბი­ნად­რო­ბენ... აღ­ნიშ­ნულ სახ­ლში ოთხსუ­ლი­ა­ნი ოჯა­ხი ცხოვ­რობ­და - გივი და თა­მარ ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბი, მათი შვი­ლი გუ­რა­მი და რძა­ლი თა­მუ­ნა. წყნა­რი, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ოჯა­ხია, რომ­ლის გა­სა­ჭი­რის შე­სა­ხებ მთელ­მა რა­ი­ონ­მა იცის. ისი­ნი ინ­სტან­ცი­ი­დან ინ­სტან­ცი­ა­ში და­დი­ან და შვე­ლას ითხო­ვენ, მაგ­რამ ამა­ოდ...

გა­ვა­ზი­დან დაბ­რუ­ნე­ბის­თა­ნა­ვე, თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბი­ო­ლო­გი­ის ფა­კულ­ტე­ტის დე­კა­ნის მო­ად­გი­ლეს, ჰერ­პე­ტო­ლო­გი­უ­რი ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის გამ­გეს, ბა­ტონ და­ვით ბე­კოშ­ვილს და­ვუ­კავ­შირ­დი და კო­მენ­ტა­რი ვთხო­ვე. გვე­ლე­ბის სპე­ცი­ა­ლისტსაც კი და­უ­ჯე­რებ­ლად ეჩ­ვე­ნა ჩემი ნა­ამ­ბო­ბი, მაგ­რამ სა­კუ­თა­რი აზრი მა­ინც გა­მი­ზი­ა­რა და უამ­რა­ვი სა­ინ­ტე­რე­სო შემ­თხვე­ვაც მი­ამ­ბო.

- გვე­ლებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, უამ­რა­ვი მითი და ლე­გენ­დაა ადა­მი­ა­ნე­ბის მიერ მო­გო­ნი­ლი. მა­გა­ლი­თად, ბევ­რჯერ უკი­თხავთ ჩემ­თვის: მარ­თა­ლია თუ არა, რომ რო­დე­საც გვე­ლი წყალ­ში ჩა­დის, შხამს ქვა­ზე ტო­ვებს და რომ ამო­ვა, თუ ვერ მი­აგ­ნო, ქვა­ზე თავს ურტყამს და კვდე­ბაო?.. ეს არის ზღა­პა­რი, ადა­მი­ა­ნის ფან­ტა­ზი­ის ნა­ყო­ფი. რად­გან ადა­მი­ა­ნებ­მა იცი­ან, რომ გვე­ლი შხა­მი­ა­ნია, ამი­ტომ თუ წყალ­ში უკბი­ნა და ამან არ მო­წამ­ლა, ფიქ­რო­ბენ - ე.ი. შხა­მი ქვა­ზე ჰქონ­და და­ტო­ვე­ბუ­ლიო... ქვა­ზე კი არ აქვს და­ტო­ვე­ბუ­ლი, არა­მედ გვე­ლის ეს სა­ხე­ო­ბა არაა შხა­მი­ა­ნი - ეს გახ­ლავთ წყლის ან­კა­რა და მისი ნაკ­ბე­ნი მავ­ნე­ბე­ლი სუ­ლაც არ არის. ზოგს ისე­თი პა­ნი­კუ­რი შიში აქვს, რომ ერთი გვე­ლი ათად ეჩ­ვე­ნე­ბა ხოლ­მე, ზოგი ამ­ტკი­ცებს, რომ ბან­ჯგვლი­ა­ნი გვე­ლი ნახა...

ოდით­გან­ვე გვე­ლი სიბ­რძნის სიმ­ბო­ლოდ იყო მიჩ­ნე­უ­ლი და ეს მარ­თლაც ასეა. გვე­ლე­ბი ძალ­ზე მშვი­დი არ­სე­ბე­ბი არი­ან. მათ აქვთ ძალ­ზე სუს­ტი მხედ­ვე­ლო­ბა და არ­ჩე­ვენ მხო­ლოდ მოძ­რავ საგ­ნებს. ამი­ტომ ხში­რად ყო­ფენ ენას, რად­გან გარე სამ­ყა­როს აღ­ქმას სწო­რედ ენით ახ­დე­ნენ. ენით­ვე შე­იგ­რძნო­ბენ მო­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნის სით­ბოს თუ სხვა საგ­ნებს. ასეთ დროს, სი­სი­ნით აფრ­თხი­ლე­ბენ -წა­დიო. მქო­ნია შემ­თხვე­ვა რო­დე­საც გველ­თან ძალ­ზე ახ­ლოს მივ­სულ­ვარ, მაგ­რამ მას შე­უ­ნარ­ჩუ­ნე­ბია სიმ­შვი­დე და არც კი გან­ძრე­უ­ლა, რათა შე­უმ­ჩნე­ვე­ლი დარ­ჩე­ნი­ლი­ყო და მის­თვის გვერ­დი ამევ­ლო... თუ ის გრძნობს სა­შიშ­რო­ე­ბას იმი­სა, რომ ვთქვათ, ფეხს და­ად­გა­მენ ან რა­ი­მეს ავ­ნე­ბენ, ამ შემ­თხვე­ვა­ში შე­საძ­ლოა, ჯერ სი­სი­ნით, შედმგომ კი კბე­ნით და­იც­ვას თავი. შე­იძ­ლე­ბა ისე მოხ­დეს, რომ მოძ­რავ სა­განს და­ი­ნა­ხავს თუ არა, გა­იქ­ცეს. ერთ ამ­ბავს მო­გიყ­ვე­ბით. ახ­ლობ­ლებ­მა და­ი­ჭი­რეს გვე­ლი. ამ დროს ქვე­წარ­მა­ვალს და­უ­ზი­ან­და რბი­ლი ქსო­ვი­ლი კის­რის არე­ში. ჭრი­ლო­ბა­ში ბუზს ჩა­უდ­ვია კვერ­ცხე­ბი, გა­მო­ჩე­კი­ლან მატ­ლე­ბი და კან­ქვეშ ფუთ­ფუ­თებ­დნენ. გა­ვუ­სუფ­თა­ვე ჭრი­ლო­ბა და გა­ვა­თა­ვი­სუფ­ლე უსი­ა­მოვ­ნო შეგ­რძნე­ბის­გან. შემ­დეგ გა­ვუშ­ვი, მაგ­რამ არ მი­დი­ო­და - თით­ქოს მად­ლი­ე­რე­ბას გა­მო­ხა­ტავ­და... თი­თო­ე­ულ გველს სა­კუ­თა­რი ხა­სი­ა­თი აქვს, ისე­ვე, რო­გორც ადა­მი­ანს.

- თქვენ­თვის თუ უკბე­ნია შხა­მი­ან გველს?

- რო­გორ არა! ერთი პა­ტა­რა "გი­ურ­ზუშ­კა" მყავ­და და ხე­ლით ვკვე­ბავ­დი ხოლ­მე – პირს ვა­ღე­ბი­ნებ­დი და ხვლი­კებს ვუ­ტე­ნი­დი. სწო­რედ ამ დროს, თით­ში მწვდა და მი­კ­ბი­ნა. ან­ტი­გი­ურ­ზი­ნი გა­ვი­კე­თე და გა­დავ­რჩი. მე­ო­რედ კი, დიდი გი­ურ­ზა გა­დამ­ყა­ვად ერთი გა­ლი­ი­დან მე­ო­რე­ში. გა­ვა­ღე და კუდ­ში მოვ­კი­დე ხელი. ფეხ­ზე უნ­დო­და კბე­ნა, მაგ­რამ მო­ვას­წა­რი და გა­ვიქ­ნიე. ამ დროს, მკლავ­ში მწვდა, კბი­ლე­ბი ჩა­მა­სო და კარ­გა ბლო­მად შხა­მი შე­უშ­ვა. მა­შინ მარ­თლაც, ძლივს გა­და­მარ­ჩი­ნეს, მთე­ლი მკლა­ვი და­მი­სივ­და...

- რო­გორ უნდა გა­ვუ­წი­ოთ დახ­მა­რე­ბა ადა­მი­ანს, რო­მელ­საც გველ­მა უკბი­ნა?

- პირ­ვე­ლი, რაც უნდა გა­ა­კე­თოთ – შხა­მი უნდა ამო­წო­ვოთ, რად­გან რაც უფრო ნაკ­ლე­ბი შხა­მი შე­აღ­წევს ორ­გა­ნიზ­მში, მით უფრო მეტი შან­სია გა­დარ­ჩე­ნის. ის, ვინც შხამს ამოს­წოვს, საფრ­თხის წი­ნა­შე არ დგე­ბა, თუ პი­რის ღრუ­ში ღია ჭრი­ლო­ბა არ აქვს, რად­გან შხა­მი მა­შინ არის მავ­ნე­ბე­ლი, როცა სის­ხლში მოხ­ვდე­ბა. თუ გველ­მა ცხი­მო­ვან ქსო­ვილ­ში უკბი­ნა ადა­მი­ანს, უვ­ნე­ბე­ლია, რად­გან ამ დროს, შხა­მი სის­ხლში არ გა­და­დის. მაგ­რამ თუ კუნთში, ვე­ნა­ში ან კა­პი­ლარ­ში მოხ­ვდე­ბა, ეს უკვე სა­ში­შია... შხა­მი რომ და­ლი­ოთ, კუჭ­ში გა­იხ­სნე­ბა და არა­ფერს გავ­ნებთ... ასე­ვე კარ­გი მე­თო­დია, გვე­ლის ნაკ­ბენ­ზე და­ი­ყა­როთ დენ­თი, რო­მე­ლიც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი სა­ნა­დი­რო თო­ფის ჰილ­ზებ­შია და ცე­ცხლი წა­უ­კი­დოთ. ის ად­გი­ლი ამო­იწ­ვე­ბა და შხა­მი ვე­რა­ფერს გავ­ნებთ. ამო­წო­ვა წა­მი­ე­რად ხდე­ბა და ტკი­ვილ­საც ვერ იგ­რძნობთ.

- რო­გორც ჩანს, თქვენ ქვე­წარ­მავ­ლე­ბის არ გე­ში­ნი­ათ...

- მე კარ­გად ვიც­ნობ მათი ქცე­ვის წე­სებს, ამი­ტომ არ მე­ში­ნია. აქ, უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მყავ­და პი­თო­ნი, რო­მე­ლიც სულ 52 სმ სიგ­რძის იყო, რო­დე­საც მა­ჩუ­ქეს. 13 წელი ვზრდი­დი და ბო­ლოს, 4,5 მ-ს მი­აღ­წია. პი­თო­ნი არის უშ­ხა­მო, მახ­რჩო­ბე­ლა გვე­ლი, მაგ­რამ მე თავს არ მეს­ხმო­და, რად­გან "ბავ­შვო­ბი­დან" მიჩ­ვე­უ­ლი მყავ­და და ლა­პა­რა­კი რომ შეს­ძლე­ბო­და, მა­მას და­მი­ძა­ხებ­და. ერ­თად დავ­დი­ო­დით ხოლ­მე სა­ბა­ნა­ოდ. თავ­და­პირ­ვე­ლად, მან­ქა­ნა­ში ჩავ­სვამ­დი და ისე მიმ­ყავ­და. მაგ­რამ ერთხელ, წყნე­თი­დან რომ მოვ­დი­ო­დით, "პედ­ლებ­ში" ჩა­ეხ­ვია და ხრამ­ში გა­და­ვარ­და. შემ­დეგ უკვე ტო­მა­რა­ში ვსვამ­დი ხოლ­მე, რომ არ ეძ­რო­მი­ა­ლა და ხელი არ შე­ე­შა­ლა ჩემ­თვის. მდი­ნა­რის პი­რას გა­ვუშ­ვებ­დი, მაგ­რამ ყუ­რა­დღე­ბის ქვეშ მყავ­და, რომ არ­სად შემ­ძვრა­ლი­ყო. გვე­ლებს არა აქვთ სმე­ნა, ამი­ტომ, რომ და­მე­ძა­ხა, არ გა­მო­ვი­დო­და...

- მაშ, ფა­კი­რე­ბის დაკ­რულ­ზე რო­გორ ცეკ­ვა­ვენ?

- ფა­კი­რე­ბი იტყუ­ე­ბი­ან: გვე­ლე­ბი ხმა­ზე კი არ ცეკ­ვა­ვენ - მათ უბ­რა­ლოდ, ჩვე­ვად აქვთ, შე­ი­ჭყი­ტონ ნე­ბის­მი­ერ ხვრელ­ში. ასე რომ, ისი­ნი საკ­რა­ვის ხვრელ­ში იყუ­რე­ბი­ან, ფა­კი­რი ამოძ­რა­ვებს საკ­რავს, გვე­ლი კი ტანს აყო­ლებს... ჩემს პი­თონს ვა­სე­ირ­ნებ­დი ხოლ­მე უნი­ვერ­სი­ტე­ტის შიდა ეზო­ში, სა­დაც გარ­შე­მო სა­ვენ­ტი­ლა­ციო ხვრე­ლე­ბია. ძალ­ზე უყ­ვარ­და იქ შეძ­რო­მა, მაგ­რამ მე ვუშ­ლი­დი, ამი­ტომ, როცა იქ ვი­ყა­ვი, ეზო­ში და­სე­ირ­ნობ­და არ­ხე­ი­ნად. ერთხელ, ასეთ დროს, ტე­ლე­ფონ­თან მიხ­მეს. მივ­ხვდი, თვალს მო­ვე­ფა­რე­ბო­დი თუ არა, ხვრელ­ში შეძ­ვრე­ბო­და. მარ­თლაც, უკან როცა მივ­ბრუნ­დი, და­ვი­ნა­ხე, რომ თავი ჰქონ­და ხვრელ­ში შე­ყო­ფი­ლი და იქა­უ­რო­ბას ზვე­რავ­და. მე ხელი ვტა­ცე, რომ არ შემ­ძვრა­ლი­ყო. ელ­ვის სის­წრა­ფით მობ­რუნ­და და მკლავ­ში ჩა­მა­სო კბი­ლე­ბი. რო­დე­საც იგ­რძნო, რომ მე ვი­ყა­ვი, უნდა გე­ნა­ხათ, რა დღე­ში ჩა­ვარ­და!.. და­იგ­რი­ხა, და­ი­მორ­ცხვა და მერე კარ­გა ხანს მე­მა­ლე­ბო­და და აღარ მე­ნახ­ვე­ბო­და. შე­საძ­ლოა, სხვა ჯი­შის გვე­ლი ასე არ მოქ­ცე­უ­ლი­ყო, მაგ­რამ ამ გვე­ლის მიჩ­ვე­ვა შე­საძ­ლე­ბე­ლი ყო­ფი­ლა.

- პი­თო­ნის­თვის სა­ხე­ლი თუ გქონ­დათ შერ­ჩე­უ­ლი?

- კი, გრი­შას ვე­ძახ­დი. ქარ­თუ­ლი ფილ­მი რომ არის - "ცის­ფე­რი მთე­ბი ანუ და­უ­ჯე­რე­ბე­ლი ამ­ბა­ვი" - იქ არის ერთი ფრა­ზა: მიშა აქ არის, გრი­შა აქ არი­სო... ჰოდა, ჩვენ გვყავ­და თა­ნამ­შრო­მე­ლი მიშა და ის რომ მო­ვი­დო­და, ვი­ტყო­დი ხოლ­მე: მიშა აქ არის, გრი­შა აქ არის-მეთ­ქი, ამი­ტომ შე­ვარ­ქვით ეს სა­ხე­ლი.

- რა ბე­დია ეწია გრი­შას?

- სამი წლის წინ მოკ­ვდა. ზამ­თრის პირი იყო. იმ პე­რი­ოდ­ში შუქი ხში­რად ქრე­ბო­და. ერთ დღეს, ორი კურ­დღე­ლი ერ­თად შე­ვუგ­დე გა­ლი­ა­ში. ორი­ვე ერ­თად და­ი­ჭი­რა, ერთი პი­რით, მე­ო­რე - კუ­დით და ორი­ვე ერ­თდრო­უ­ლად მო­ახ­რჩო, შემ­დეგ გა­დაყ­ლა­პა. ამა­სო­ბა­ში გა­მო­ირ­თო შუქი და აცივ­და. გვე­ლის სხე­უ­ლის ტემ­პე­რა­ტუ­რაც და­ე­ცა. ამის გამო ორ­გა­ნიზ­მმა საკ­ვე­ბი ვე­ღარ მო­ი­ნე­ლა და კუჭ­ში ხრწნა და­ი­წყო. ორ­გა­ნიზ­მი მო­ი­წამ­ლა და გვე­ლი მოკ­ვდა. უნი­ვერ­სი­ტე­ტის შიდა ეზო­ში დავ­მარ­ხეთ. გრი­შა ტე­ლე­თა­მაშ­ში - "ვის უნდა 20 ათა­სი" - დუტა სხირტლა­ძემ თა­ვის ერთ-ერთ კი­თხვა­ში გა­მო­ი­ყე­ნა: რა ჰქვია პი­თონს, რო­მე­ლიც უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ცხოვ­რობ­სო?.. სტუ­დენ­ტებს ძალ­ზე უყ­ვარ­დათ პი­თო­ნი. 4-5 ბიჭი მხარ­ზე გა­ი­დებ­და ხოლ­მე და და­ა­სე­ირ­ნებ­და...

ბა­ტო­ნი და­ვი­თის გუ­ლა­დო­ბის ფონ­ზე, ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის შიში შე­საძ­ლოა, უსა­ფუძ­ვლო­დაც მო­გეჩ­ვე­ნოთ. მაგ­რამ და­მე­თან­ხმე­ბით, რომ არც ისე იო­ლია, ამ­დე­ნი გვე­ლის გა­რე­მოც­ვა­ში იცხოვ­რო და ყო­ველ წუ­თას საფრ­თხის წი­ნა­შე იმ­ყო­ფე­ბო­დე. გვე­სა­უბ­რე­ბა თა­მუ­ნა გო­ჩი­აშ­ვი­ლი (ჯა­ფი­აშ­ვი­ლე­ბის რძა­ლი):

- უკვე ათი წე­ლია, მთე­ლი ოჯა­ხი სა­ში­ნელ პი­რო­ბებ­ში ვიმ­ყო­ფე­ბით. ყო­ვე­ლი მა­რი­ა­მო­ბის დღე­სას­წა­უ­ლი­დან, ნო­ემ­ბრის ბო­ლომ­დე და შემ­დეგ - ყო­ველ გა­ზა­ფხულ­ზე, მარ­ტი­დან ივ­ნი­სამ­დე, უამ­რა­ვი გვე­ლის გვერ­დით ცხოვ­რე­ბა გვი­წევს. ვერ­ცხლის­ფე­რი გვე­ლე­ბია, სხვა­დას­ხვა სიგ­რძის – 10-15 სმ-დან და­წყე­ბუ­ლი, 2-მეტ­რი­ა­ნით დამ­თავ­რე­ბუ­ლი. ყო­ველ­დღი­უ­რად, 15-20 გველს ვკლავთ, მაგ­რამ ყო­ფი­ლა შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც 40 გვე­ლიც მოგ­ვიკ­ლავს. მსგავს გველს მთელ სო­ფელ­ში სხვა­გან ვერ­სად ნა­ხავთ. მინ­დვ­რებ­სა და ბოსტნებ­ში აქა-იქ მე­ზობ­ლე­ბიც ნა­ხუ­ლო­ბენ ქვე­წარ­მავ­ლებს, მაგ­რამ - თითო-ორო­ლას თა­ნაც, სულ სხვა შე­ფე­რი­ლო­ბი­სას. ამ­ჟა­მად არ არი­ან, მაგ­რამ 28 აგ­ვის­ტო­დან უკვე და­ი­წყე­ბენ გა­მოს­ვლას, ში­შით ვე­ლით მათ გა­მო­ჩე­ნას. ოთა­ხის ნე­ბის­მი­ერ კუ­თხე­ში, ყვე­ლა ნივთზე შეხ­ვდე­ბით გველს. ვპო­უ­ლობთ უამ­რავ გა­მო­ნაც­ვალ კანს... ღა­მით, ჯერ ვათ­ვა­ლი­ე­რებთ ოთახს, შემ­დეგ ვწვე­ბით და­სა­ძი­ნებ­ლად, მაგ­რამ ში­შის­გან ნა­ხე­ვა­რი ღამე მა­ინც არ გვძი­ნავს. ქვე­ვით ოთახ­ში კარ­გად ის­მის, რო­გორ დას­რი­ა­ლე­ბენ სახ­ლის სხვენ­ზე...

ზამ­თარ-ზა­ფხულ კარ-ფან­ჯრე­ბი ჩა­რა­ზუ­ლი გვაქვს. შარ­შან ამ კუ­თხში მიდ­გმულ კაქ­ტუს­ზეც კი ვნა­ხეთ შე­მოხ­ვე­უ­ლი. ამ ზა­ფხულს კი, შინ მარ­ტო ვი­ყა­ვი, აი­ვან­ზე გა­ვე­დი და შევ­ნიშ­ნე ორი გვე­ლი, რო­მელ­თაც სა­ხუ­რა­ვი­დან თა­ვე­ბი ჰქონ­დათ ჩა­მოშ­ვე­ბუ­ლი... პა­ნი­კუ­რი შიში მაქვს ქვე­წარ­მავ­ლე­ბის. და­ვი­წყე ყვი­რი­ლი, მთე­ლი ტა­ნით ვკან­კა­ლებ­დი. შე­მო­ვი­და მე­ზო­ბე­ლი მა­მა­კა­ცი, რო­მელ­მაც სპე­ცი­ა­ლუ­რი ჯო­ხით (ასე­თი ჯოხი ყვე­ლა კუ­თხე­ში გვაქვს - წინ ლურ­სმა­ნი და მა­ხა­თი აქვს მი­მაგ­რე­ბუ­ლი) სცა­და გვე­ლის მოკ­ვლა. ლურ­სმა­ნი შე­ურ­ჭო და ჭერ­ზე მი­ჭყლე­ტა და­ა­პი­რა. ამ დროს, ასე ორ მეტ­რამ­დე სიგ­რძის გვე­ლი მთე­ლი ტა­ნით გად­მო­ეშ­ვა ძირს და კუდს თვალ­წინ უტ­რი­ა­ლებ­და, შემ­დეგ ზე­მო­დან მოყ­ვი­თა­ლო-მომ­წვა­ნო ფე­რის სი­თხე გად­მო­ან­თხია, რო­გორც ვვა­რა­უ­დობთ, შხა­მი იყო...

- პი­ვე­ლად რო­დის შე­ნიშ­ნეთ ქვე­წარ­მავ­ლე­ბი?

- 10 წე­ლია რაც ამ ოჯა­ხის რძა­ლი ვარ, პირ­ვე­ლი 3 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, თბი­ლის­ში ვცხოვ­რობ­დი, რად­გან სტუ­დენ­ტი ვი­ყა­ვი. სო­ფელ­ში რომ დავ­ბრუნ­დი ასე­თი ამ­ბა­ვი დამ­ხვდა: დე­დამ­თილ­მა მი­თხრა, რომ ჩემს ჩა­მოს­ვლამ­დე გვე­ლე­ბი არ უნა­ხავთ. სოფ­ლის მკვიდ­რნი კი მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, რომ 18 წლის წინ, რო­დე­საც ამ სახ­ლს აშე­ნებ­დნენ, სა­ძირ­კვლის გა­თხრი­სას, გვე­ლის კვერ­ცხე­ბი უნა­ხავთ. რჩე­ვაც მი­უ­ცი­ათ ოჯა­ხის წევ­რე­ბის­თვის აქ სახ­ლს ნუ აა­შე­ნებ­თო, - მაგ­რამ მა­ინც აუ­შე­ნე­ბი­ათ, რო­მელს და­ვუ­ჯე­როთ, არ ვი­ცით: იმა­საც ამ­ბო­ბენ, თით­ქოს ადრე, ამ ად­გილ­ზე საფ­ლა­ვი ყო­ფი­ლა. ისიც უთ­ქვამთ, თით­ქოს აქ გან­ძია ჩა­მარ­ხუ­ლი და გვე­ლე­ბი სწო­რედ მას დას­რი­ა­ლე­ბე­ნო... ამას წი­ნათ, აი­ვან­ზე ორი პა­ტა­რა გვე­ლის წი­წი­ლი შევ­ნიშ­ნე. და­ვუ­ძა­ხე მე­ზო­ბელ გო­გოს, რო­მელ­საც ასე პა­ნი­კუ­რად არ ეში­ნია მათი და ვთხო­ვე, მო­ეკ­ლა. და­ახ­ლო­ე­ბით ერთი სა­ა­თის შემ­დეგ კი, დიდი გვე­ლი გა­მოს­რი­ალ­და. მე მე­გო­ნა, რომ ეს მათი დედა იყო და შვი­ლებს ეძებ­და... ზოგი იმა­საც გვე­უბ­ნე­ბა, რომ ეს ცო­ცხალმშო­ბი გვე­ლე­ბია და ისი­ნი კვერ­ცხი­დან არ იჩე­კე­ბი­ან - პირ­და­პირ წი­წილს ბა­დე­ბენ. ერ­თმა მო­ხუც­მა კი მი­თხრა, - რო­გორც ჩანს, დედა და მამა გვე­ლე­ბი სა­ძირ­კველ­ში ცხოვ­რო­ბენ, ძალ­ზე დი­დე­ბი არი­ან და გა­რეთ არ გა­მო­დი­ან, ისი­ნი შვი­ლებს ბა­დე­ბენ და მხო­ლოდ ისი­ნი გვეჩ­ვე­ნე­ბი­ა­ნო.

- ალ­ბათ სტუმ­რე­ბიც ერი­დე­ბი­ან თქვენ­თან მოს­ვლას, ხომ?

- რა თქმა უნდა. სტუ­მა­რი მე­ნატ­რე­ბა. ყვე­ლას ეში­ნია ეზო­ში შე­მოს­ვლის. ის კი არა და, მე მუ­სი­კის მას­წავ­ლე­ბე­ლი გახ­ლა­ვართ, ვმუ­შა­ობ სა­მუ­სი­კო სტუ­დი­ა­ში და მოს­წავ­ლე­ებს კერ­ძო­დაც ვა­მე­ცა­დი­ნებ­დი ხოლ­მე. რო­მე­ლი მოს­წავ­ლე მო­მი­ვა აქ?.. ერ­თმა მღვდელ­მა მი­თხრა: რო­გორც ჩანს, ისი­ნი მანდ კარ­გად გრძნო­ბენ თავს, მათი სამ­ფლო­ბე­ლო მან­დაა და არ­სად წავ­ლენ, თქვენ კი ვერ გამ­რავ­ლდე­ბით, ვიდ­რე იმ სახ­ლში იცხოვ­რებ­თო...

- შვი­ლი არ გყავთ, ხომ?

- არა, არ მყავს... ვფეხ­მძიმ­დე­ბი, მაგ­რამ ში­შის გამო, ბავ­შვებს ვკარ­გავ. რომც მე­ყო­ლოს, აქ რო­გორ გავზრდი?.. ძალ­ზე გა­მი­ჭირ­დე­ბა. ერთხელ, 2 მღვდე­ლი გვეწ­ვია, რომ­ლებ­საც ჩვე­ნი გა­სა­ჭი­რი შე­უ­ტყვი­ათ და თვი­თონ მო­ვიდ­ნენ. მათ თვალ­წინ 2 გვე­ლი მოვ­კა­ლით. გვი­თხრეს - ერ­თა­დერ­თი გა­მო­სა­ვა­ლი ის არის, რომ აქე­დან წახ­ვი­დე­თო. ეს სახ­ლი უნდა და­იწ­ვას, რომ გვე­ლე­ბი გა­ნად­გურ­დნენ, მაგ­რამ ჩვენ სად ვი­ცხოვ­როთ?..

- გვე­ლე­ბი აგ­რე­სი­უ­ლე­ბი არი­ან?

- არა, აგ­რე­სი­უ­ლე­ბი არ არი­ან, პი­რი­ქით – ცდი­ლო­ბენ, თავი აგ­ვა­რი­დონ. მაგ­რამ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ჩვენ რა დღე­ში ვიქ­ნე­ბით!.. რამ­დენ­ჯერ­მე ვნა­ხეთ გვე­ლის მიერ დაკ­ბე­ნი­ლი, მკვდა­რი ქა­თა­მიც. სახ­ლის ერთ კუ­თხი­დან გა­მო­დი­ან და საწ­ვი­მარ მილ­ზე თა­ვი­სუფ­ლად ადი-ჩა­მო­დი­ან...

- გა­მო­სა­ვალს რაში ხე­დავთ?

- წარ­მოდ­გე­ნა არ მაქვს, რა უნდა გა­ვა­კე­თოთ. ვი­ყა­ვით რა­ი­ო­ნის გამ­გე­ო­ბა­ში, დავ­წე­რეთ გან­ცხა­დე­ბა და ვი­თხოვ­დით შვე­ლას, მაგ­რამ არა­ნა­ი­რი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა არ მოჰ­ყო­ლია. გვინ­დო­და, კა­ხე­თის გუ­ბერ­ნა­ტორ­თან, ბა­ტონ პეტ­რე ცის­კა­რიშ­ვილ­თან მივ­სუ­ლი­ყა­ვით, მაგ­რამ მას­თან არ შეგ­ვიშ­ვეს... გა­მო­დის, რომ ვიდ­რე გვე­ლებს ვინ­მე არ შე­ე­წი­რე­ბა, ყუ­რა­დღე­ბას არა­ვინ მოგ­ვაქ­ცევს... ღვთის წყა­ლო­ბად ვთვლით, რომ ჯერ­ჯე­რო­ბით ქვე­წარ­მავ­ლებ­მა არა­ვინ იმ­სხვერ­პლეს.

ახლა კი, კვლავ ბა­ტო­ნი და­ვით ბე­კოშ­ვი­ლის ინ­ტერ­ვი­უს და­ვუბ­რუნ­დეთ და მის კო­მენ­ტარს გა­ვეც­ნოთ:

- რო­გორც ჩანს, ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლი წარ­მო­ად­გენს ბი­ო­ტოპს, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ იქ გახ­ლავთ გვე­ლე­ბის სა­ცხოვ­რებ­ლად, გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლად და ბი­ო­ლო­გი­უ­რად ხელ­საყ­რე­ლი გა­რე­მო. ცო­ცხალმშო­ბი გვე­ლი არ არ­სე­ბობს. არ­სე­ბობს ისე­თი სა­ხე­ო­ბა, რო­მე­ლიც მუ­ცელ­ში ამ­წი­ფებს კვერ­ცხებს, მუ­ცელ­ში­ვე გა­დის გან­ვი­თა­რე­ბის ყვე­ლა პრო­ცესს და წი­წი­ლე­ბი მერე გა­მო­დი­ან დე­დის სხე­უ­ლი­დან. მაგ­რამ ეს მა­ინც კვერ­ცხით გამ­რავ­ლე­ბა გახ­ლავთ. რაც შე­ე­ხე­ბა მათი გა­მო­ჩე­ნის პე­რი­ოდს - ეს აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ჯდე­ბა მათი ქცე­ვის ნორ­მა­ში: აგ­ვის­ტო­დან გვე­ლე­ბი გა­და­დი­ან აქ­ტი­უ­რი კვე­ბის რე­ჟიმ­ზე, რად­გან წინ უდევთ ზამ­თა­რი, რო­მე­ლიც ანა­ბი­ოზ­ში (ძილ­ში) უნდა გა­ა­ტა­რონ და სჭირ­დე­ბათ ცხი­მო­ვა­ნი ქსო­ვი­ლის დაგ­რო­ვე­ბა, რათა ზამ­თრის გა­და­ტა­ნა შეძ­ლონ.

- რო­გორ უნდა მო­ი­გე­რი­ონ ჯა­ფოშ­ვი­ლებ­მა ქვე­წარ­მავ­ლე­ბი?

- მათი მო­გე­რი­ე­ბა სა­ჭი­რო არაა - თა­ვად გა­ურ­ბი­ან ადა­მი­ა­ნებს. გველ­მა შე­საძ­ლოა, ქა­თამს მარ­თლაც უკბი­ნოს, მაგ­რამ იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ქა­თა­მი ჩა­უ­ნის­კარ­ტებს – გა­მო­რი­ცხუ­ლია, რომ თვი­თონ გა­მო­ე­კი­დოს და დაკბი­ნოს. თუ წი­წი­ლაა, შე­იძ­ლე­ბა და­ი­ჭი­როს და შე­ჭა­მოს, მაგ­რამ ქა­თა­მი ისე­თი ზო­მის გახ­ლავთ, რომ გვე­ლი ვერ გა­დაყ­ლა­პავს, ამი­ტომ ასე­თი ზო­მის ფრინ­ვე­ლებს არ ერ­ჩის.

- თქვე­ნი ვა­რა­უ­დით, რო­მე­ლი სა­ხე­ო­ბის გვე­ლია ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის ოჯახ­ში?

- ასე ზე­პი­რად ძალ­ზე გა­მი­ჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვერ­ცხლის­ფე­რი გი­ურ­ზაც გვხვდე­ბა, თან - სწო­რედ ამ სა­ხო­ე­ბას აქვს მომ­წვა­ნო-მოყ­ვი­თა­ლო ფე­რის ბლან­ტი შხა­მი, მაგ­რამ არა ისე­თი დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით, რომ ზე­მო­დან გად­მო­ან­თხი­ოს, შე­საძ­ლოა, მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე წვე­თი გა­მო­ყოს ორ­გა­ნიზ­მი­დან. სა­ერ­თოდ, გველ­მა თუ შე­ნიშ­ნა, რომ მისი არ ეში­ნი­ათ, თავს გა­ნე­ბებს, მაგ­რამ არ­სე­ბობს ისე­თი სა­ხე­ო­ბე­ბიც, რომ­ლე­ბიც ძალ­ზე აგ­რე­სი­უ­ლე­ბი არი­ან. ძალ­ზე სა­ინ­ტე­რე­სოა, რა სა­ხე­ო­ბის გვე­ლე­ბი არი­ან ჯა­ფოშ­ვი­ლე­ბის ოჯახ­ში. აუ­ცი­ლებ­ლად ვნა­ხავ და გა­ვარ­კვევ. თუმ­ცა იმე­დი არ მაქვს, რომ ნამ­დვი­ლად ვნა­ხავ 40 გველს ერ­თად...

მარი ჯა­ფა­რი­ძე, ჟურ­ნალ "გზის" არ­ქი­ვი­დან