მსა­ხი­ო­ბი ზუზუ ბეჟაშ­ვი­ლი დიდ პრო­ექ­ტში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის­თვის ემ­ზა­დე­ბა - ის მთა­ვა­რი რო­ლის მო­ლო­დინ­შია. "ერთი ქარ­თუ­ლი ფილ­მის "რი­მე­ი­კი" კეთ­დე­ბა, რუსი რე­ჟი­სო­რი იღებს. სცე­ნა­რი წა­ვი­კი­თხე და ძა­ლი­ან მო­მე­წო­ნა", - ამ­ბობს მსა­ხი­ო­ბი, მაგ­რამ დე­ტა­ლებ­ზე ლა­პა­რა­კის­გან თავს იკა­ვებს. რისი ეში­ნია ყვე­ლა­ზე მე­ტად, რას გა­ა­კე­თებ­და, ბევ­რი ფული რომ ჰქონ­დეს, რა მოს­წონს სა­კუ­თარ თავ­ში და რას მი­იჩ­ნევს ყვე­ლა­ზე დიდ სი­სუს­ტედ? - ამას მის მიერ დას­რუ­ლე­ბუ­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბი­დან შე­ი­ტყობთ.

- და­ბა­დე­ბის თა­რი­ღი...

- 1976 წლის 1-ლი ივ­ნი­სი. სა­ქარ­თვე­ლო­ში წმინ­და ნი­ნოს შე­მოს­ვლის დღეს ვარ და­ბა­დე­ბუ­ლი. ეს რომ გა­ვი­გე, და­მა­ვი­წყდა, რომ პირ­ველ­ში ბავ­შვთა დაც­ვის დღე­საც აღ­ვნიშ­ნავთ. ამ დღეს მო­ნატ­რე­ბულ მე­გობ­რებს ვხვდე­ბი და ყო­ველ­თვის ძა­ლი­ან ვიღ­ლე­ბი. მინ­და ყვე­ლას ყუ­რა­დღე­ბა მი­ვაქ­ციო, მი­ვე­ფე­რო. წელს არ ვიცი, იუ­ბი­ლეს რო­გორ აღ­ვნიშ­ნავ. სა­ერ­თოდ, და­გეგ­მი­ლი ცხოვ­რე­ბა არ გა­მომ­დის, სპონ­ტა­ნუ­რო­ბა მირ­ჩევ­ნია - ეს უფრო მე­ტად მიხ­დე­ბა და მეც ვუხ­დე­ბი.

- ბავ­შვო­ბა­ში მინ­დო­და გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი...

- ...მსა­ხი­ო­ბი. ღრმა ბავ­შვო­ბა­ში მომ­ღერ­ლო­ბა მინ­დო­და. სი­ტყვე­ბი - "მსა­ხი­ო­ბი" და "მომ­ღე­რა­ლი" ყვე­ლა­ზე მე­ტად "მათ­ბობ­და". პა­ტა­რა­ო­ბი­დან­ვე მქონ­და ადა­მი­ა­ნებ­ზე დაკ­ვირ­ვე­ბის უნა­რი. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით სამ­სა­ხი­ო­ბო­ზე ჩა­ვა­ბა­რე და აღ­მო­ვა­ჩი­ნე, რომ ადა­მი­ა­ნებ­ზე დაკ­ვირ­ვე­ბას I კურ­სზე გვას­წავ­ლიდ­ნენ. არ­ტის­ტო­ბა რა არის? - დაკ­ვირ­ვე­ბა, ბი­ოგ­რა­ფია და გა­მოც­დი­ლე­ბა; თა­ვად თუ არ შე­გიყ­ვარ­და, არ და­ე­ცი, არ გეტ­კი­ნა, არ გე­წყი­ნა და სი­ხა­რუ­ლი არ გა­ნი­ცა­დე, თა­მა­ში გა­გი­ჭირ­დე­ბა.

- ჩემ­ზე ამ­ბო­ბენ...

- ...უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო და მძი­მე ადა­მი­ა­ნი­აო, მაგ­რამ იმას ვერ ამ­ბო­ბენ, - უნი­ჭო­აო. ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე დიდი დახ­მა­რე­ბა ის არის, ხელს თუ არ შე­მიშ­ლი. მოს­კოვ­ში, აზერ­ბა­ი­ჯან­ში დიდ პრო­ექ­ტებ­ზე ვი­მუ­შა­ვე, სა­დაც მე­ო­რე რე­ჟი­სო­რე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბი იყ­ვნენ. იყო შემ­თხვე­ვა, როცა ჩე­მით უცხო­ე­ლი რე­ჟი­სო­რი და­ინ­ტე­რეს­და, ქარ­თველ­მა კი უთხრა, - მძი­მე ხა­სი­ა­თი აქ­ვსო და მო­ლა­პა­რა­კე­ბა ჩა­მი­შა­ლა. ეს გულ­და­სა­წყვე­ტი არ არის? იმ ადა­მი­ანს რომ ავ­ყო­ლო­დი, სკან­და­ლი მოხ­დე­ბო­და, მე კი სკან­და­ლე­ბი არ მიყ­ვარს. რაც შე­ე­ხე­ბა ჩემს უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას: თუ ადა­მი­ა­ნი კარ­გად მიც­ნობს, ვერ იტყვის, რომ უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო ვარ. შე­იძ­ლე­ბა ვი­ღა­ცის თვალ­ში ჩემი პირ­და­პი­რო­ბით, მა­ნე­რე­ბით უპა­სუ­ხის­მგებ­ლო ადა­მი­ა­ნის შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბას ვტო­ვებ, რად­გან მათ მხო­ლოდ კოს­ტი­უმ­ში გა­მო­წყო­ბი­ლი, დინ­ჯად მო­სი­ა­რუ­ლე ადა­მი­ა­ნე­ბი ჰგო­ნი­ათ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის მქო­ნე­ნი. ბევ­რჯერ შე­მეძ­ლო, მიზ­ნამ­დე შე­მოვ­ლი­თი გზით, წყნა­რად მივ­სუ­ლი­ყა­ვი, მაგ­რამ ყო­ველ­თვის მოკ­ლე და პირ­და­პირ გზას ვირ­ჩევ.

- ჩემ­ზე გავ­ლე­ნა იქო­ნია...

- ...სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნებ­მა, რომ­ლე­ბიც სხვა­დას­ხვა დროს შემ­ხვედ­რი­ან. ასე­თე­ბი ბევ­რნი არ არი­ან, მაგ­რამ თუ მო­ინ­დო­მებ, იპო­ვი. შენს ეზო­ში თუ არ არის, მე­ზო­ბელ ეზო­ში, უბან­ში აუ­ცი­ლებ­ლად იქ­ნე­ბა. სა­დაც ჩემ­თვის უინ­ტე­რე­სო გა­რე­მო იყო, იმ ად­გილს ყო­ველ­თვის ვტო­ვებ­დი და მივ­დი­ო­დი. მე­ცხრე კლას­ში ვი­ყა­ვი, სკო­ლი­დან რომ გა­მო­ვე­დი და სა­ესტრა­დო სას­წავ­ლე­ბელ­ში მი­ვე­დი, მერე კი იქი­და­ნაც წა­მო­ვე­დი... არა­და, შე­მეძ­ლო, რო­გორც ყვე­ლას, სკო­ლა მეც და­მემ­თავ­რე­ბი­ნა, მერე თე­ატ­რა­ლურ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ჩა­მე­ბა­რე­ბი­ნა და ა.შ. ამ ცხოვ­რე­ბას ვე­რა­ფე­რი გა­ვუ­გე. ისე, ბო­ლომ­დე რომ გა­ვუ­გო, მგო­ნი, სა­ინ­ტე­რე­სო აღარც იქ­ნე­ბა; ბოქ­ლო­მის გა­სა­ღე­ბით გახ­სნა უფრო მე­ტად მი­ზი­დავს.

- ცხოვ­რე­ბას თა­ვი­დან რომ ვი­წყებ­დე...

- ...ვერ ვი­ტყვი, რომ შე­ვიც­ვლე­ბო­დი, მაგ­რამ რა­ღა­ცებს გა­მო­ვას­წო­რებ­დი, დე­დას არ ვა­წყე­ნი­ნებ­დი.

- თვი­სე­ბა, რო­მე­ლიც ჩემ­ში ყვე­ლა­ზე მე­ტად მომ­წონს...

- ...ყვე­ლაფ­რის პა­ტი­ე­ბა შე­მიძ­ლია.

- რო­მე­ლიც არ მომ­წონს...

- ...ვერ გა­ვი­გე, ძა­ლი­ან ვჩ­ქა­რობ თუ ნელა მივ­დი­ვარ.

- ჩემს წარ­მა­ტე­ბა­ში ყვე­ლა­ზე დიდი წვლი­ლი მი­უ­ძღვის...

- ...ზუზუ ბეჟაშ­ვილს და იმ ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლე­ბიც ამა თუ იმ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ ან პი­რი­ქით - ხელს მიშ­ლიდ­ნენ.

- ვნა­ნობ, რომ...

- ...ბევრ რა­მეს ვნა­ნობ. არ მინ­და, ჩემი პა­სუ­ხი სიმ­ბო­ლუ­რი იყოს. შენ­თან 95%-ით გულ­წრფე­ლი ვარ, დარ­ჩე­ნილ 5%-ს კი ჩემ­თვის და­ვი­ტო­ვებ. ინ­ტერ­ვიუ აღ­სა­რე­ბა არ არის.

- ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ...

- ...მყავს დედა, ძმა. დამ­რჩა რამ­დე­ნი­მე ნამ­დვი­ლი მე­გო­ბა­რი - ეს უკვე დიდი ბედ­ნი­ე­რე­ბაა; მაქვს საქ­მე, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მიყ­ვარს და ბედ­ნი­ე­რი ვარ, როცა ვი­ღა­ცას ვჭირ­დე­ბი.

- როცა მარ­ტო ვარ...

- ...ძა­ლი­ან ბევ­რს ვფიქ­რობ. მარ­ტო ხში­რად ვარ და ფიქ­რიც მიყ­ვარს. ახლა დე­დას­თან ერ­თად ვცხოვ­რობ. მის გა­რე­შე ერთი დღეც ვერ წარ­მო­მიდ­გე­ნია. წარ­სულ­ში იშ­ვი­ა­თად ვი­ქე­ქე­ბი, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ გან­ვლი­ლი წლე­ბი ყო­ველ­თვის კარ­გად მახ­სენ­დე­ბა. არც იმას ვფიქ­რობ, რო­გორ ვი­ცხოვ­რებ 10 წლის შემ­დეგ. ბავ­შვო­ბი­დან ერთი სურ­ვი­ლი მაქვს: წლე­ბი ისე არ გა­მიქ­რეს, ვე­რაფ­რის გა­კე­თე­ბა რომ ვერ მო­ვას­წრო.

- წო­ნას­წო­რო­ბი­დან ჩემი გა­მოყ­ვა­ნა შე­უძ­ლია...

- ...ძა­ლი­ან პა­ტა­რა რა­მეს. ცოტა რამ მყოფ­ნის ბედ­ნი­ე­რე­ბის­თვი­საც. სხვა­თა შო­რის, ზო­დი­ა­ქოს ნიშ­ნით ტყუ­პი ვარ.

- ვიბ­ნე­ვი, როცა...

- ...ვხე­დავ სი­ყალ­ბეს. წო­ნას­წო­რო­ბის და­კარ­გვაც ხომ ერ­თგვა­რი დაბ­ნე­ვაა.

- მე ვარ შე­უმ­დგა­რი...

- ...ფსი­ქო­ლო­გი? - არა, ფსი­ქო­ლო­გი ვარ!.. ამა­ზე არას­დროს მი­ფიქ­რია. ჯერ ცო­ცხა­ლი ვარ და მაქვს შან­სი, რა­საც მო­ვინ­დო­მებ, გა­ვა­კე­თო.

- მე­ზა­რე­ბა...

- ...ადრე გაღ­ვი­ძე­ბა. დი­ლის ძილი მიყ­ვარს, ღა­მუ­რა ვარ. მა­ში­ნაც კი ვღი­ზი­ან­დე­ბი, როცა ჩემი თხოვ­ნით მაღ­ვი­ძე­ბენ.

- დათ­მო­ბა შე­მიძ­ლია, თუ...

- ...ადა­მი­ა­ნი მიყ­ვარს. ისე, რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა ადა­მი­ა­ნებს შეც­დო­მე­ბი არ აპა­ტიო?! როცა შე­ნი­ა­ნი პა­ტა­რა "ადა­მი­ან­ჩი­კად" იქ­ცე­ვა, მას აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აპა­ტიო, თუ არა და, შენც მას და­ემ­სგავ­სე­ბი.

- არ და­მა­ვი­წყდე­ბა...

- ...ბავ­შვო­ბის თბი­ლი დღე­ე­ბი. ვე­რა­ზე, იტა­ლი­ურ ეზო­ში ვცხოვ­რობ­დი. ადა­მი­ა­ნებს შო­რის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, ეზო, ჩემი ოთა­ხი ხში­რად მახ­სენ­დე­ბა. არას­დროს მა­ვი­წყდე­ბა ხალ­ხის გვერ­დში დგო­მა და ის პი­როვ­ნე­ბა, რო­მელ­საც ჩემ­თვის შე­უ­რა­ცხყო­ფა მო­უ­ყე­ნე­ბია ან სი­კე­თე გა­უ­კე­თე­ბია.

- ამ წუთ­ში ძა­ლი­ან მინ­და ვიყო...

- ...გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზე და კარგ რე­ჟი­სორ­თან ერ­თად ვმუ­შა­ობ­დე.

- ვე­რაფ­რით ვის­წავ­ლე...

- ...მა­თე­მა­ტი­კა (იცი­ნის).

- ცრუ­მორ­წმუ­ნე არ ვარ, მაგ­რამ...

- ...ჩემი გა­მო­გო­ნი­ლი ცრურ­წმე­ნე­ბი მქონ­და და ბოლო დროს გა­და­ვეჩ­ვიე. თუ ადა­მი­ა­ნის ენერ­გე­ტი­კა არ მომ­წონ­და, მას­თან ვერ ვურ­თი­ერ­თობ­დი.

- ბო­ლოს მე­სიზ­მრა...

- ...ამ­ბა­ვი, რო­მე­ლიც მერე ცხად­ში მოხ­და.

- არა­ვის­თან ვსა­უბ­რობ...

- ...თე­მა­ზე, რო­მელ­ზეც ახ­ლაც არ ვი­სა­უბ­რებ. ბევ­რს ჰგო­ნია, კარ­გად მიც­ნობს. სა­კუ­თარ თავს კარ­გად თა­ვა­დაც არ ვიც­ნობ.

- სიყ­ვა­რუ­ლი ეს...

- ...მხო­ლოდ საყ­ვა­რელ ადა­მი­ან­თან ხელ­ჩა­კი­დე­ბუ­ლი სი­ა­რუ­ლი და "ზა­სა­ვი" არ არის. სიყ­ვა­რუ­ლი ყვე­ლა­ფე­რია და ძა­ლი­ან გვაკ­ლია. მე­გობ­რის, ოჯა­ხის წევ­რე­ბის, მე­უღ­ლის სიყ­ვა­რუ­ლი უნდა იცო­დე. ახლა რა­ღაც­ნა­ი­რი დრო მო­ვი­და და თით­ქოს, სიყ­ვა­რუ­ლი "ტე­ხავს", ადა­მი­ა­ნე­ბი "გა­ცივ­დნენ".

- როცა შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ვარ...

- ...კარ­გად ვარ.

- ახლა...

- ...კარ­გად არ ვარ.

- ჩემი ყვე­ლა­ზე დიდი სი­სუს­ტე...

- ...არ მინ­და, ვთქვა და თან მინ­და, გულ­წრფე­ლი ვიყო (ფიქ­რობს)... სი­სუს­ტეა ის, რომ მსურს, იმ­დე­ნი ფული მქონ­დეს, თავი დამ­ცი­რე­ბუ­ლად არ ვიგ­რძნო. ეს ცუდი სი­სუს­ტეა, მაგ­რამ არ მინ­და, მდი­და­რი ვიყო.

- ძა­ლი­ან ბევ­რი ფული რომ მქონ­დეს...

- ...ალ­ბათ ყვე­ლა გე­უბ­ნე­ბა, - კე­თი­ლი ვიქ­ნე­ბო­დი, სხვებს და­ვეხ­მა­რე­ბო­დიო. მე რომ ბევ­რი ფული მქონ­დეს, არ შე­ვიც­ვლე­ბო­დი; ვეც­დე­ბო­დი, სიმ­დიდ­რეს არ გა­ვე­ფუ­ჭე­ბი­ნე. ფუ­ლი­სა და ძა­ლა­უფ­ლე­ბის­გან რამ­დე­ნი გა­ფუ­ჭე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი მი­ნა­ხავს, იცი? "ადა­მი­ან­ჩი­კებ­ზე" ხომ გე­ლა­პა­რა­კე, ჰოდა, მა­შინ სწო­რედ ამას ვგუ­ლის­ხმობ­დი. შე­ხე­დავ, ნორ­მა­ლუ­რია, კარ­გად ლა­პა­რა­კობს, მაგ­რამ ძა­ლა­უფ­ლე­ბას თუ მის­ცემ, ძა­ლი­ან შე­იც­ვლე­ბა. თუ გავ­ფუჭ­დე­ბი, არც ფული მინ­და და არც - ძა­ლა­უფ­ლე­ბა. და­მი­ჯე­რე, ეს ჩემი ყვე­ლა­ზე გულ­წრფე­ლი სი­ტყვე­ბია.

- რამ­დე­ნიც უნდა გა­და­მი­ხა­დონ...

- ...არ ჩა­ვი­დენ საქ­ცი­ელს, რო­მე­ლიც სა­კუ­თარ თავ­თან დის­კომ­ფორ­ტს შე­მიქ­მნის. ადა­მი­ანს ვერ მოვ­კლავ.

- ყო­ველ­თვის შე­უძ­ლია კარგ ხა­სი­ათ­ზე და­მა­ყე­ნოს...

- ...მუ­სი­კამ. მარ­ტო­ო­ბას ვერ ვგრძნობ, რად­გან არ­სე­ბობს მუ­სი­კა. როცა ცუდ ხა­სი­ათ­ზე ვარ, თა­ვა­დაც ვმღე­რი და მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან გა­მოვ­დი­ვარ.

- ცხოვ­რე­ბა­ში რის­კზე...

- ...ხში­რად მივ­დი­ვარ, მაგ­რამ უმე­ტე­სად, ეს გა­უ­აზ­რებ­ლად ხდე­ბა. სა­ერ­თოდ, ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში ყვე­ლა­ფე­რი გვი­ან ხდე­ბა.

- როცა სა­ჯა­როდ მა­ქე­ბენ...

- ...უხერ­ხუ­ლად ვარ, თან - მი­ხა­რია! უჰ, ძა­ლი­ან მი­ხა­რია. მა­ქეთ! მა­ქე­ეთ!!! მე არ ვარ ის ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც შე­ნიშ­ვნას თუ მის­ცემ, მე­ო­რე დღეს კარ­გად მო­იქ­ცე­ვა. თუ შე­მა­ქებთ, უფრო კარ­გად მო­ვიქ­ცე­ვი.

- მე­ში­ნია...

- ...იმ დღის, როცა შე­იძ­ლე­ბა, დედა აღარ მყავ­დეს.

- არ მრცხვე­ნია...

- ...სა­კუ­თა­რი ბი­ოგ­რა­ფი­ის.

- არ მე­გო­ნა, თუ...

- ...ასე­თი პა­ტა­რა ადა­მი­ა­ნე­ბი არ­სე­ბობ­დნენ.

- ცხოვ­რე­ბას ვი­ლა­მა­ზებ...

- ...დიდი ადა­მი­ა­ნე­ბით.

- და­რი­გე­ბა, რო­მე­ლიც არას­დროს და­მა­ვი­წყდე­ბა...

- ...ბავ­შვო­ბა­ში დე­დამ მას­წავ­ლა, - არ მო­ი­ტყუ­ოო. პრო­ფე­სი­ა­ში სულ მახ­სოვს, რომ ყო­ვე­ლი როლი ისე უნდა ვი­თა­მა­შო, თით­ქოს ბო­ლო­ჯერ ვთა­მა­შობ. ხომ ხე­დავ, ეს სა­ი­დუმ­ლოც გა­გიმ­ხი­ლე...

- და­ბო­ლოს, გე­ტყვით, რომ...

- მად­ლო­ბა, თუ მოგ­წონ­ვართ და უკაც­რა­ვად, თუ არ მოგ­წონ­ვართ. დამ­თავ­რდა? ისეთ თე­მებს შე­ვე­ხეთ, რომ მო­ძღვარ­თან წას­ვლა და აღ­სა­რე­ბის თქმა მო­მინ­და.

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)