წიგნები, რომლებმაც სამყარო შეცვალა

ლიტერატურული სამყარო დღეს უამრავ ერთმანეთისგან განსხვავებულ წიგნს მოიცავს. მათ შორის არის ყველა დროის ბესტსელერები, წიგნები, რომლებმაც არც თუ ისე დიდი პოპულარობა მოიპოვეს, მსოფლიო კლასიკებად აღიარებული ნაწარმოებები და ა.შ.

ამ წიგნთა სამყაროში კი არსებობს ისეთები, რომლებმაც შეცვალა თაობათა ბედი, აზროვნებისა და ცხოვრების ტიპი, მთელი სოციალური მოწყობაც კი და საბოლოო ჯამში, შეცვალა მთლიანად სამყარო. აქცია ის ისეთად, როგორიც არის დღეს და საინტერესოა, რომ არა ისინი, როგორი ტიპის სამყაროში ვიცხოვრებდით დღეს ჩვენ? ამ დიდ წიგნთა ნაწილს სწორედ ჩვენს სტატიაში გაეცნობით.

წმინდა წერილი

თავდაპირველად, „ბიბლია“ ნიშნავდა „წიგნებს“. ბერძნულენოვანი ებრაელები და ქრისტიანები ამ სიტყვას იყენებდნენ, როგორც ერთგვარ სტენოგრამას თავიანთი ნაწერებისთვის: სხვადასხვა დროს, სხვადასხვა ადგილზე და სხვადასხვა სტილით დაწერილი ტექსტების ერთბლიობისთვის. ებრაელებიც და ქრისტიანებიც, განსხვავებული გზებით, ამ ნაწერებში ღრმა სულიერ კავშირს ხედავდნენ. შუა საუკუნეებში, ბერძნული მრავლობითი რიცხვის სიტყვა „ბიბლია“ შეიცვალა ლათინური მხოლობითი რიცხვის აღმნიშვნელი სიტყვით და „წიგნების“ ნაცვლად, „წიგნი“ გახდა. რეფორმაციამ, რომლის დროსაც ბიბლია სხვადასხვა ენასა და დიალექტზე ითარგმნა, გაზარდა მისი გავლენა ევროპელი ქრისტიანების აზროვნებაზე, წარმოსახვასა და საუბარზე. დღეს ამ წიგნის სტატუსი, როგორც მსოფლიოს ყველა დროის ბესტსელერის, უდავოა. ვერც ერთი წიგნი ისტორიაში ვერ უწევს მას კონკურენციას.

თუმცა, არის მეორე წიგნიც, რომელიც ბიბლიას პოპულარობით სულ მცირედით ჩამორჩება. ეს ყურანია. ისევე, როგორც ახალი აღთქმა, ისიც ებრაული გადმოცემის თვალშისაცემ კვალს ატარებს. ისლამური სწავლებით, ყურანის ტექსტი მარადიულია და მას არც დასაბამი აქვს. ყველაფერი მასში მიიჩნევა სიმართლედ. შედეგად, ყურანი უფრო ცენტრალურია ისლამური ცივილიზაციისათვის, ვიდრე ბიბლია - ქრისტიანობისთვის. ისლამური სწავლების მიხედვით, ღმერთისგან მოცემული წიგნის გარეშე, არ იარსებებდა ცოდნა სწორისა და არასწორის და არც იმისა, თუ რას ნიშნავს, იყო ადამიანი. სწორედ ისლამში მიაღწია წიგნმა თავის საბოლოო აპოთეოზს.

კონფუცის „ანალექტები“

იმისათვის, რომ გაიცნოთ ჩინეთი, პირველ რიგში, კონფუცის „ანალექტები“ უნდა წაიკითხოთ. 2400-ზე მეტი წლის წინ დაწერილი ეს წიგნი ჩინეთის კულტურული სტრუქტურის საფუძველია. ბიბლიისა და ყურანისგან განსხვავებით, რომლებიც უფრო სულიერებაზეა ორიენტირებული, ანალექტები ადამიანების ყოფითი ცხოვრების ერთგვარ პრაქტიკულ ანგარიშს წარმოადგენს: ოჯახის ერთგულება, მორალური ღირსება, სოციალური იერარქია და პოლიტიკა. თუ ჩინელი ხართ, ბიბლიური ფრაზა „გიყვარდეს მტერი შენი და ილოცე მათთვის, ვინც გმტრობს შენ“, დაგაბნევთ, რადგან კონფუცი საპირისპიროს ამბობს: „მხოლოდ ჭეშმარიტად სათნო ადამიანს აქვს უნარი, უყვარდეს და სძულდეს“. ჩინელისთვის სიძულვილი აუცილებელი მორალური პოზიციაა. ამ წიგნმა წარმოუდგენლად დიდი გავლენა მოახდინა ჩინეთის და არა მხოლოდ ჩინეთის კულტურულ, სოციალურ და რელიგიურ განვითარებაზე.

ჩარლზ დარვინის „სახეობათა წარმოშობა“

დარვინმა შეიმუშავა ბუნებრივი გადარჩევის მექანიზმი, რომლითაც ევოლუცია ახსნა. სახეობათა წარმოშობა კატებს მტრედებს შორის აყენებდა და კლერიკალურ გალიებს მთლიანად არღვევდა. დარვინმა ეს იცოდა და სწორედ ამიტომ არის წიგნი დიდ ლოგიკურ ჯაჭვზე აგებული, სადაც მსჯელობა თანმიმდევრულად ვითარდება. ის არის „მხოლოდ ერთი გრძელი არგუმენტი“, რომელიც მიმართულია მკითხველის შეგრძნებებისკენ: დარვინი გვთხოვს, მიმოვიხედოთ და ფუტკრები, მტრედები, ჭიაყელები და ზღარბები საკუთარი თვალით შევაფასოთ. „ცხოვრების ამგვარ ხედვაში ნამდვილად არის სიდიადე: უმარტივესი საწყისიდან მშვენიერებისა და საოცარის ფორმები უსასრულოდ ვითარდებოდა და ვითარდება,“ წერს ის. ამ წიგნმა შეცვალა ჩვენი აზრი სამყაროს შესახებ. ის გვიჩვენებს, რომ ბუნების მრავალფეროვნება, შესაძლოა, ზებუნებრივთან დაკავშირების გარეშე აიხსნას და ამტკიცებს, რომ სინამდვილეში, ის მილიარდობით წლის განმავლობაში, შემთხვევითი შეჯახებებითა და ეტაპობრივი ცვლილებებით ფორმირდებოდა.

ფრიდრიხ ენგელსის და კარლ მარქსის „კომუნისტური პარტიის მანიფესტი“

„საშიში გობლინი დათარეშობს ევროპაში...“ - ასეთი იყო „კომუნისტური პარტიის მანიფესტის“ ინგლისურ ენაზე თარგმნის პირველი მოუხეშავი მცდელობა. წიგნი არ არის პროლეტარიატის შესახებ. მისი პირველი ნაწილი მთლიანად წარმოადგენს კაპიტალიზმის ოდას, რომელმაც რევოლუციური როლი შეასრულა საბაზრო ეკონომიკაში ყველა ნაწილობრივი თუ ფორმალური მცდელობის ერთით ჩანაცვლებით. „ბურჟუაზიას არ შეუძლია იარსებოს პროდუქციის ინსტრუმენტების მუდმივი რევოლუციონიზაციის გარეშე, ისევე როგორც, პროდუქციის ურთიერთკავშირისა და საზოგადოების ურთიერთობების გარეშე“.

„კომუნისტური პარტიის მანიფესტი“ დასავლური ცნობიერების ცვლილების საწყისი იყო , დატვირთული უამრავი ახალი და მანამდე უცნობი იდეით, რომელსაც მოჰყვა არაერთი დებატი და დაპირისპირება მათ შორის ვინც იზიარებდა და არ იზიარებდა ამ იდეათა ღირებულებას და საჭიროებას.

სიმონ დე ბოვუარის „მეორე სქესი“

„ქალად არ იბადები, ქალი ხდები“- ეს არის ფრაზა, რომელიც ყველაზე უკეთ გადმოსცემს ამ წიგნის მთლიან პათოსს. დე ბოვუარი უარყოფს ბიოლოგიურ ესენციალიზმს - ქალი უფრო მეტია, ვიდრე ახალი სიცოცხლის გაჩენის წყარო და ამის სანაცვლოდ, ქალურობის ბუნდოვან თვისებებს იკვლევს. იგი აღნიშნავს, რომ ქალი არის გამონაკლისი, უცნაურობა, რომელიც მამაკაცს აძლევს საშუალებას, იყოს კაცობრიობის გამოუკვლეველი ფორმა.

ვნებების ის ნაკადი, რომლის გამოც ვატიკანმა ის აკრძალულ წიგნთა სიაში შეიყვანა, მოიტანა დე ბოვუარის ღია დისკუსიებმა ქალის სექსუალობის შესახებ, მათ შორის, ლესბოსელობისა და საპირისპირო სქესის ტანსაცმლის ტარების შესახებ. წიგნი სვამს ფემინიზმის უმთავრეს შეკითხვას: რას ნიშნავს, იყო ქალი? არცთუ გასაკვირად, მასშტაბების გათვალისწინებით, „მეორე სქესის“ გამოცემა სენსაცია აღმოჩნდა. 1949 წელს, პარიზში, პირველსავე კვირას 22 ათასი ეგზემპლარი გაიყიდა, მისი ინგლისური თარგმანი კი მაშინვე ბესტსელერად იქცა ამერიკაში.