20 წლის იყო, ომის ქარ­ცე­ცხლში რომ მოხ­ვდა. რი­გი­თი ჯა­რის­კა­ცი გი­ორ­გი ჯა­ბა­ხი­ძე ცხინ­ვა­ლის მი­სად­გო­მებ­თან, საბ­რძო­ლო და­ვა­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბის დროს, რამ­დე­ნი­მე თა­ნა­მებ­რძოლ­თან ერ­თად, რუ­სუ­ლი თვითმფრი­ნა­ვე­ბის და­ბომბვა­ში მოჰ­ყვა და მარ­ჯვე­ნა ფეხი და­კარ­გა. ახალ­გაზ­რდა კაცს ყუ­რე­ბი არ ჩა­მო­უყ­რია, უფრო მე­ტიც - ღი­მი­ლით მი­თხრა: გა­მი­მარ­თლა, რომ გა­დავ­რჩი. ჩემ­მა მე­გობ­რებ­მა სამ­შობ­ლოს სი­ცო­ცხლე შეს­წი­რეს, მე კი ცალი ფე­ხი­თაც არა­ფე­რი მი­ჭირ­სო... ახალ­გაზ­რდა ბიჭი ფე­ხის პრო­თეზ­საც შე­ე­გუა, ოჯა­ხიც შექ­მნა და არც საყ­ვა­რე­ლი საქ­მის­თვის და­უ­ნე­ბე­ბია თავი...

- სა­ვალ­დე­ბუ­ლო სამ­ხედ­რო სამ­სა­ხურ­ში არ ვყო­ფილ­ვარ, თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­თან 4-წლი­ა­ნი კონ­ტრაქ­ტი გა­ვა­ფორ­მე. თა­რი­ღი მახ­სოვს - 2007 წლის 6 აგ­ვის­ტო იყო, ზუს­ტად ერთი წლის თავ­ზე კი ომი და­ი­წყო... იმ ერთი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბევ­რი რამ ვის­წავ­ლე. ყვე­ლა­ზე სა­ფუძ­ვლი­ა­ნი სწავ­ლე­ბა ებ­რა­ე­ლე­ბის 6-თვი­ა­ნი სა­დაზ­ვერ­ვო მომ­ზა­დე­ბი­სას მი­ვი­ღე, შემ­დეგ იყო ამე­რი­კე­ლი ინ­სტრუქ­ტო­რე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით, ვა­ზი­ა­ნის სამ­ხედ­რო ბა­ზა­ზე გავ­ლი­ლი სწრა­ფი რე­ა­გი­რე­ბის კურ­სე­ბი.

ერაყ­შიც ვა­პი­რებ­დი წას­ვლას... ნე­ბის­მი­ე­რი მომ­ზა­დე­ბა რე­ა­ლურ ომ­თან მი­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი იყო, მაგ­რამ ომი სხვა ყო­ფი­ლა... ბოლო დროს გან­ვლილ წვრთნებ­ზე ხში­რად ვფიქ­რობ: ებ­რა­ე­ლე­ბის სწავ­ლე­ბა რომ არ გა­მევ­ლო, დღეს ცო­ცხა­ლი არ ვიქ­ნე­ბო­დი. სას­წავ­ლო კურ­სებ­მა დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა შემ­ძი­ნა.

- რაც რე­ა­ლუ­რი ომის­თვის ფსი­ქო­ლო­გი­ურ მომ­ზა­დე­ბა­საც გუ­ლის­ხმობს, არა?

- დიახ. ჯა­რის­კა­ცი ომის­თვის ყო­ველ­თვის მზა­დაა, მაგ­რამ მა­ინც არ გვე­გო­ნა, ყვე­ლა­ფე­რი ასე უცებ თუ მოხ­დე­ბო­და... როცა გან­გა­ში გა­მო­ცხად­და, ია­რა­ღი ავის­ხით, სამ­ხედ­რო მან­ქა­ნებ­ში ჩავ­სხე­დით და ცხინ­ვა­ლის მი­მარ­თუ­ლე­ბით და­ვი­ძა­რით, მაგ­რამ ბო­ლომ­დე მა­ინც არ გვჯე­რო­და, რომ ომში მივ­დი­ო­დით. გვე­გო­ნა, მო­რი­გი შე­ტე­ვა იყო და ყვე­ლა­ფე­რი ერთ დღე­ში დას­რულ­დე­ბო­და... ჩვე­ნი სა­დაზ­ვერ­ვო ასე­უ­ლი აგა­რის რა­ი­ონ­ში, სო­ფელ ქვე­ნატ­კო­ცა­ში შე­ჩერ­და. ბრძა­ნე­ბის თა­ნახ­მად, ბრი­გა­დის­თვის უნდა მოგ­ვე­ძებ­ნა ად­გი­ლი, სა­დაც შევ­ყოვ­ნდე­ბო­დით და მე­თა­უ­რე­ბი სა­მოქ­მე­დო გეგ­მას შე­ად­გენ­დნენ; ამის შემ­დეგ, გო­რის მხრი­დან ოსურ სოფ­ლებ­ში შე­ვე­დით.

- ამ დრო­ის­თვის ოსუ­რი სოფ­ლე­ბი დაც­ლი­ლი იყო?

- დიახ, იქა­უ­რო­ბა უკვე არ­ტი­ლე­რი­ით იბომ­ბე­ბო­და. გზა­დაგ­ზა ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი გვხვდე­ბოდ­ნენ, უფრო სწო­რად - ვი­ღაც მა­მა­კა­ცე­ბი, მაგ­რამ სამ­ხედ­რო­ე­ბი იყ­ვნენ თუ სა­მო­ქა­ლა­ქო­ე­ბი, ვერ მივ­ხვდით...

- რა­ტომ?

- უც­ნა­უ­რად ეც­ვათ: სამ­ხედ­რო შარ­ვა­ლი, ბო­ტა­სე­ბი და ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მა­ი­სუ­რე­ბი; ზოგს ჰქონ­და ია­რა­ღი, ზოგს - არა. უეც­რად სა­ი­დან­ღაც გა­მო­ვარ­დე­ბოდ­ნენ, სრო­ლას ატეხ­დნენ და შემ­დეგ იკარ­გე­ბოდ­ნენ. ჩვენც ამ მცი­რე წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას მო­ვი­გე­რი­ებ­დით და გზას გან­ვაგ­რძობ­დით... 7 აგ­ვის­ტოს ღამე ერთ-ერთ ოსურ სო­ფელ­ში გა­ვა­თე­ნეთ. ჩვენს მახ­ლობ­ლად რუ­სე­ბის სა­გუ­შა­გო იყო - ისი­ნი ვერ გვხე­დავ­დნენ, ჩვენ კი მთე­ლი ღამე ვუთ­ვალ­თვა­ლეთ.

- რას აკე­თებ­დნენ?

- გან­სა­კუთ­რე­ბულს არა­ფერს... 3 თუ 4 კაცი იყო, ორი კა­რა­ვი ედ­გათ და ერთი ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ო­რი ჰყავ­დათ. როცა გა­თენ­და, დაგ­ვი­ნა­ხეს და მა­შინ­ვე ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ო­რი და­ქო­ქეს, მაგ­რამ რომ და­ი­ნა­ხეს, ბევ­რნი ვი­ყა­ვით, ისევ კარ­ვებ­ში შებ­რუნ­დნენ. არ ვიცი, რა იფიქ­რეს და რა გეგ­მე­ბი ჰქონ­დათ... ჩვენ­მა მე­თა­ურ­მა, კა­პი­ტან­მა ჯე­მალ თო­დუ­ამ (ომის შემ­დეგ მას მა­ი­ო­რის წო­დე­ბა მი­ა­ნი­ჭეს) გაგ­ვაფრ­თხი­ლა, - რუს სამ­შვი­დო­ბო­ებს არ ეს­რო­ლო­თო... გზა­ში რამ­დე­ნი­მე მოკ­ლუ­ლი ოსი ჯა­რის­კა­ციც ვნა­ხე. მათ რუ­სუ­ლი სამ­ხედ­რო ფორ­მა ეც­ვათ, უმე­ტე­სო­ბას ფეხ­ზე ბო­ტა­სი ან კედი ეცვა. ძი­რი­თა­დად, ავ­ტო­მა­ტე­ბი ჰქონ­დათ... წვრთნე­ბი თით­ქმის ყვე­ლას გავ­ლი­ლი გვქონ­და, მაგ­რამ შე­ვამ­ჩნიე, მკვდრე­ბის და­ნახ­ვამ რამ­დე­ნი­მე ჯა­რის­კაც­ზე ცუ­დად იმოქ­მე­და.

- შენ­ზე?

- ჩემ­ზეც... თა­ვი­დან ყვე­ლა­ნი და­ვი­ძა­ბეთ, მაგ­რამ შემ­დეგ თავი ხელ­ში ავიყ­ვა­ნე; მივ­ხვდი, რომ ეს იყო რე­ა­ლო­ბა და ემო­ცი­ე­ბი უნდა მო­მე­თო­კა... 4 სა­ათ­ზე მეტ­ხანს შე­უ­ჩე­რებ­ლად ვი­ა­რეთ, 8 ოსუ­რი სო­ფე­ლი გა­მო­ვი­ა­რეთ და ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ინ­ტენ­სი­უ­რი ბრძო­ლე­ბი არ ყო­ფი­ლა, მხო­ლოდ ში­გა­და­შიგ გვეს­როდ­ნენ, მაგ­რამ რო­გორც კი ცხინ­ვალს მი­ვა­დე­ქით, ვი­თა­რე­ბა შე­იც­ვა­ლა - იქ ნამ­დვი­ლი ომი იყო, ყვე­ლა­ნა­ი­რი ტი­პის ია­რა­ღი­დან ის­როდ­ნენ. ქა­ლა­ქის შე­სას­ვლელ­თან, ნაძვნარ­ში შევ­ჩერ­დით... ცხინ­ვა­ლის ტრა­ფა­რეტ­თან სა­მახ­სოვ­რო ფო­ტოც კი გა­და­ვი­ღეთ. მე­თა­უ­რებ­მა ოცე­უ­ლე­ბად და ათე­უ­ლე­ბად დაგ­ვყვეს და ჩვენ "ჩა­საფ­რე­ბა­ში" გაგ­ვიშ­ვეს. ჩა­საფ­რე­ბის ად­გი­ლი­დან ცხინ­ვა­ლი გაშ­ლი­ლი ხე­ლის­გუ­ლი­ვით მო­ჩან­და. და­ნარ­ჩე­ნე­ბიც ისე გა­და­ა­ნა­წი­ლეს, რომ წრე შე­იკ­რა...

8 აგ­ვის­ტოს შუ­ა­დღე იდგა. წინა დღის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, სა­ოც­რად მშვი­დად ვი­ყა­ვით. ამ დროს ში­შის­თვის არა­ვის ეცა­ლა, ყვე­ლა და­ვა­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა­ზე ფიქ­რობ­და. ომში სხვი­სი სი­ცო­ცხლის მოფრ­თხი­ლე­ბა, სა­კუ­თა­რის გა­დარ­ჩე­ნის ტოლ­ფა­სია იმი­ტომ, რომ ჯაჭ­ვის ერთი თვა­ლი თუ ჩა­ი­შა­ლა, მთე­ლი რგო­ლი ირ­ღვე­ვა. ბი­ჭე­ბი ხუმ­რო­ბა­საც კი ვცდი­ლობ­დით - სხვა­ნა­ი­რად ვერ იო­მებ... 42-ე ბა­ტა­ლი­ო­ნის რამ­დე­ნი­მე ოცე­უ­ლი ქა­ლა­ქის მი­მარ­თუ­ლე­ბით და­იძ­რა, მაგ­რამ შეღ­წე­ვა გა­უ­ჭირ­დათ.

- ძლი­ე­რი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა შეხ­ვდათ?

- დიახ. ნაძვნა­რის იქით ტრი­ა­ლი მინ­დო­რი იწყე­ბო­და და პირ­და­პირ მტრის სა­მიზ­ნე ხდე­ბოდ­ნენ; იმ­დე­ნად გაშ­ლი­ლი ად­გი­ლი იყო, არც ხოხ­ვით სი­ა­რუ­ლი შე­იძ­ლე­ბო­და... ქა­ლა­ქის შე­სას­ვლელს კორ­პუ­სე­ბის სა­ხუ­რა­ვებ­ზე გან­ლა­გე­ბუ­ლი სნა­ი­პე­რე­ბი და ტყვი­ამფრქვე­ვით შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი მე­ომ­რე­ბი აკონ­ტრო­ლებ­დნენ. ბი­ჭე­ბი მა­ინც წინ მი­ი­წევ­დნენ და ბევ­რი მათ­გა­ნიც და­იჭ­რა... მა­ნამ­დე ჯავ­შან­ჟი­ლე­ტე­ბი არ გვეც­ვა, მაგ­რამ ამ სუ­რა­თის ნახ­ვამ შეგვცვა­ლა - ცხინ­ვალ­ში ნამ­დვი­ლი ომი იყო. ჩვენ არ­ტი­ლე­რი­ა­სა და ავი­ა­ცი­ას ინ­ფორ­მა­ცი­ას ვაწ­ვდი­დით. კავ­ში­რის პრობ­ლე­მა ჯერ წინა ღა­მეს, 7 აგ­ვის­ტოს და­ი­წყო და მო­ბი­ლუ­რით ვსარ­გებ­ლობ­დით;

რო­გორც კი აქ­ტი­უ­რი სრო­ლე­ბი და­ი­წყო, სიხ­ში­რე ჩა­ახ­შეს და რა­ცი­ე­ბი არც კი გა­მოგ­ვი­ყე­ნე­ბია... ვე­ღარც ის და­ვა­ზუს­ტეთ, თუ სად უნდა მივ­სუ­ლი­ყა­ვით, რა ინ­ფორ­მა­ცია უნდა მოგ­ვეგ­რო­ვე­ბი­ნა და ჩვე­ნი ოცე­უ­ლი პირ­და­პირ ბრძო­ლებ­ში ჩა­ე­ბა... ტრა­ბახ­ში ნუ ჩა­მო­მარ­თმევთ, ალ­ბათ ახალს არა­ფერს ვამ­ბობ, მაგ­რამ სახ­მე­ლე­თო ბრძო­ლებ­ში ოსე­ბი ვერ მოგ­ვე­რე­ოდ­ნენ. რუ­სუ­ლი ავი­ა­ცია მა­შინ ჩარ­თეს ბრძო­ლა­ში, როცა ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლად და­ვი­წყეთ შე­ტე­ვა. მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე ამას მა­ლე­ვე მიხ­ვდა და ამი­ტომ მო­იქ­ცა ასე... მარ­თა­ლია, ჩემი სპე­ცი­ა­ლო­ბა დაზ­ვერ­ვაა, მაგ­რამ ის, რაც მა­შინ დაგ­ვჭირ­და - ქა­ლაქ­ში ბრძო­ლა, უსაფრ­თხო გა­და­ად­გი­ლე­ბა და და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი მოქ­მე­დე­ბა - ნას­წავ­ლი მქონ­და და თავი გა­ვარ­თვი. თუმ­ცა ისიც უნდა ვა­ღი­ა­რო, რომ რამ­დე­ნი­მე ახალ­ბე­დას შე­ში­ნე­ბუ­ლი სა­ხეც ვნა­ხე...

- რაც ალ­ბათ ცუ­დად მოქ­მე­დებ­და თქვენ­ზე...

- კი, მაგ­რამ პა­ნი­კა მა­ინც არ ყო­ფი­ლა... როცა ტან­კი ტრი­ალ­დე­ბო­და, შე­ში­ნე­ბუ­ლი ჯა­რის­კა­ცე­ბი მას­თან იმ­დე­ნად ახ­ლოს იდ­გნენ, რომ ლულა ლა­მის თავ­ში ხვდე­ბო­დათ. ტან­კის გვერ­დით ისი­ნი ერთი მხრი­დან მა­ინც იყ­ვნენ უსაფრ­თხოდ, მე­ო­რეს კი თა­ვად აკონ­ტრო­ლებ­დნენ... სი­ტუ­ა­ცი­ას თან­და­თან ალღო ავუ­ღეთ, მაგ­რამ ჩვენ­მა ორ­გა­ნი­ზე­ბულ­მა მოქ­მე­დე­ბებ­მა მა­ნამ­დე გას­ტა­ნა, ვიდ­რე რუ­სუ­ლი თვითმფრი­ნა­ვე­ბი გა­მოჩ­ნდე­ბოდ­ნენ. მტერ­მა ბომ­ბე­ბი პირ­ვე­ლად ცხინ­ვა­ლის თავ­ზე ჩა­მო­ყა­რა - პირ­და­პირ სა­ცხოვ­რე­ბელ კორ­პუ­სებს და­არ­ტყა და ვი­ფიქ­რეთ, რომ ჩვე­ნე­ბი იყ­ვნენ...

ომის დროს და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქტში შეს­ვლამ­დე, ნე­ბის­მი­ე­რი ად­გი­ლი ჯერ ავი­ა­ცი­ის მიერ იბომ­ბე­ბა, შემ­დეგ შე­დის ქვე­ი­თი ჯარი. ამ შემ­თხვე­ვა­შიც ასე გვე­გო­ნა, მაგ­რამ იმ თვითმფრი­ნა­ვებ­მა ცხინ­ვალს გა­და­უფ­რი­ნეს და მერე ჩვენს პო­ზი­ცი­ებ­ზე მო­ი­ტა­ნეს იე­რი­ში... ნე­ბის­მი­ერ რთულ, უთა­ნას­წო­რო ბრძო­ლა­შიც კი, როცა შენს საქ­მეს აკე­თებ, ბრძო­ლა გი­ად­ვილ­დე­ბა, მაგ­რამ როცა არ იცი, რა უნდა ქნა (არა­და, თი­თო­ე­უ­ლი წამი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია), ყვე­ლა­ფე­რი რთულ­დე­ბა...

ცხინ­ვა­ლის შე­სას­ვლელ­თან, როცა დაჭ­რი­ლი ბი­ჭე­ბი ვნა­ხე, შე­მე­შინ­და და ამის აღი­ა­რე­ბის არც მრცხვე­ნია. ვინც იტყვის, ომში შიში არ მიგ­რძნი­აო, ის ან გი­ჟია, ან იტყუ­ე­ბა... ყო­ველ წამს სიკ­ვდილს ვუ­ყუ­რებ­დით თვა­ლებ­ში, ჩვენ გარ­შე­მო ადა­მი­ა­ნე­ბი იხო­ცე­ბოდ­ნენ, ტყვი­ე­ბი ზუ­ზუ­ნებ­და, ჭურ­ვე­ბი სკდე­ბო­და და ჰა­ერ­ში სიკ­ვდი­ლის "სუნი" ტრი­ა­ლებ­და, - აბა, რო­გორ შე­იძ­ლე­ბო­და, ამ დროს არ­ხე­ი­ნად ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი?!. მთა­ვა­რი იყო, შიში და­მეძ­ლია...

მახ­სოვს, ცხინ­ვა­ლის შე­სას­ვლელ­თან ვის­ხე­დით და ბრძა­ნე­ბას ვე­ლო­დე­ბო­დით. კორ­პუ­სებ­ში გან­ლა­გე­ბუ­ლი სნა­ი­პე­რე­ბი გვხე­დავ­დნენ და გვეს­როდ­ნენ, ჩვენ კი ვერ ვხვდე­ბო­დით, სა­ი­დან გვი­ტევ­დნენ. შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო, დაგ­ვე­ნა­ხა, რო­მე­ლი ფან­ჯრი­დან მო­დი­ო­და ტყვია... მა­შინ ჩვე­ნი ასე­უ­ლი­დან ბევ­რი და­იჭ­რა - ტყვია უმე­ტე­სად, ფეხ­ში ხვდე­ბო­დათ. ვი­ჯე­ქი და ღმერ­თს ვეხ­ვე­წე­ბო­დი: მტრის­თვის წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გა­წე­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მო­მის­პო-მეთ­ქი!.. სნა­ი­პე­რე­ბი ჭკვი­ა­ნუ­რად მოქ­მე­დებ­დნენ - არ კლავ­დნენ.

- ძნე­ლი და­სა­ჯე­რე­ბე­ლია, რომ მო­წი­ნა­აღ­მდე­გეს ინ­დობ­დნენ...

- არა, მაგ­რამ გო­ნივ­რუ­ლად იქ­ცე­ოდ­ნენ: დაჭ­რი­ლი ბრძო­ლას ვერ გა­აგ­რძე­ლებ­და, ფრონ­ტის ხა­ზი­დან და­მო­უ­კი­დებ­ლა­დაც ვერ გა­ვი­დო­და და იგი ორ მე­ო­მარს უნდა გა­მო­ეყ­ვა­ნა... სა­სიკ­ვდი­ლო ჭრი­ლო­ბა რომ მი­ე­ყე­ნე­ბი­ნათ, იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდე­ბო­დით, თა­ნა­მებ­რძო­ლე­ბი მიგ­ვე­ტო­ვე­ბი­ნა და ბრძო­ლა გაგ­ვეგ­რძე­ლე­ბი­ნა. ჩეჩ­ნე­ბი იყ­ვნენ და ეტყო­ბო­დათ, საბ­რძო­ლო გა­მოც­დი­ლე­ბა ჰქონ­დათ...

- თქვენ რო­გორ და­ი­ჭე­რით?

- ინ­ფორ­მა­ცია მი­ვი­ღეთ - ცხინ­ვალ­ში ჩე­ჩენ­თა დე­სან­ტი ჩა­მოს­ხე­სო და ოცე­უ­ლის სერ­ჟან­ტმა ჩა­საფ­რე­ბის ბრძა­ნე­ბა მოგ­ვცა: მარ­ცხე­ნა ფლან­გი უნდა გაგ­ვე­მაგ­რე­ბი­ნა, რათა დე­სან­ტი ზურ­გი­დან არ მოგვპარ­ვო­და. და­ვა­ლე­ბას მო­ბი­ლუ­რი ტე­ლე­ფო­ნით ვი­ღებ­დით, სხვა გზა არ გვქონ­და... 6 კაცი და­ვა­ლე­ბის შე­სას­რუ­ლებ­ლად წა­ვე­დით... არ ვიცი, ვიჩ­ქა­რეთ თუ გა­მო­უც­დე­ლო­ბის გამო დაგ­ვე­მარ­თა, მაგ­რამ იქვე მდგარ ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ორ­თან ახ­ლოს გა­ვირ­ბი­ნეთ და სწო­რედ ამ დროს იქა­უ­რო­ბა და­ბომ­ბეს. ექ­ვსი­ვე და­ვი­ჭე­რით, მე - ყვე­ლა­ზე მძი­მედ...

მახ­სოვს, თვითმფრი­ნა­ვი ისე დაბ­ლა მოფ­რი­ნავ­და, ლა­მის თავ­ზე გა­დაგ­ვიფ­რი­ნა. როცა ზე­ვით ავი­ხე­დე, პი­ლო­ტიც კი და­ვი­ნა­ხე, რო­მელ­საც ლურ­ჯი ჩა­ფხუ­ტი ეხუ­რა... მერე იქა­უ­რო­ბა გა­მაყ­რუ­ე­ბელ­მა ხმა­ურ­მა შეძ­რა და და­ბომბვის წნე­ვამ ჰა­ერ­ში ამის­რო­ლა. მი­წა­ზე და­ცე­მამ­დე, ფეხ­ში სა­ში­ნე­ლი დარ­ტყმა ვიგ­რძე­ნი. ტკი­ვილს ჯერ კი­დევ ვერ ვგრძნობ­დი, მაგ­რამ მივ­ხვდი, მარ­ჯვე­ნა ფეხი არ მქონ­და. ვიდ­რე და­ბომბვის ტალ­ღამ არ გა­და­ი­ა­რა, იქ ვეგ­დე...

- სის­ხლდე­ნის შე­ჩე­რე­ბა შე­ძე­ლი?

- დიახ. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ტკი­ვი­ლის­გან გო­ნე­ბა არ და­მი­კარ­გავს და ბენ­დე­ნა შე­მო­ვი­ჭი­რე. ხე­ლებ­ში ძალა არ მქონ­და და ჯოხი მო­ვიშ­ვე­ლიე: ჯერ კვან­ძი გა­ვი­კე­თე, მერე ჯოხი და­ვატ­რი­ა­ლე და იმ ად­გი­ლას შე­მო­ვი­ჭი­რე, სა­დაც ფეხი "მთავ­რდე­ბო­და" - ეს ებ­რა­ელ­მა ინ­სტრუქ­ტო­რებ­მა მას­წავ­ლეს. მო­სა­ყო­ლად ად­ვი­ლია, მაგ­რამ გა­სა­კე­თებ­ლად ძნე­ლი იყო... გონი რომ და­მე­კარ­გა, ცო­ცხა­ლი ვე­ღარ გა­დავ­რჩე­ბო­დი... რო­გორც კი წა­მოჯ­დო­მა შევ­ძე­ლი, ყვი­რი­ლი და­ვი­წყე, რად­გან ამ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში დიდ­ხანს ვერ გავძლებ­დი, ჩე­მე­ბის­თვის ხმა უნდა მი­მეწვდი­ნა... თა­ნა­მებ­რძოლ­მა - დათო ქი­მა­ძემ მი­პო­ვა.

სამ­შვი­დო­ბოს მარ­ტო ვერ გა­მიყ­ვან­და და ასე­უ­ლის ბი­ჭე­ბი ამო­იყ­ვა­ნა... ის ჯავ­შანტრან­სპორ­ტი­ო­რი ისევ იქ იდგა, ალ­ბათ და­ბომბვას გა­და­ურ­ჩა; შიგ ჩვე­ნი ჯა­რის­კა­ცე­ბი ის­ხდნენ. ბი­ჭებ­მა, სხვა დაჭ­რი­ლებ­თან ერ­თად, მას­ში მეც ჩამ­სვეს, გო­რის სამ­ხედ­რო ჰოს­პი­ტალ­ში წაგ­ვიყ­ვა­ნეს, თა­ვად კი ცხინ­ვა­ლის­კენ მიბ­რუნ­დნენ...

ჰოს­პი­ტალ­ში რომ და­მა­ძი­ნეს, თბი­ლი­სის #8 სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში გა­მეღ­ვი­ძა და 3 თვე იქ დავ­ყა­ვი... მერე იყო მკურ­ნა­ლო­ბის ხან­გრძლი­ვი პრო­ცე­სი; თურ­ქე­თის სამ­ხედ­რო კლი­ნი­კა "გა­თა­ში" დრო­ე­ბი­თი პრო­თე­ზი გა­მი­კე­თეს... მუხ­ლის ძვა­ლი მთე­ლი მაქვს და მპირ­დე­ბი­ან, რომ წვი­ვის ძვალ­სა და სი­ლი­კო­ნის ტერფს გა­მი­კე­თე­ბენ, რომ­ლი­თაც უფრო თა­ვი­სუფ­ლად შევ­ძლებ სი­ა­რულს... შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­თან კონ­ტრაქტს ვაგ­რძე­ლებ, ვა­დის ამო­წურ­ვის შემ­დე­გაც ახა­ლი კონ­ტრაქ­ტის და­დე­ბას ვა­პი­რებ...

ვიცი, ძნე­ლია ამ სტა­ტუ­სით ცხოვ­რე­ბა, მაგ­რამ ყუ­რე­ბის ჩა­მოყ­რას არ ვა­პი­რებ. როცა ომში მივ­დი­ო­დი, იმა­ზეც ვფიქ­რობ­დი, - შე­იძ­ლე­ბო­და, იქი­დან ცო­ცხა­ლი ვე­ღარც დავ­ბრუნ­დე-მეთ­ქი. ბრძო­ლა­ში ვი­ღაც ჯან­მრთე­ლო­ბას კარ­გავს, ვი­ღაც - სი­ცო­ცხლეს. ფეხი დავ­კარ­გე, მაგ­რამ მა­ინც გა­მი­მარ­თლა, ცო­ცხა­ლი ვარ! მას შემ­დეგ, ოჯა­ხი შევ­ქმე­ნი და ცხოვ­რე­ბას ვაგ­რძე­ლებ... ჩემს სამ­შობ­ლოს თუ დას­ჭირ­და, მის სა­და­რა­ჯო­ზე ცალი ფე­ხი­თაც დავ­დგე­ბი.

ინ­ტერ­ვი­უს შემ­დეგ გი­ორ­გის მე­უღ­ლე­საც ვე­სა­უბ­რე, რო­მე­ლიც ქმრის ნა­ამ­ბობს ყუ­რა­დღე­ბით უს­მენ­და. მან ჩემს შე­კი­თხვა­ზე, - ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა ხომ არ გა­გი­ჭირ­და-მეთ­ქი? - ამა­ყად მი­პა­სუ­ხა, - არა, რას ამ­ბობთ?! ჩემი მე­უღ­ლე ხომ სამ­შობ­ლოს­თვის იბ­რძო­დაო!..

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)