ნიკოლოზ ბარათაშვილის ყველაზე ნამდვილი პორტრეტი

თითქოს განსაზღვრული იყო, რომ მისი ფიზიკური სახე უნდა გამქრალიყო ერის ცნობიერებაში, განზოგადებულიყო, ისე როგორც "მერანი" განზოგადდა და ილია ორბელიანის ტყვეობის გამო დაწერილი ლექსიდან კაცობრიობის სათქმელად იქცა...

ნიკოლოზ ბარათაშვილის სიკვდილის შემდეგ მის დებთან პოეტის დაგეროტიპი ინახებოდა, რომელიც ილია ჭავჭავაძემ წამოიღო და თბილისელ ფოტოგრაფს გადასცა გასამრავლებლად, მაგრამ სწორედ იმ დღეებში ფოტოატელიე დაიწვა და ბარათაშვილის სურათიც შეიწირა. მერე იყო ძიება და მცდელობა, რაიმე მაინც გამოეტაცათ ისტორიისათვის ბარათაშვილის პორტრეტის სახით, ამაოდ... ამქვეყნიური ცხოვრების დასტურად მხოლოდ ნიკოლოზ ბარათაშვილის შემოქმედება რჩებოდა, როგორც გაუხედნავი მერნის რბოლა ლაჟვარდ სივრცეებში...

1901 წელს მხატვარმა მომცემლიძემ დახატა "ჯგუფი ქართველ მწერალთა". მასში ნიკოლოზი არ იყო. ამ საქმით დაინტერესებულა ზაქარია ჭიჭინაძე და გადაუწყვეტია პოეტის დის, სოფიოს პორტრეტიდან მგოსნის სახის აღდგენა. თანამედროვენი იგონებდნენ, - სოფიოს ულვაშები რომ დაეხატა, ვერ გაარკვევდით, მართლა სოფიო არის, თუ ნიკოო."სოფიო ვერ დაითანხმეს, რომ ვაჟად გადაცმულს სურათი გადაეღო, სანაცვლოდ მისი სურათიდან ცდილობდნენ ნიკოლოზის სახის შექმნას.

1938 წელს, ნიკოლოზ ბარათაშვილის საიუბილეოდ, ლადო გუდიაშვილის მიერ შექმნილი პორტრეტი გავრცელდა. მხატვარმა იმ სათუთი სულის უკვდავყოფა სცადა სურათში, რომელიც არა მარტო პოეზიაში იყო განსაკუთრებული, არამედ ყოველდღიურ რეალობაშიც... პირად წერილებშიც პოეტად რჩებოდა... მაგალითად, მაიკო ორბელიანისადმი მიწერილ წერილში: "არ დაიჯერებ, მაიკო! სიცოცხლე მამძულებია ამდენის მარტოობით. შენ წარმოიდგინე, მაიკო, სიმწარე იმ კაცის მდგომარეობისა, რომელსაც მამაცა ჰყავს, დედაც, დებიც, მრავალნი მონათესავენი და მაინც კიდევ ვერვის მიჰკარებია, მაინც კიდევ ობოლია ამ სავსე და ვრცელს სოფელში! ვინც მაღალის გრძნობის მექონი მეგონა, იგი ვნახე უგულო; ვისიც სული განვითარებული მეგონა, მას სული არ ჰქონია, ვისიც გონება მრწამდა ზეგარდმო ნიჭად, მას არცა თუ განსჯა ჰქონია; ვისიცა ცრემლნი მეგონებოდენ ცრემლად სიბრალულისა, გამომეტყველად მშვენიერის სულისა, თურმე ყოფილან ნიშანნი ცბიერებისა, წვეთნი საშინელის საწამლავისა! სად განისვენოს სულმა, სად მიიდრიკოს თავი?.. შენი ავადმყოფობა შევიტყვე, რა დაგემართა?.. დაიმარხე მშვენიერება სულისა, უმანკოება გულისა! აი, ჭეშმარიტი ბედნიერება, უმაღლესი სიამე, რომელსაც კი კაცი წაიღებს ამ სოფლისაგან. სხვათა ბედნიერებათა სოფლისათა უყურე გულგრილად, ამაყად და გრწამდეს, რომ იგინი შეურჩენელნი არიან! თუმცა აქიმბაში არა ვარ, მაგრამ ეს წამალი სიზმარშიც მაქვს ნასწავლი და, თუ დამიჯერებ, იმედი მაქვს, რომ გარგოს"...

იხილეთ ვრცლად