ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ან სუ­ლაც რი­გი­თი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი ხში­რად ლა­პა­რა­კო­ბენ ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მზე, უფრო კონ­კრე­ტუ­ლად - მათი მხრი­დან და­უ­ზუს­ტე­ბე­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბა­ზე. იმის შე­სა­ხებ კი არა­ვინ არა­ფერს ამ­ბობს, თუ რა პი­რო­ბებ­ში უწევთ მათ მუ­შა­ო­ბა და რის ფა­სად უჯ­დე­ბათ თუნ­დაც სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­პო­ვე­ბა. სულ ცოტა ხნის წინ ქარ­თულ მა­ს­მე­დი­ა­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბით ევ­რო­საბ­ჭოს სა­პარ­ლა­მენ­ტო ასამ­ბლე­ის მო­ნი­ტო­რინ­გის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი და­ინ­ტე­რეს­დნენ და ვი­თა­რე­ბა­ში გარ­კვე­ვის შემ­დეგ საკ­მა­ოდ კრი­ტი­კუ­ლი დას­კვნე­ბი გა­მო­ი­ტა­ნეს. მათი აზ­რით, ამ სფე­რო­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის მო­საგ­ვა­რებ­ლად, სას­წრა­ფო­დაა გა­სა­ტა­რე­ბე­ლი სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბი...

ია ან­თა­ძე, რა­დიო "თა­ვი­სუფ­ლე­ბის" ჟურ­ნა­ლის­ტი:

- "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" შემ­დეგ ქარ­თულ მე­დი­ა­ში უამ­რა­ვი პრობ­ლე­მა შე­იქ­მნა. ჩემი აზ­რით, ამ კუ­თხით უმ­თავ­რე­სი პრობ­ლე­მა - ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან სა­ინ­ფორ­მა­ციო პო­ლი­ტი­კის კონ­ტრო­ლის სურ­ვი­ლია. ვერ უარ­ვყოფთ - მე­დი­ა­ში ერთ-ერთ მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრობ­ლე­მას არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მიც წარ­მო­ად­გენს, მაგ­რამ ეს უმ­თავ­რე­სად ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ბრა­ლია. ჟურ­ნა­ლის­ტი პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლად ვე­რას­დროს ჩა­მო­ყა­ლიბ­დე­ბა, თუ მას ცენ­ზუ­რის პი­რო­ბებ­ში უწევს მუ­შა­ო­ბა. ტე­ლე­კომ­პა­ნია "იმედ­ში", "რუს­თა­ვი 2"-სა და "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელ­ში" ჟურ­ნა­ლის­ტი მხო­ლოდ იმას აკე­თებს, რა­საც პრო­დი­უ­სე­რი ავა­ლებს, რაც იმა­ზე მე­ტყვე­ლებს, რომ მე­დი­ა­სივ­რცის დიდ ნა­წილ­ში პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მზე მო­თხოვ­ნა არ არის.

ზო­გი­ერ­თი იმა­საც ამ­ბობს, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მის დონე პრე­სა­ში უფრო და­ბა­ლია, ვიდ­რე ტე­ლე­ვი­ზი­ა­შიო. ჩემი აზ­რით, ეს ძა­ლი­ან მცდა­რი და უსა­ფუძ­ვლო მო­საზ­რე­ბაა. ვერ ვხვდე­ბი - "სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მა­უ­წყებ­ლის" ჟურ­ნა­ლის­ტი, რო­მე­ლიც მხო­ლოდ თა­ვი­სი პრო­დი­უ­სე­რის მი­თი­თე­ბებს ას­რუ­ლებს, რით სჯო­ბია გა­ზეთ "ასა­ვალ-და­სავ­ლის" ჟურ­ნა­ლისტს, რო­მე­ლიც სტა­ტი­ას გა­და­უ­მოწ­მე­ბელ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე დაყ­რდნო­ბით წერს?! მე ორი­ვე არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლად მი­მაჩ­ნია.

- თქვე­ნი აზ­რით, რით არის გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი ის ფაქ­ტი, რომ ტე­ლე­ვი­ზი­ის ჟურ­ნა­ლის­ტის­თვის გა­ცი­ლე­ბით იო­ლია ამა თუ იმ სა­ჯა­რო უწყე­ბი­დან სა­ჭი­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­პო­ვე­ბა, ვიდ­რე პრე­სის წარ­მო­მად­გენ­ლის­თვის?

- მე მგო­ნია, რომ ეს, მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბის მფლო­ბელ­ზე უფ­როა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. რო­დე­საც "რეალ-ტი­ვის" დას­ჭირ­და ვახ­ტანგ კო­მა­ხი­ძე­ზე სი­უ­ჟე­ტის გა­კე­თე­ბა, ჟურ­ნა­ლის­ტებ­მა უპ­რობ­ლე­მოდ მო­აგ­რო­ვეს მისი მა­კომ­პრო­მე­ტი­რე­ბე­ლი მა­სა­ლა. იგი­ვე ინ­ფორ­მა­ცია მე - რა­დიო "თა­ვი­სუფ­ლე­ბის" ჟურ­ნა­ლისტს რომ დამ­ჭირ­ვე­ბო­და, ალ­ბათ ვე­რას­დროს მო­ვი­პო­ვებ­დი. ჩვენ­ში დიდ პრობ­ლე­მას წარ­მო­ად­გენს სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბა. ალ­ბათ იცით, რომ რე­გი­ო­ნულ­მა გა­ზე­თებ­მა ამ პრობ­ლე­მის გამო საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­აც კი გა­მარ­თეს: ყვე­ლა რე­გი­ო­ნულ­მა გა­ზეთ­მა პირ­ველ გვერ­დზე მხო­ლოდ ერთი ფრა­ზა - "მოგ­ვე­ცით სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცია" და­ბეჭ­და. ამ მხრივ, ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზულ პრობ­ლე­მებს აწყდე­ბი­ან ჩვე­ნი კო­ლე­გე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჟურ­ნა­ლის­ტურ გა­მო­ძი­ე­ბას აწარ­მო­ე­ბენ.

ნინო ზუ­რი­აშ­ვი­ლი, სტუ­დია "მო­ნი­ტო­რის" ჟურ­ნა­ლის­ტი:

- რე­გი­ო­ნუ­ლი გა­ზე­თე­ბის საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ას ჩვე­ნი სტუ­დი­აც შე­უ­ერ­თდა. სა­ხელ­მწი­ფო უწყე­ბი­დან სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბა უკვე შე­უძ­ლე­ბე­ლია. ვინც ჟურ­ნა­ლის­ტურ გა­მო­ძი­ე­ბას ვა­წარ­მო­ებთ, აუ­ტა­ნელ პი­რო­ბებ­ში გვი­წევს მუ­შა­ო­ბა. გან­სა­კუთ­რე­ბულ სირ­თუ­ლე­ებს გვიქ­მნი­ან: თბი­ლი­სის მე­რია, პრო­კუ­რა­ტუ­რა და ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო. არა­და, ჩვენ ხომ მხო­ლოდ სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ას ვი­თხოვთ და არა სა­ი­დუმ­ლო მა­სა­ლებს!..

- სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბას სა­ჯა­რო უწყე­ბის რო­მე­ლი სამ­სა­ხუ­რი ეღო­ბე­ბა ხოლ­მე?

- პრეს­ცენ­ტრი. ბოლო დროს, სა­ჯა­რო უწყე­ბე­ბის პრეს­ცენ­ტრებ­მა დაც­ვის ფუნ­ქცი­აც კი შე­ი­თავ­სეს - ფი­ზი­კუ­რად გიშ­ლი­ან ხელს, მი­ნისტრს ან სხვა კომ­პე­ტენ­ტურ პირს მი­უ­ახ­ლოვ­დე და მის­გან ინ­ტერ­ვიუ ან კო­მენ­ტა­რი აიღო.

ეკა ასა­თი­ა­ნი, გა­ზე­თი "კვი­რის პა­ლიტ­რის" ჟურ­ნა­ლის­ტი:

- სა­მი­ნის­ტროს პრეს­სამ­სა­ხუ­რის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, ეთი­კის ნორ­მებ­საც კი არ­ღვე­ვენ. გან­სა­კუთ­რე­ბით ცუდი მდგო­მა­რე­ო­ბაა ლტოლ­ვი­თა და გან­სახ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო­ში. ამ უწყე­ბას სამ­ჯერ მივ­მარ­თე, სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­წო­დე­ბის თხოვ­ნით; ორ­ჯერ არა­ნა­ი­რი ყუ­რა­დღე­ბა არ მო­მაქ­ცია, მე­სა­მედ პრეს­ცენ­ტრის ხელ­მძღვა­ნელ­თან კონ­ფლიქ­ტი მო­მი­ვი­და: მო­ხე­ლე, რომ­ლის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი ფუნ­ქცია ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის­თვის ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­წო­დე­ბა და სა­მი­ნის­ტროს სხვა­დას­ხვა თა­ნამ­შრო­მელ­თან ინ­ტერ­ვი­უს შე­თან­ხმე­ბაა, ტე­ლე­ფო­ნის ზარს ჯერ სა­ერ­თოდ არ პა­სუ­ხობ­და, მერე, რო­გორც იქნა, მი­პა­სუ­ხა, მაგ­რამ ვთხო­ვე თუ არა, ჩემ­თვის სა­ჭი­რო ინ­ფორ­მა­ცია მო­ე­წო­დე­ბი­ნა, მო­მი­გო, - ახლა სა­ინ­ფორ­მა­ციო გა­მოშ­ვე­ბას ვუს­მენ და სხვა დროს და­მი­რე­კეო.

ძა­ლი­ან სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მა შე­მექ­მნა პრე­ზი­დენ­ტის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას­თა­ნაც: პრე­ზი­დენ­ტის ბრძა­ნე­ბუ­ლე­ბა - სან­დრო გირ­გვლი­ა­ნის მკვლე­ლე­ბის შე­წყა­ლე­ბის შე­სა­ხებ ვთხო­ვე. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ეს სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­აა და კა­ნო­ნით, პა­სუ­ხი მაქ­სი­მუმ 10 დღე­ში უნდა მი­მე­ღო, ერთი თვის შემ­დეგ მი­პა­სუ­ხეს, - შე­წყა­ლე­ბულ პირ­თა იდენ­ტი­ფი­კა­ცი­ის შემ­ცველ ინ­ფორ­მა­ცი­ას ვერ მოგ­ცემ­თო. იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი, სტა­ტია კუ­ლუ­ა­რულ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე დაყ­რდნო­ბით და­მე­წე­რა.

ხა­თუ­ნა პა­ი­ჭა­ძე, გა­ზე­თი "კვი­რის პა­ლიტ­რის" ჟურ­ნა­ლის­ტი:

- თუ სას­წა­უ­ლი მოხ­და და სა­მი­ნის­ტროს პრეს­ცენ­ტრმა სა­სურ­ვე­ლი რეს­პონ­დენ­ტი ინ­ტერ­ვი­უ­ზე და­გი­თან­ხმა, კი­თხვე­ბის წი­ნას­წარ გაგ­ზავ­ნას მოგ­თხოვს, რაც გვის­პობს სა­შუ­ა­ლე­ბას, დავ­სვათ კონ­ტრშე­კი­თხვე­ბი, შე­სა­ბა­მი­სად, ინ­ტერ­ვიუ არას­რულ­ყო­ფი­ლი გა­მო­დის. გან­სა­კუთ­რე­ბით რთუ­ლია ძა­ლო­ვა­ნი უწყე­ბე­ბის პრეს­ცენ­ტრე­ბი­დან ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბა. მე ძი­რი­თა­დად კრი­მი­ნალ­ზე ვწერ, ამი­ტომ ხში­რად მჭირ­დე­ბა გა­მომ­ძი­ებ­ლის ან რო­მე­ლი­მე სხვა სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლის კო­მენ­ტა­რი. რო­დე­საც მათ ვუ­რე­კავ, მე­უბ­ნე­ბი­ან, - პრეს­სამ­სა­ხუ­რის გა­რე­შე სი­ტყვის თქმის უფ­ლე­ბაც არა გვაქ­ვსო; პრეს­სამ­სა­ხურს კი 5 ან 6 დღე მა­ინც უნდა ურ­ე­კო, რომ ყურ­მი­ლი აი­ღოს და ორი სი­ტყვა გა­ღირ­სოს, ეს ორი სი­ტყვა კი ასე­თია: ვნა­ხავ, და­გი­რე­კავ...

მერე გა­დის კი­დევ 5 ან 6 დღე და რომ არა­ვინ გი­რე­კავს, ისევ შენ ურე­კავ. ეს კი იმით მთავ­რდე­ბა, რომ ტე­ლე­ფონს სა­ერ­თოდ, გა­თი­შავს... უფრო მეტ­საც გე­ტყვით - ხში­რად, რო­დე­საც ამა თუ იმ უწყე­ბის პრეს­ცენ­ტრის წარ­მო­მად­გე­ნელს ჩემ­თვის სა­ინ­ტე­რე­სო, სა­ჯა­რო დო­კუ­მენტს ვთხოვ, ის მე­უბ­ნე­ბა, რომ ასე­თი რამ სა­ერ­თოდ არ არის უწყე­ბა­ში. არა­და, ზუს­ტად მი­ვუ­თი­თებ, თუ სად დევს დო­კუ­მენ­ტი და რა ნომ­რით არის და­რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი. მხო­ლოდ ამის შემ­დეგ თუ შე­ას­რუ­ლებს თა­ვის მო­ვა­ლე­ო­ბას. არ ვიცი, სა­ჯა­რო უწყე­ბე­ბის პრეს­სამ­სა­ხუ­რებ­ში არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი მუ­შა­ო­ბენ თუ შეგ­ნე­ბუ­ლად გვიქ­მნი­ან პრობ­ლე­მებს, მაგ­რამ ცხა­დია, რომ პრე­სის წარ­მო­მად­გენ­ლებს სე­რი­ო­ზუ­ლად გვიშ­ლი­ან ხელს პრო­ფე­სი­უ­ლი მო­ვა­ლე­ო­ბის შეს­რუ­ლე­ბა­ში. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად ახორ­ცი­ე­ლე­ბენ პრე­სის დის­კრე­დი­ტა­ცი­ას. თან ხელს გვიშ­ლი­ან მუ­შა­ო­ბა­ში, თან სა­ჯა­როდ აცხა­დე­ბენ, პრე­სა­ში არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი მუ­შა­ო­ბენ და თა­ვად არ იცი­ან, რას წე­რე­ნო...

- კა­ნო­ნით, ჟურ­ნა­ლისტს შე­უძ­ლია ამა თუ იმ უწყე­ბას, სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­უ­ცემ­ლო­ბის გამო უჩივ­ლოს...

ნინო ზუ­რი­აშ­ვი­ლი:

- კი ვცდი­ლობთ, სა­კუ­თა­რი ინ­ტე­რე­სე­ბი და­ვიც­ვათ და სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­უწ­ვდომ­ლო­ბის გამო ამა თუ იმ უწყე­ბას სა­სა­მარ­თლო­ში ვუ­ჩივ­ლოთ, მაგ­რამ ჩვენს რე­სურსსაც სა­ზღვა­რი აქვს. ბოლო დროს, სა­სა­მარ­თლო­ში სარ­ჩე­ლის შე­ტა­ნის ფასი გა­ზარ­დეს. ახალ­გაზ­რდა იუ­რის­ტთა ასო­ცი­ა­ცი­ის სა­მარ­თლებ­რი­ვი დახ­მა­რე­ბის ცენ­ტრი უფა­სოდ გვეხ­მა­რე­ბა, მაგ­რამ სა­სა­მარ­თლოს მა­ღა­ლი ბაჟი მა­ინც სე­რი­ო­ზულ დაბ­რკო­ლე­ბას გვიქ­მნის: პირ­ველ ინ­სტან­ცი­ა­ში სარ­ჩე­ლის შე­ტა­ნა 100 ლარი ღირს, მე­ო­რე­ში - 200 ლარი, მე­სა­მე­ში - 300 ლარი.

- სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­უ­ცემ­ლო­ბის გამო სა­სა­მარ­თლო პრო­ცე­სი თუ მო­გი­გი­ათ?

- არა, ასე­თი რამ ჩემს პრაქ­ტი­კა­ში ჯერ­ჯე­რო­ბით არ მომ­ხდა­რა. პი­რა­დად მე ხა­შუ­რის სა­სა­მარ­თლოს ვუ­ჩივ­ლე, რად­გან არ­ქივ­ში ჩა­დე­ბუ­ლი საქ­მე, რო­მე­ლიც სა­ჯა­რო სხდო­მა­ზე გა­ნი­ხი­ლეს, არ მომ­ცეს. პრო­ცე­სი სა­მი­ვე ინ­სტან­ცი­ა­ში წა­ვა­გე, არა­და, აშ­კა­რად მო­სა­გე­ბი საქ­მე იყო. იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი, ეს საქ­მე სტრას­ბურ­გში გა­მე­სა­ჩივ­რე­ბი­ნა.

ელი­სო ჩა­ფი­ძე, გა­ზეთ "რე­ზო­ნან­სის" წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი:

- რამ­დე­ნი­მე სარ­ჩე­ლი ჩვენც შე­ვი­ტა­ნეთ სა­სა­მარ­თლო­ში. პი­რა­დად მე რამ­დე­ნი­მე დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვა­ტა­რებ­დი მო­ნი­ტო­რინგს იმის შე­სა­ხებ, თუ რო­გორ გას­ცე­მენ სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ას სა­მი­ნის­ტრო­ე­ბი. სხვა­დას­ხვა ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­თხოვ­ნით, 7 სხვა­დას­ხვა სა­მი­ნის­ტროს მივ­მარ­თე. შე­იძ­ლე­ბა, არ და­ი­ჯე­როთ, მაგ­რამ პა­სუ­ხი მხო­ლოდ ერ­თმა - პრო­კუ­რა­ტუ­რამ გამ­ცა და იმა­ნაც მომ­წე­რა, რომ საქ­მე, რო­მელ­საც მე ვი­თხოვ­დი, ძი­ე­ბა­ში იყო და მა­სა­ლებს ვერ გად­მომ­ცემ­დნენ. და­ნარ­ჩენ უწყე­ბებს პა­სუ­ხიც კი არ გა­უ­ცი­ათ. სულ ცოტა ხნის წინ სა­სა­მარ­თლო­ში მე­რი­ი­სა და სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ შე­ვი­ტა­ნეთ სარ­ჩე­ლი იმის გამო, რომ "ენ­გურ­ჰეს­თან" და­კავ­ში­რე­ბით გა­ფორ­მე­ბუ­ლი მე­მო­რან­დუ­მის გაც­ნო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მოგ­ვცეს.

- რა­ტომ ვერ ვა­ხერ­ხებთ პრე­სის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ჩვენ წი­ნა­შე არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის და­საძ­ლე­ვად გა­ერ­თი­ა­ნე­ბას?

ნინო ზუ­რი­აშ­ვი­ლი:

- ამის მი­ზე­ზი ის არის, რომ აქამ­დე არ არ­სე­ბობ­და გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა, სა­დაც ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი შე­ვიკ­რი­ბე­ბო­დით და სა­ერ­თო პრობ­ლე­მებ­ზე ვი­სა­უბ­რებ­დით. ჩვენ სულ ახ­ლა­ხან შევ­ქმე­ნით მე­დი­აკ­ლუ­ბი, ვნა­ხოთ, რა გა­მოგ­ვი­ვა...

ელი­სო ჩა­ფი­ძე:

- მარ­თლაც, ძა­ლი­ან კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ შე­ვიკ­რი­ბე­ბით ის ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბი­სას ხში­რად გვექ­მნე­ბა დაბ­რკო­ლე­ბა, და კონ­კრე­ტულ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას მი­ვი­ღებთ. "სა­ქარ­თვე­ლოს პრე­სის ასო­ცი­ა­ცია" გა­მო­ვი­და ინი­ცი­ა­ტი­ვით, შე­ვი­მუ­შა­ოთ სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ნორ­მა სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­ცე­მის სა­კი­თხზე, რო­მე­ლიც ამ სფე­რო­ში არ­სე­ბულ პრობ­ლე­მებს და­ა­რე­გუ­ლი­რებს. ამ წი­ნა­და­დე­ბით ევ­რო­საბ­ჭო­საც მივ­მარ­თავთ. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სხვა გზა არ დაგ­ვი­ტო­ვა, ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­უმჭვირ­ვა­ლო­ბა მე­დი­ის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის ერთ-ერთი წინა პი­რო­ბაა.

იმი­სათ­ვის, რათა მკი­თხველს არა­ო­ბი­ექ­ტუ­რო­ბა­ში არ და­ვე­და­ნა­შა­უ­ლე­ბი­ნეთ და პრე­სა­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი ჩვე­ნი მხრი­დან გაზ­ვი­ა­დე­ბუ­ლად არ მოსჩ­ვე­ნე­ბო­და, ამ სა­კი­თხთან და­კავ­ში­რე­ბით რამ­დე­ნი­მე კი­თხვა ახალ­გაზ­რდა იუ­რის­ტთა ასო­ცი­ა­ცი­ის ად­ვო­კატს, თა­მარ კორ­ძა­ი­ა­სა და არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის - "ინ­ფორ­მა­ცი­ის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის" - წარ­მო­მად­გე­ნელს, ლე­ვან ავა­ლიშ­ვილს და­ვუს­ვით.

- ქალ­ბა­ტო­ნო თა­მარ, არის თუ არა ვალ­დე­ბუ­ლი სა­ჯა­რო უწყე­ბის პრეს­ცენ­ტრი, ითა­ნამ­შრომ­ლოს მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­თან და და­ეხ­მა­როს მათ სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბა­ში?

- სა­ქარ­თვე­ლოს ზო­გა­დი ად­მი­ნის­ტრა­ცი­უ­ლი კო­დექ­სის თა­ნახ­მად, სა­ჯა­რო უწყე­ბის პრეს­ცენ­ტრი ვალ­დე­ბუ­ლია, და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ გას­ცეს სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცია, არა მხო­ლოდ ჟურ­ნა­ლის­ტის, არა­მედ რი­გი­თი მო­ქა­ლა­ქის მო­თხოვ­ნის სა­ფუძ­ველ­ზეც კი. თუ ინ­ფორ­მა­ცია ძალ­ზე ვრცე­ლი და და­სა­მუ­შა­ვე­ბე­ლია ან მა­სა­ლა სხვა და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქტი­და­ნაა ჩა­მო­სა­ტა­ნი, ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ჯა­რო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა ათ­დღი­ან ვა­და­ში უნდა ჩა­ე­ტი­ოს.

- რო­გორც მე­დი­ის დაც­ვის სა­მარ­თლებ­რი­ვი ცენ­ტრის წარ­მო­მად­გე­ნელს, ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი ძი­რი­თა­დად რა თხოვ­ნით მოგ­მარ­თა­ვენ?

- ბოლო დროს ჟურ­ნა­ლის­ტებს ძალ­ზე ხში­რად ეშ­ლე­ბათ ხელი პრო­ფე­სი­ულ საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში იმის გამო, რომ სა­ჯა­რო უწყე­ბი­დან ან სა­ერ­თოდ ვერ იღე­ბენ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­სა და კი­თხვებ­ზე პა­სუ­ხებს, ან მათ არას­რულ­ყო­ფილ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­სა და არა­პირ­და­პირ პა­სუ­ხებს აწ­ვდი­ან. სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე უა­რის თქმის შემ­თხვე­ვა­ში, მათ სა­სა­მარ­თლო­ში სარ­ჩე­ლის შე­ტა­ნა­ში, გან­ცხა­დე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ში ვეხ­მა­რე­ბით...

- პა­ტა­რა შან­სი მა­ინც თუ აქვს ჟურ­ნა­ლისტს, რომ სა­ჯა­რო უწყე­ბას სა­სა­მარ­თლო­ში საქ­მე მო­უ­გოს?

- ეს იმა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, თუ რო­გორ არის და­სა­ბუ­თე­ბუ­ლი სარ­ჩე­ლი და რა მო­თხოვ­ნაა მას­ში წა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი.

- ჟურ­ნა­ლის­ტის მიერ მო­გე­ბუ­ლი საქ­მის და­სა­ხე­ლე­ბა თუ შე­გიძ­ლი­ათ?

- სი­მარ­თლე რომ გი­თხრათ, ასე­თი სარ­ჩე­ლე­ბის 90% ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის წა­გე­ბით მთავ­რდე­ბა, არა­და, ისი­ნი უმ­თავ­რე­სად, მხო­ლოდ სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ას ითხო­ვენ.

- თუ ჟურ­ნა­ლისტს გა­უ­მარ­თლა და საქ­მე მო­ი­გო, სა­ჯა­რო უწყე­ბას სა­სა­მარ­თლო რას და­ა­კის­რებს?

- ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში, სა­სა­მარ­თლო ავალ­დე­ბუ­ლებს სა­ჯა­რო უწყე­ბას, ჟურ­ნა­ლის­ტის მიერ მო­თხოვ­ნი­ლი ინ­ფორ­მა­ცია გას­ცეს.

- პრო­ცე­სი ზოგ­ჯერ წლო­ბით მიმ­დი­ნა­რე­ობს და ჟურ­ნა­ლისტს ძვე­ლი ინ­ფორ­მა­ცია რა­ღა­ში გა­მო­ად­გე­ბა?

- არა­ფერ­ში, მაგ­რამ ჟურ­ნა­ლის­ტმა სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის და­მალ­ვის ფაქ­ტი მა­ინც უნდა გა­ა­სა­ჩივ­როს - ეს ის ნა­ბი­ჯია, რო­მე­ლიც სა­მო­მავ­ლოდ გა­მო­ი­ღებს შე­დეგს.

ლე­ვან ავა­ლიშ­ვი­ლი:

- ინ­ფორ­მა­ცი­ის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მხრივ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ძალ­ზე კრი­ტი­კუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბაა. ჩვენ­მა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ამ ჩა­ა­ტა­რა კვლე­ვა - 7 სხვა­დას­ხვა სა­მი­ნის­ტროს 7 სხვა­დას­ხვაგ­ვა­რი ინ­ფორ­მა­ცია მოვ­თხო­ვეთ. პა­სუ­ხი, თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს გარ­და, ყვე­ლამ გაგ­ვცა. ერთი შე­ხედ­ვით, საქ­მე არც ისე ცუ­და­დაა, სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი აი, რა მოხ­და: "თავ­დაც­ვის" გარ­და, ყვე­ლა სხვა სა­მი­ნის­ტროს ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი კი­თხვე­ბი გა­ვუგ­ზავ­ნეთ, მა­გა­ლი­თად - რა პო­ლი­ტი­კას აწარ­მო­ებს უწყე­ბა, რამ­დე­ნი კაცი ჰყავს და­საქ­მე­ბუ­ლი, რამ­დენ ბრალ­დე­ბულს და­უმ­ტკიც­და ბრალ­დე­ბა და ასე შემ­დეგ. რო­გორც კი საქ­მე ბი­უ­ჯეტს შე­ე­ხო, პრობ­ლე­მა­საც მა­შინ­ვე წა­ვა­წყდით: თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს, მი­ნის­ტრი­სა და მისი მო­ად­გი­ლე­ე­ბის პრე­მი­ე­ბის ოდე­ნო­ბის და­ზუს­ტე­ბა მოვ­თხო­ვეთ, რა­ზეც პა­სუ­ხი ვერ მი­ვი­ღეთ; ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­წო­დე­ბა­ზე ოფი­ცი­ა­ლუ­რი უარი არ გვი­თხრეს, მაგ­რამ არც პა­სუ­ხი გაგ­ვცეს.

პრეს­ცენ­ტრე­ბის ასე­თი მუ­შა­ო­ბა იმის შე­დე­გია, რომ ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში მათ­ზე ზე­მოქ­მე­დე­ბის ბერ­კე­ტი არ არ­სე­ბობს, კა­ნო­ნი მათ და­ჯა­რი­მე­ბა­საც კი არ ით­ვა­ლის­წი­ნებს. რუ­სეთ­შიც კი, სა­ჯა­რო უწყე­ბა, რო­მე­ლიც ინ­ფორ­მა­ცი­ას კა­ნო­ნით დად­გე­ნილ ვა­და­ში არ გას­ცემს, გარ­კვე­უ­ლი თან­ხით ჯა­რიმ­დე­ბა. სხვა­თა შო­რის, ჩვენ სა­ჯა­რო უწყე­ბე­ბის ვებგ­ვერ­დე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გიც ჩა­ვა­ტა­რეთ. მინ­და გი­თხრათ, რომ საქ­მე არც ამ მხრივ არის კარ­გად. "ინ­ტერ­ნეტ­დე­მოკ­რა­ტი­ი­სა" და "ელექტრო­ნუ­ლი მთავ­რო­ბის" ინ­სტი­ტუ­ტი დღეს ყვე­ლა ცი­ვი­ლი­ზე­ბულ ქვე­ყა­ნა­შია გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი. ყველ­გან, სა­ჯა­რო უწყე­ბა ყვე­ლა სი­ახ­ლეს, რო­მე­ლიც სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ად მი­იჩ­ნე­ვა, და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ აქ­ვეყ­ნებს ვებგ­ვერ­დზე იმი­სათ­ვის, რომ ადა­მი­ანს - ჟურ­ნა­ლის­ტი იქ­ნე­ბა ეს თუ სხვა და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი პირი - სა­ჭი­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის ძი­ე­ბა­ში დრო არ და­ე­კარ­გოს.

ახ­ლა­ხან გა­ნახ­ლდა პრე­ზი­დენ­ტის ვებგ­ვერ­დი, რო­მე­ლიც ვი­ზუ­ა­ლუ­რად ძა­ლი­ან ლა­მა­ზია, მაგ­რამ იქ პრე­ზი­დენ­ტის გან­კარ­გუ­ლე­ბებ­სა და ბრძა­ნე­ბუ­ლე­ბებს სა­ერ­თოდ ვერ ნა­ხავთ. ერთ-ერთი სა­ა­გენ­ტოს ჟურ­ნა­ლის­ტმა კან­ცე­ლა­რი­ის წარ­მო­მად­გე­ნელს ამის გამო შე­ნიშ­ვნაც მის­ცა, მან კი უპა­სუ­ხა, - წე­რი­ლი მოგ­ვწე­რეთ და ინ­ფორ­მა­ცი­ას მის პა­სუ­ხად მი­ი­ღებ­თო. ასე­თი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა და­ბალ კულ­ტუ­რა­სა და არა­ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლო­ბა­ზე მე­ტყვე­ლებს. წე­რი­ლის გაგ­ზავ­ნა­ში, შემ­დეგ პა­სუ­ხის მი­ღე­ბის მო­ლო­დინ­ში საკ­მა­ოდ ბევ­რი დრო და ნერ­ვე­ბი იხარ­ჯე­ბა.

აშ­კა­რაა, რომ დღეს არ­სე­ბუ­ლი პრეს­ცენ­ტრე­ბი მათ­ზე და­კის­რე­ბულ ფუნ­ქცი­ას თავს ვერ არ­თმე­ვენ. ამ მხრივ მხო­ლოდ ქო­ნე­ბის მარ­თვის სა­ა­გენ­ტო­შია სი­ტუ­ა­ცია მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლი. თუ ამ უწყე­ბის ვებგ­ვერ­დზე შეხ­ვალთ, ყვე­ლა სა­ჭი­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ას მო­ი­ძი­ებთ. და­ნარ­ჩე­ნი უწყე­ბე­ბის ვებგ­ვერ­დებ­ზე მხო­ლოდ ის შე­გიძ­ლი­ათ ნა­ხოთ, თუ რო­მელ ოფი­ცი­ა­ლურ ვი­ზი­ტებ­ში მი­ი­ღეს მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა უწყე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლებ­მა. ბი­უ­ჯე­ტი და ვა­კან­სი­ე­ბი ძა­ლი­ან ცუ­დად ან სა­ერ­თოდ არა აქვთ წარ­მოდ­გე­ნი­ლი.

თუ რას ფიქ­რო­ბენ ევ­რო­პე­ლე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს მე­დი­ა­სივ­რცე­ში არ­სე­ბულ ვი­თა­რე­ბა­ზე და პრობ­ლე­მე­ბის მოგ­ვა­რე­ბის რა პერ­სპექ­ტი­ვა გვაქვს ქარ­თველ ჟურ­ნა­ლის­ტებს, ამის შე­სა­ხებ მე­დი­ა­ექ­სპერ­ტი, ზვი­ად ქო­რი­ძე გვე­სა­უბ­რე­ბა.

- ბა­ტო­ნო ზვი­ად, თქვენ ერთ-ერთი იმათ­გა­ნი ხართ, ვინც ევ­რო­საბ­ჭოს მო­ნი­ტო­რინ­გის ჯგუ­ფის წევ­რებს შეხ­ვდა. მათ­თან სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის გა­უმჭვირ­ვა­ლო­ბის შე­სა­ხებ თუ ისა­უბ­რეთ?

- რა თქმა უნდა, ვი­სა­უბ­რეთ, ეს ერთ-ერთი მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მაა, რომ­ლის წი­ნა­შეც ქვე­ყა­ნა დგას. ჟურ­ნა­ლის­ტის მთა­ვა­რი ფუნ­ქცია - ინ­ფორ­მა­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბაა, ამი­ტომ რო­დე­საც სა­ჯა­რო უწყე­ბა ან რო­მე­ლი­მე ჩი­ნოვ­ნი­კი ამას წინ ეღო­ბე­ბა, ის მო­ქა­ლა­ქეს არ­თმევს უფ­ლე­ბას, მი­ი­ღოს ინ­ფორ­მა­ცია. სხვა­თა შო­რის, მინ­და აღ­ვნიშ­ნო, რომ ინ­ფორ­მა­ცია თა­ვი­სი სა­კუთ­რე­ბა ჰგო­ნია რო­გორც ქარ­თველ ჩი­ნოვ­ნიკს, ასე­ვე ჟურ­ნა­ლისტსაც. ჩი­ნოვ­ნი­კი ფიქ­რობს, რომ ინ­ფორ­მა­ცია მი­სია და უნდა - გას­ცემს, არ უნდა - არ გას­ცემს, ჟურ­ნა­ლისტს კი მი­აჩ­ნია, რომ ინ­ფორ­მა­ცია მან მო­ი­პო­ვა და უნდა - გა­ავ­რცე­ლებს, არ უნდა - არ გა­ავ­რცე­ლებს; სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, ორი­ვე არ­ღვევს მო­ქა­ლა­ქის უფ­ლე­ბას. ამ პრობ­ლე­მის გარ­და, მო­ნი­ტო­რინ­გის კო­მი­ტე­ტის მომხსე­ნებ­ლებს ჩვენ გა­უმჭვირ­ვა­ლე სა­სა­მარ­თლო­ზეც ვე­სა­უბ­რეთ. ერთი პრობ­ლე­მაა, რო­დე­საც ჟურ­ნა­ლის­ტი ვერ მო­ი­პო­ვებს სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ას თვით სა­სა­მარ­თლო­ში, მაგ­რამ არის კი­დევ სხვა პრობ­ლე­მაც - ჟურ­ნა­ლის­ტი ვერ მო­ი­პო­ვებს სა­მარ­თალს სა­სა­მარ­თლო­ში, რო­დე­საც ის ასა­ჩივ­რებს სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის და­მალ­ვას.

- რამ­დე­ნად შე­საძ­ლე­ბე­ლია, რომ ევ­რო­საბ­ჭოს მო­ნი­ტო­რინ­გის ჯგუ­ფის წევ­რებ­მა შუ­ა­მავ­ლის მი­სია იკის­რონ ქარ­თულ მე­დი­ა­სა და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას შო­რის?

- ჩვენ არ უნდა შე­ვიქ­მნათ ცრუ­მო­ლო­დი­ნი იმი­სა, რომ ევ­რო­საბ­ჭო რა­ი­მეს აი­ძუ­ლებს ჩვენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას - ეს ორ­გა­ნი­ზა­ცია უბ­რა­ლოდ, რე­კო­მენ­და­ცი­ებს მო­ამ­ზა­დებს იმის­თვის, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­იც­ვა­ლოს ვი­თა­რე­ბა, რო­გორც სა­კა­ნონ­მდებ­ლო დო­ნე­ზე, ისე კონ­კრე­ტუ­ლი ფაქ­ტე­ბის გა­მომ­ზე­უ­რე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით. კონ­კრე­ტუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი ჩვენ უნდა გა­დავ­დგათ, თა­ვად­ვე უნდა ვი­აქ­ტი­უ­როთ.

- სა­ა­მი­სოდ რა ბერ­კე­ტე­ბი გვაქვს ხელთ?

- მხო­ლოდ და­უ­ღა­ლა­ვი ბრძო­ლა და ერ­თმა­ნე­თის თა­ნად­გო­მა. მი­ვე­სალ­მე­ბი გა­ზეთ "რე­ზო­ნან­სის" ნა­ბიჯს, რო­მელ­მაც მთავ­რო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ სარ­ჩე­ლი შე­ი­ტა­ნა სა­სა­მარ­თლო­ში. "ენ­გურ­ჰეს­თან" და­კავ­ში­რე­ბით გა­ფორ­მე­ბუ­ლი მე­მო­რან­დუ­მი სა­ჯა­რო ინ­ფორ­მა­ცი­აა, ჟურ­ნა­ლის­ტებს ამის­თვის ნამ­დვი­ლად უნდა ებ­რძო­ლათ. კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი ასეთ საქ­მე­ებ­ში ერ­თმა­ნე­თის გვერ­დით დავ­დგე­ბით.

P.S. სულ ცოტა ხნის წინ პრე­ზი­დენ­ტმა სა­ა­კაშ­ვილ­მა სა­ჯა­როდ დადო პი­რო­ბა, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მა­ღალ ხელ­ფასს აღარ გა­და­უხ­დი­და სა­მი­ნის­ტროს თა­ნამ­შრომ­ლებს, რომ­ლე­ბიც ყა­ვის სმით, საქ­მის კე­თე­ბის­თვის თა­ვის არი­დე­ბი­თა და გა­და­საჭ­რე­ლი სა­კი­თხე­ბის გვერ­დზე გა­და­დე­ბით არი­ან და­კა­ვე­ბუ­ლი. მა­შინ ბა­ტო­ნი პრე­ზი­დენ­ტი ეკო­ნო­მი­კის ყო­ფი­ლი მი­ნის­ტრის ყო­ფი­ლი მო­ად­გი­ლის საქ­ცი­ე­ლის გამო ცხა­რობ­და... ის უკვე ყო­ფი­ლია, სა­მი­ნის­ტრო­ებ­ში კი დღე­საც უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნია და­კა­ვე­ბუ­ლი მხო­ლოდ ყა­ვის სმით, საქ­მის კე­თე­ბის­თვის თა­ვის არი­დე­ბი­თა და გა­და­საჭ­რე­ლი სა­კი­თხე­ბის გვერ­დზე გა­და­დე­ბით. დღეს სა­ჯა­რო უწყე­ბე­ბის პრეს­ცენ­ტრის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა სრუ­ლი­ად არაფ­რის კე­თე­ბა­ში იღებს ხელ­ფასს. ან იქ­ნებ ტყუ­ი­ლად სუ­ლაც არ იღე­ბენ მა­ღალ ხელ­ფა­სებს და, რო­გორც ჩემი კო­ლე­გე­ბი ირ­წმუ­ნე­ბი­ან, მარ­თლაც, მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად ცდი­ლო­ბენ მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის­თვის ხე­ლის შეშ­ლას?..

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)