ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სხვა­დას­ხვა სა­შუ­ა­ლე­ბით გა­ნი­სა­ზღვრე­ბა. უამ­რა­ვი კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი კვლე­ვის ჩა­ტა­რე­ბა შე­იძ­ლე­ბა ამა თუ იმ სფე­რო­ში იმის გა­სარ­კვე­ვად, რამ­დე­ნად ვი­თარ­დე­ბა ქვე­ყა­ნა და რა მიღ­წე­ვე­ბი აქვს მას. ამ­ჯე­რად Ambebi.ge ექ­სპერ­ტე­ბი­სა თუ შე­სა­ბა­მის სფე­რო­ებ­ში კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი ადა­მი­ა­ნე­ბის კო­მენ­ტა­რებ­ზე დაყ­რდნო­ბით, ბოლო ათწლე­უ­ლის 10 ყვე­ლა­ზე მას­შტა­ბურ პრო­ექტს გთა­ვა­ზობთ, რომ­ლებ­მაც ეკო­ნო­მი­კის, ბიზ­ნე­სის, კულ­ტუ­რის, სო­ცი­ო­ლო­გი­ის, სა­მარ­თლის, ტუ­რიზ­მის, სპორ­ტის, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რი­სა და კონ­ფლიქ­ტე­ბის სფე­რო­ე­ბი მო­იც­ვეს და ჩვე­ნი ქვეყ­ნის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გავ­ლე­ნა იქო­ნი­ეს.

1. ეკო­ნო­მი­კა

სოსო არჩვა­ძე, ეკო­ნო­მი­კის ექ­სპერ­ტი:

მარ­თა­ლია, ბაქო-თბი­ლი­სი-ყარ­სის რკი­ნიგ­ზის ხა­ზის მშე­ნებ­ლო­ბა არ დას­რუ­ლე­ბუ­ლა, მაგ­რამ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ერთ-ერთ მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრო­ექ­ტად შე­იძ­ლე­ბა ჩა­ით­ვა­ლოს. ეს გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი დატ­ვირ­თვის პრო­ექ­ტია. ეს ნიშ­ნავს, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს და აზერ­ბა­ი­ჯანს, შო­რე­ულ პერ­სპექ­ტი­ვა­ში კი ცენ­ტრა­ლუ­რი აზი­ის ქვეყ­ნებს, თურ­ქეთ­თან და ევ­რო­პას­თან სახ­მე­ლე­თო ტრან­სპორ­ტით და­კავ­ში­რე­ბა შე­ეძ­ლე­ბათ. ფაქ­ტობ­რი­ვად, ეკო­ნო­მი­კუ­რი კავ­ში­რე­ბი უფრო სტა­ბი­ლუ­რი, მყა­რი და შე­უქ­ცე­ვა­დი ხა­სი­ა­თის იქ­ნე­ბა. არა მხო­ლოდ დეკ­ლა­რა­ცი­ი­სა და მენ­ტა­ლო­ბის დო­ნე­ზე, არა­მედ, გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლა­დაც, სა­ქარ­თვე­ლო უფრო მჭიდ­როდ და­უ­კავ­შირ­დე­ბა ევ­რო­პას. რაც შე­ე­ხე­ბა პრო­ექ­ტის ღი­რე­ბუ­ლე­ბას, სა­უ­ბა­რია და­ახ­ლო­ე­ბით მი­ლი­არდ დო­ლარ­ზე. ხარ­ჯე­ბის კუ­თხი­თაც ეს ძა­ლი­ან მას­შტა­ბუ­რი პრო­ექ­ტია. მო­მა­ვალ წელს უკვე რე­გუ­ლა­რუ­ლი სატ­რან­სპორ­ტო მი­მოს­ვლა და­ი­წყე­ბა ამ გზით და შე­დე­გე­ბიც მალე სა­ხე­ზე იქ­ნე­ბა.

2. ბიზ­ნე­სი

ლე­ვან კა­ლან­და­ძე, ეკო­ნო­მი­კის ექ­სპერ­ტი:

თა­ვი­სი მას­შტა­ბე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ყვე­ლა­ზე დიდი, ალ­ბათ, ანაკ­ლი­ის პრო­ექ­ტია. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ თა­ვად ანაკ­ლი­ის მშე­ნებ­ლო­ბის უშუ­ა­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი არ და­წყე­ბუ­ლა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ და­გეგ­მა, ტენ­დე­რი გა­მო­ა­ცხა­და და სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი უახ­ლო­ეს პე­რი­ოდ­ში და­ი­წყე­ბა. ეს პრო­ექ­ტი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რამ­დე­ნი­მე კუ­თხით:

1 - თა­ვი­სი ფი­ნან­სუ­რი მას­შტა­ბით; 2. ფუნ­ქცი­ო­ნა­ლუ­რი დატ­ვირ­თვით; 3 - თა­ვი­სი პო­ლი­ტი­კუ­რი და ეკო­ნო­მი­კუ­რი კომ­პო­ნენ­ტე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, და 4 - ქვეყ­ნის უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო უსაფრ­თხო­ე­ბის ქსელ­ში ჩარ­თვის თვალ­საზ­რი­სით.

ანაკ­ლი­ის პრო­ექ­ტი ძა­ლი­ან დიდი პირ­და­პი­რი უცხო­უ­რი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის შე­მოს­ვლას ით­ვა­ლი­წი­ნებს, მსხვი­ლი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი ობი­ექ­ტე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბას, ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის და­საქ­მე­ბას და აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, სა­ბი­უ­ჯე­ტო ბე­ნე­ფი­ტებ­საც. მაგ­რამ კი­დევ ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი სა­კი­თხია ის, რომ ჩვენ ამ პრო­ექ­ტის რე­ა­ლი­ზა­ცი­ით შე­საძ­ლებ­ლო­ბა გვექ­ნე­ბა, რე­ა­ლო­ბად ვაქ­ცი­ოთ სა­ქარ­თვე­ლოს, რო­გორც ე.წ. რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი დატ­ვირ­თვის მქო­ნე ჰა­ბის იდეა.

3. სო­ცი­ა­ლუ­რი სფე­რო

ან­დრო და­დი­ა­ნი, ორ­გა­ნი­ზა­ცია "პარტნი­ო­რო­ბა ბავ­შვე­ბის­თვის" თავ­მჯდო­მა­რე:

პრო­ექტს ერ­ქვა ბავ­შვთა კე­თილ­დღე­ო­ბის სი­ტე­მის რე­ფორ­მის პრო­ექ­ტი. მისი გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა 2006 წელს და­ი­წყო და 2010 წელს დას­რულ­და. ამ პრო­ექ­ტში სამი მი­ლი­ო­ნი ევრო და­ი­ხარ­ჯა. მან მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კე­ბი შექ­მნა, რო­მელ­თა ფუნ­ქცი­აც ბავ­შვის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა და მისი სო­ცი­ა­ლუ­რი, ფი­ზი­კუ­რი თუ სუ­ლი­ე­რი და­ცუ­ლო­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფაა. ამ პრო­ექ­ტმა გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სა ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი მთე­ლი რიგი კა­ნო­ნე­ბი. ასე­ვე უზ­რუნ­ველ­ყო მთე­ლი რიგი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბის და პრო­ცე­დუ­რე­ბის გა­ჩე­ნა.

პრო­ექ­ტის შე­დე­გად ბავ­შვთა დე­ინ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლიზ­მის პრო­ცეს­მა მთე­ლი ქვეყ­ნის მას­შტა­ბი შე­ი­ძი­ნა და შე­დე­გად, დღეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­ხელ­მწი­ფო ბავ­შვთა სახ­ლი თით­ქმის აღარ არ­სე­ბობს - ანუ ყვე­ლა ბავ­შვი, რო­მე­ლიც სა­ხელ­მწი­ფო ზრუნ­ვა­ში ხვდე­ბა, ოჯა­ხუ­რი ზრუნ­ვის ფორ­მებ­ში გან­თავ­სდე­ბა. დღეს­დღე­ო­ბით, მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით ბავ­შვებს ხელი მი­უწ­ვდე­ბათ ოჯა­ხის ჩამ­ნაც­ვლე­ბელ ოჯა­ხურ ფორ­მებ­ზე.

ამ პრო­ექ­ტმა ასე­ვე სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­რა შემ­დგომ ცვლი­ლე­ბებს. დღეს ვმუ­შა­ობთ, მა­გა­ლი­თად, შვი­ლად აყ­ვა­ნის კა­ნო­ნის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა­ზე, მინ­დო­ბით აღ­ზრდის კა­ნო­ნის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა­ზე. ამ პრო­ექ­ტმა ბევ­რი პრო­ცე­სის კას­კა­დი­რე­ბა გა­ნა­პი­რო­ბა.

4. სა­მარ­თა­ლი

გი­ორ­გი მშვე­ნი­ე­რა­ძე, იუ­რის­ტი:

სა­ქარ­თვე­ლოს სა­კონ­სტი­ტუ­ციო სა­სა­მარ­თლომ გა­სულ წელს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღო, რომ­ლის სა­ფუძ­ველ­ზეც არა­კონ­სტი­ტუ­ცი­უ­რად ცნო ის ნორ­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც პი­როვ­ნე­ბის ქმე­დუ­უ­ნა­როდ აღი­ა­რე­ბას ეხე­ბო­და. ცვლი­ლე­ბე­ბი 70- მდე კა­ნონ­ში შე­ვი­და. ადრე, პი­რებს, რომ­ლებ­საც ქმე­დუ­უ­ნა­როდ აღი­ა­რებ­დნენ, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სრუ­ლად ეზღუ­დე­ბო­დათ სა­მო­ქა­ლა­ქო უფ­ლე­ბე­ბი. დღეს უკვე სა­სა­მარ­თლო­ებს მო­უ­წევთ, გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა ინ­დი­ვი­დუ­ლა­უ­რად, თი­თო­ე­უ­ლი პი­რის შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბი­სა და უნა­რე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით მი­ი­ღონ. ეს მარ­თლაც რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი ხა­სი­ა­თის ცვლი­ლე­ბე­ბია კა­ნონ­ში.

5. თავ­დაც­ვა (შე­ი­ა­რა­ღე­ბა)

ირაკ­ლი ალა­დაშ­ვი­ლი, სამ­ხედ­რო ანა­ლი­ტი­კურ ჟურ­ნალ "არ­სე­ნა­ლის" მთა­ვა­რი რე­დაქ­ტო­რი: ბოლო 10 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი 2008 წლის აგ­ვის­ტოს ომი და მის შემ­დგომ გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი იყო, რა­მაც გან­სა­ზღვრა არა მარ­ტო თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო­სა და შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის რე­ა­ლო­ბა და მო­მა­ვა­ლი, არა­მედ ქვეყ­ნი­საც. და ასე­ვე, ჩვე­ნი მო­მა­ვა­ლი თა­ო­ბის. რად­გან რე­ა­ლუ­რად, რუ­სეთ­მა წა­ი­ღო ოკუ­პი­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი, რომ­ლის ანექ­სი­რე­ბა­საც ცხინ­ვა­ლის რე­გი­ონ­ში და აფხა­ზეთ­ში ახ­დენ­და.

ამ ომამ­დე ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­შიც და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­შიც იყო გან­წყო­ბა, რომ ჩვენ შეგ­ვეძ­ლო სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბა ერთხელ და სა­მუ­და­მოდ აღგ­ვედ­გი­ნა, ეს ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს იუ­რის­დიქ­ცი­ა­ში დაგ­ვებ­რუ­ნე­ბი­ნა და ქარ­თუ­ლი ეროვ­ნე­ბის ლტოლ­ვი­ლე­ბი თა­ვი­ანთ სახ­ლებ­ში დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლიყ­ვნენ, მაგ­რამ მა­შინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ რუ­სე­თის ფაქ­ტო­რი გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი არ იქნა და სა­ვა­ლა­ლო შე­დე­გე­ბი მი­ვი­ღეთ.

თუ ჩვენ შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­ზე ვი­სა­უბ­რებთ, იმ პე­რი­ოდ­ში, 2007 და 2008 წლებ­ში, სა­ქარ­თვე­ლოს სამ­ხედ­რო ბი­უ­ჯეტ­მა მა­ნამ­დე არ­ნა­ხულ რი­ცხვს მი­აღ­წია. ბი­უ­ჯეტ­მა 1,5 მი­ლი­არ­დი ლარი შე­ად­გი­ნა. ასე­თი ბი­უ­ჯე­ტი კი­დევ დიდ­ხანს არ იქ­ნე­ბა, თუ არ მოხ­და რამე დიდი ტრა­გე­დია და ლარი ძა­ლი­ან თუ არ გა­უ­ფა­სურ­და. დღეს თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ბი­უ­ჯე­ტი 640 მი­ლი­ო­ნია.

6. კონ­ფლიქ­ტე­ბი

ალექ­სან­დრე რუ­სეც­კი, კავ­კა­სი­ის რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი უსაფრ­თხო­ე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის დი­რექ­ტო­რი:

კონ­ფლიქ­ტე­ბის მოგ­ვა­რე­ბის სამ­შვი­დო­ბო პრო­ცე­სი კრი­ზის­ში იმ­ყო­ფე­ბო­და და ახ­ლაც იმ­ყო­ფე­ბა. ის სტან­დარ­ტე­ბი, ის ფა­სე­უ­ლო­ბე­ბი, რაც სამ­შვი­დო­ბო პრო­ცეს­შია ჩა­დე­ბუ­ლი, ადეკ­ვა­ტუ­რი არ არის და სამ­შვი­დო­ბო პრო­ცე­სი იმ ფორ­მატ­ში, რა­შიც არ­სე­ბობს, შე­დე­გებს ვერ მოგ­ვცემს. მაგ­რამ მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, უნდა აღი­ნიშ­ნოს, პირ­ველ რიგ­ში, სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა­ში ექ­სტრე­მიზ­მზე უა­რის თქმა და, შე­სა­ბა­მი­სად, 2012 წლის არ­ჩევ­ნე­ბი.

ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ისე­თი ფორ­მა­ტის შექ­მნა, რო­გო­რიც აბა­ში­ძე-კა­რა­სი­ნის ფორ­მა­ტი და ჟე­ნე­ვის ფორ­მა­ტია. რაც უფრო მეტი მო­ლა­პა­რა­კე­ბის ფორ­მა­ტის დი­ვერ­სი­ფი­კა­ცია მოხ­დე­ბა, მით უფრო აღ­დგე­ბა კო­მუ­ნი­კა­ცია და სა­ქარ­თვე­ლო-რუ­სე­თის ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი, ჩვე­ნი შიდა კონ­ფლიქ­ტე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბი­თაც პო­ზი­ტი­უ­რი და ნა­ყო­ფი­ე­რი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­იდ­გმე­ბა.

შიდა კონ­ფლიქ­ტე­ბის კუ­თხით აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ჰუ­მა­ნუ­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აფხა­ზე­თი­სა და ცხინ­ვა­ლის მო­სახ­ლე­ო­ბის მი­მართ, ასე­ვე მათ პირ­ვე­ლად და სხვა სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბა­ზე ზრუნ­ვა დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი და ჰუ­მა­ნუ­რი პო­ლი­ტი­კის გა­ტა­რე­ბაა, რაც ურ­თი­ერ­თკო­მუ­ნი­კა­ცი­ი­სა და პა­ტი­ვის­ცე­მის ხა­რისხს ზრდის.

7. ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა

ირაკ­ლი და­ნე­ლია, სა­ქარ­თვე­ლოს რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტროს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტის უფ­რო­სის მო­ად­გი­ლე:

E60, E70 აღ­მო­სავ­ლეთ-და­სავ­ლე­თის ჩქა­როს­ნუ­ლი ავ­ტო­მა­გის­ტრა­ლის მო­დერ­ნი­ზე­ბა - რე­კონ­ტრუქ­ცი­ის პრო­ექ­ტი ქვეყ­ნის მთავ­რო­ბის­თვის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბაა.

ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პრო­ექ­ტია, რად­გან სა­ქარ­თვე­ლოს სტრა­ტე­გი­უ­ლი ად­გილმდე­ბა­რე­ო­ბა აქვს – უმოკ­ლე­სი გზა, რო­მე­ლიც შავი ზღვის პორ­ტე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით ევ­რო­პას აზერ­ბა­ი­ჯან­თან, სომ­ხეთ­თან და ცენ­ტრა­ლუ­რი აზი­ის ქვეყ­ნებ­თან აკავ­ში­რებს, სა­ქარ­თვე­ლო­ზე გა­დის. სა­ქარ­თვე­ლო ასე­ვე წარ­მო­ად­გენს და­მა­კავ­ში­რე­ბელ რგოლს თურ­ქეთ­სა და რუ­სეთს შო­რის. ამ­გვა­რად, სატ­რან­ზი­ტო, ისე­ვე რო­გორც ორ­მხრი­ვი ვაჭ­რო­ბა, მე­ზო­ბელ ქვეყ­ნებ­თან ეკო­ნო­მი­კის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ნი­შა­ნია. აღ­ნიშ­ნუ­ლი საგ­ზაო მო­ნაკ­ვე­თი სამ­გზავ­რო და სატ­რან­ზი­ტო ავ­ტოტ­რან­სპორ­ტის გან­სა­კუთ­რე­ბით მა­ღა­ლი ინ­ტენ­სი­ვო­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვა.

ავ­ტო­მა­გის­ტრა­ლის მშე­ნებ­ლო­ბას რე­გი­ო­ნუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტროს სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გზე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტი დო­ნო­რე­ბი­სა (მსოფ­ლიო ბან­კი, აზი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის ბან­კი, ია­პო­ნი­ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის სა­ა­გენ­ტო, ევ­რო­პის სა­ინ­ვეს­ტი­ციო ბან­კი) და სა­ხელ­მწი­ფო ბი­უ­ჯე­ტის თა­ნა­და­ფი­ნან­სე­ბით ახორ­ცი­ე­ლებს. პრო­ექ­ტი რამ­დე­ნი­მე მო­ნაკ­ვეთს მო­ი­ცავს. ეს მო­ნაკ­ვე­თე­ბია:

1. რუ­ი­სი-აგა­რის მო­ნაკ­ვე­თის მო­დერ­ნი­ზა­ცია-რე­კონ­სტრუქ­ცი­ის პრო­ექ­ტი. სამ­შე­ნებ­ლო მო­ნაკ­ვე­თის სიგ­რძე - 19 კმ. მშე­ნებ­ლო­ბის ვადა 2012-2015

2. აგა­რა-ზემო ოსი­ა­უ­რის მო­ნაკ­ვე­თი. სამ­შე­ნებ­ლო მო­ნაკ­ვე­თის სიგ­რძე - 12 კმ. მშე­ნებ­ლო­ბის ვადა – 2014-2016

3. ქო­ბუ­ლე­თის შე­მოვ­ლი­თი გზა. სამ­შე­ნებ­ლო მო­ნაკ­ვე­თის სიგ­რძე - 33,6 კმ. პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის ვა­დე­ბი: 2010-2016

4. ზეს­ტა­ფო­ნი - ქუ­თა­ი­სის შე­მოვ­ლი­თი - სამ­ტრე­დი­ის გზა.

5. სამ­ტრე­დია - გრი­გო­ლე­თის მო­ნაკ­ვე­თი.

8. ტუ­რიზ­მი

გი­ორ­გი სი­გუა, და­ცუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის თავ­მჯდო­მა­რის მო­ად­გი­ლე:

ერთი კონ­კრე­ტუ­ლი პრო­ექ­ტის გა­მო­ყო­ფა გა­მი­ჭირ­დე­ბა, თუმ­ცა არის პრო­ექ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ტუ­რიზ­მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში, მა­გა­ლი­თად ქუ­თა­ი­სის აე­რო­პორ­ტი და იქ და­ბალ­ბი­უ­ჯე­ტი­ა­ნი ავი­ა­კომ­პა­ნი­ის რე­ი­სე­ბი. თბი­ლი­სის აე­რო­პორ­ტშიც და­ი­წყეს ფრე­ნა და­ბალ­ბი­უ­ჯე­ტი­ან­მა ავი­ა­ხა­ზებ­მა, რო­გო­რი­ცაა "პე­გა­სუ­სი", "ატ­ლას­ჯე­ტი" და ა.შ.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ახა­ლი მსოფ­ლიო ბრენ­დის სას­ტუმ­რო­ე­ბის გახ­სნა სხვა­დას­ხვა ქა­ლა­ქებ­ში, ტუ­რის­ტუ­ლი ად­გი­ლე­ბის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია და გა­ლა­მა­ზე­ბა. მას­შტა­ბუ­რი საპ­რო­მო­ციო კამ­პა­ნი­ე­ბი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ბაზ­რებ­ზე, რომ­ლებ­მაც თა­ვი­ან­თი წვლი­ლი შე­ი­ტა­ნეს და შე­აქვთ ტუ­რიზ­მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში.

9. სპორ­ტი

გელა უშა­რი­ძე, Sportall.ge-ს მთა­ვა­რი რე­დაქ­ტო­რი:

ჩემი აზ­რით, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია "სა­ქარ­თვე­ლოს რაგ­ბის კავ­ში­რის" საქ­მი­ა­ნო­ბა და მისი მიღ­წე­ვე­ბი. "რაგ­ბის კავ­ში­რი" არის სა­უ­კე­თე­სო მა­გა­ლი­თი იმი­სა, რო­გორ უნდა ვი­თარ­დე­ბო­დეს ქვე­ყა­ნა­ში სპორ­ტის ესა თუ ის სა­ხე­ო­ბა. ეს კავ­ში­რი სწო­რად ახორ­ცი­ე­ლებს პო­ლი­ტი­კას. იმ თან­ხას, რა­საც სა­ხელ­მწი­ფოს­გან იღებს, გო­ნივ­რუ­ლად ხარ­ჯავს. ხორ­ცი­ელ­დე­ბა ბევ­რი პრო­ექ­ტი, კეთ­დე­ბა ბა­ზე­ბი, შენ­დე­ბა რაგ­ბის სტა­დი­ო­ნე­ბი. და­სა­ნა­ნია, რომ სხვა ფე­დე­რა­ცი­ე­ბი ამას ვერ ახერ­ხე­ბენ. ჩვე­ნი მთა­ვა­რი ნაკ­რე­ბი უკვე სის­ტე­მა­ტუ­რად მო­ნა­წი­ლე­ობს მსოფ­ლი­ოს უმ­თავ­რეს სა­რაგ­ბო ფო­რუმ­ზე, მსოფ­ლი­ოს თასებ­ზე. წელ­საც, ინ­გლის­ში ტარ­დე­ბა მსოფ­ლიო თასი და ჩვე­ნი ნაკ­რე­ბი მი­ემ­გზავ­რე­ბა.

რაგ­ბი­ში წარ­მა­ტე­ბუ­ლია რო­გორც მთა­ვა­რი ეროვ­ნუ­ლი ნაკ­რე­ბი, ასე­ვე ასა­კობ­რი­ვი ნაკ­რე­ბე­ბი. რაც ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რია, სწორ­მა მუ­შა­ო­ბამ და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში რაგ­ბის მი­მართ მა­ღა­ლი ინ­ტე­რე­სი ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა. დღეს ხში­რად ვხე­დავ ეზო­ებ­ში ბავ­შვებს რაგ­ბის ბურ­თით, რაც მი­სა­სალ­მე­ბე­ლია. მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში მო­რაგ­ბე­ე­ბის მი­მართ მეტი და­დე­ბი­თი გან­წყო­ბა და მეტი სიყ­ვა­რუ­ლია, ვიდ­რე სპორ­ტის სხვა სა­ხე­ო­ბე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის მი­მართ. ეს ყვე­ლა­ფე­რი სწო­რი პი­ა­რით, სწო­რად და­გეგ­მი­ლი პრო­ცე­სე­ბით და გო­ნივ­რუ­ლი მუ­შა­ო­ბით იქნა მიღ­წე­უ­ლი და ეს სა­მა­გა­ლი­თოა სპორ­ტის ყვე­ლა და­ნარ­ჩე­ნი სა­ხე­ო­ბის­თვის.

10. კულ­ტუ­რა

თე­ო­ნა კა­ხი­ძე, კულ­ტუ­რის მე­ნე­ჯე­რი:

უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ სა­ქარ­თვე­ლომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვან ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბას მო­ა­წე­რა ხელი, რომ­ლის სა­ფუძ­ველ­ზეც სა­ქარ­თვე­ლოს შე­საძ­ლებ­ლო­ბა მი­ე­ცა ჩა­ერ­თოს ევ­რო­პუ­ლი სივ­რცის უზარ­მა­ზარ პრო­ექ­ტში, რო­მელ­საც შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი ევ­რო­პა ჰქვია.

რაც შე­ე­ხე­ბა კონ­კრე­ტულ სფე­რო­ებს, შე­იძ­ლე­ბა რამ­დე­ნი­მე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მოვ­ლე­ნა აღ­ნიშ­ნოს:

მუ­ზე­უ­მე­ბი: სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით ცალ-ცალ­კე არ­სე­ბუ­ლი ბევ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მუ­ზე­უ­მი ეროვ­ნუ­ლი მუ­ზე­უ­მის სტა­ტუ­სით გა­ერ­თი­ან­და. ბევ­რი მათ­გა­ნი გა­რე­მონტდა და ახლა თა­ნა­მედ­რო­ვე სტან­დარ­ტებს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა.

კინო: აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ფილ­მი "მან­და­რი­ნე­ბი", რო­მე­ლიც "ოს­კარ­ზე" იყო წარ­დგე­ნი­ლი. მარ­თა­ლია, ერ­თობ­ლი­ვი პრო­ექ­ტი იყო, მაგ­რამ ეს ჩვენ­თვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რად­გან ჯერ ჩვე­ნი კინო არ არის ისე­თი ძლი­ე­რი, რომ ასე­თი მას­შტა­ბუ­რი პრო­ექ­ტე­ბი და­მო­უ­კი­დებ­ლად აკე­თოს.

თე­ატ­რი: დიდი მოვ­ლე­ნაა ის, რომ თბი­ლი­სის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ფეს­ტი­ვა­ლი შე­იქ­მნა. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ბევ­რი თე­ატ­რი გა­რე­მონტდა და ახა­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით აღი­ჭურ­ვა. გაჩ­ნდა ექ­სპე­რი­მენ­ტუ­ლი სცე­ნე­ბი. აღარ არის აქ­ცენ­ტი აკა­დე­მი­ურ თე­ატრზე გა­კე­თე­ბუ­ლი.

მუ­სი­კა: ბოლო 10 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხაზ­გა­სას­მე­ლია ის რამ­დე­ნი­მე კონ­ცერ­ტი, რომ­ლე­ბიც სა­ა­ხალ­წლოდ ჩა­ტარ­და. მა­გა­ლი­თად, ბა­თუმ­ში ჩა­ტა­რე­ბულ რამ­დე­ნი­მე კონ­ცერ­ტში მსოფ­ლიო მნიშ­ვნე­ლო­ბის ვო­კა­ლის­ტე­ბი იღებ­დნენ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას. ასე­ვე ბევ­რი ქარ­თვე­ლი ცნო­ბი­ლი მომ­ღე­რა­ლი, რო­მე­ლიც მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სა­ო­პე­რო სცე­ნებ­ზე გა­მო­დის. გა­მოვ­ყოფ­დი ფონდ "იავ­ნა­ნას", აქაც სხვა­დას­ხვა ჟან­რის ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო შემ­სრუ­ლე­ბე­ლი ჩა­მო­ყავთ და მუ­სი­კა ამ შემ­თხვე­ვა­ში გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია, რო­გორც ქველ­მოქ­მე­დე­ბის წყა­რო.

ლი­ტე­რა­ტუ­რა: ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი კონ­კურ­სი "საბა" 2003 წელს და­ფუძნ­და და მი­მაჩ­ნია, რომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კონ­კურ­სია.

თა­მარ კორ­კო­ტაშ­ვი­ლი

AMBEBI.GE

სი­ახ­ლე!

თუ და­ინ­ტრე­სე­ბუ­ლი ხართ მხო­ლოდ სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი თე­მე­ბით და არ გსურთ, მი­ი­ღოთ სხვა, თქვენ­თვის უინ­ტე­რე­სო ინ­ფორ­მა­ცია, მო­ი­წო­ნეთ გვერ­დი.